Παρασιτικό σκουλήκι «αρπάζει» τα γονίδια του ξενιστή και ελέγχει το μυαλό του

Παρασιτικό σκουλήκι μετατρέπει σε «ζόμπι» τον ξενιστή του. Τα παράσιτα

νηματόμορφα σκουλήκια κολλάνε στα έντερα εντόμων, όπως τα αλογάκια της Παναγίας, και υποχρεώνουν τους ξενιστές τους να μπουν στο νερό και να πνιγούν.

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν το μυστικό αυτών των παρασίτων που ελέγχουν τον εγκέφαλο των ξενιστών τους: Κλέβουν τον γενετικό κώδικα τους.

Τα παρασιτικά σκουλήκια μπορούν και χρησιμοποιούν τα γονίδια των ξενιστών εναντίον τους. Έτσι καταφέρνουν να «χακάρουν» τον εγκέφαλο τους και να οδηγήσουν τα έντομα-ξενιστές προς ένα φως που τρεμοσβήνει στο νερό. Μόλις τα θύματά τους πνιγούν τα σκουλήκια απελευθερώνονται μέσα στο νερό, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Current Biology.

Ο κύκλος ζωής αυτών των παρασιτικών σκουληκιών ξεκινά συνήθως σε λίμνες, λακκούβες, πισίνες και ρέματα. Εκεί υπάρχουν αυγά, τα οποία εκκολάπτονται. Στη συνέχεια τα σκουλήκια μεταφέρονται στις όχθες και κολλάνε σε υδρόβια έντομα. Μόλις τα αλογάκια της παναγίας ή τριζόνια τα καταναλώσουν τα σκουλήκια αναπτύσσονται γρήγορα μέσα στα έντερα του. Μετά απελευθερώνουν έναν καταιγισμό βιοχημικών σημάτων για να μετατρέψουν τα θύματά τους σε ανίσχυρα «ζόμπι».

Οι ερευνητές προσπάθησαν να κατανοήσουν πώς γινόταν αυτή η διαδικασία και γι’ αυτό έκαναν γενετική ανάλυση των σκουληκιών πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη χειραγώγηση των ξενιστών τους.

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι όταν ένας ξενιστής μετατρεπόταν σε «ζόμπι», 4.500 γονίδια του σκουληκιού άλλαζαν. Ωστόσο τα γονίδια του εντόμου έμεναν αμετάβλητα γεγονός που σημαίνει ότι το σκουλήκι χρησιμοποιούσε τα γονίδια του ξενιστή για να παράγει τις δικές του  πρωτεΐνες.

Στη συνέχεια αναζήτησαν τα εμπλεκόμενα γονίδια σε μια βάση δεδομένων και βρήκαν ότι ταίριαζαν εξαιρετικά με αυτά των εντόμων-ξενιστών, που έπεφταν θύματα χειραγώγησης από τα σκουλήκια. Αυτά τα γονίδια έλειπαν από άλλα είδη σκουληκιών που δεν χρησιμοποιούν τα αλογάκια της Παναγίας ως ξενιστές.

«Είναι εντυπωσιακό ότι πολλά από τα γονίδια αυτού του σκουληκιού  που θα μπορούσαν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη χειραγώγηση των ξενιστών τους ήταν πολύ παρόμοια με τα γονίδια που είχαν τα αλογάκια της Παναγίας. Αυτό υποδηλώνει ότι αποκτήθηκαν μέσω οριζόντιας μεταφοράς γονιδίων», δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης και βιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κιότο στην Ιαπωνία, Tappei Mishina.

Η οριζόντια μεταφορά γονιδίων, δηλαδή η μεταφορά γονιδίων μεταξύ ατόμων που δεν είναι γονείς ή απόγονοι, θεωρούνταν κάποτε μια αρκετά σπάνια διαδικασία που συνέβαινε μόνο στα βακτήρια. Ωστόσο, οι επιστήμονες διαπίστωσαν πρόσφατα ότι συμβαίνει σε άγρια φυτά, παράσιτα φυτών και μεταξύ φιδιών και βατράχων μέσω κοινών παρασίτων, όπως οι βδέλλες.

Αυτή η διαδικασία επιτρέπει στους οργανισμούς να προσαρμόζονται πιο γρήγορα από όσο θα μπορούσαν αποκλειστικά μέσω μετάλλαξης των γονιδίων και είναι ένας από τους λόγους για την αυξανόμενη αντοχή στα αντιβιοτικά πολλών υπερβακτηρίων.