Οι Ισλανδοί "αγιοβασίληδες" που φέρνουν δώρα και κλέβουν κρέας

 

Οι 13 jólasveinar με την μητέρα και τον πατέρα τους 

Μερικά χριστουγεννιάτικα θέματα είναι παγκόσμια: όποιος ήταν καλός όλη τη χρονιά, στο τέλος της ανταμείβεται. Όποιος ήταν άτακτος, όχι. Στην Ελλάδα, οι καλοί παίρνουν δώρα. Οι άτακτοι, όχι (πριν λίγες μέρες είδαμε κάτι ανάλογο με τον Krampus στην Αυστρία). Κάτι ανάλογο λοιπόν συμβαίνει και στην Ισλανδία, μόνο που οι λεπτομέρειες είναι λίγο διαφορετικές. Αντί για τον Άγιο Βασίλη, οι μικροί Ισλανδοί περιμένουν επισκέψεις από μια παρέα γενειοφόρων άγριων ανδρών γνωστοί ως jólasveinarnir ή jólasveinar, ή απλά Yule Lads ή Yulemen.



Κάθε χρόνο, από τις 12 Δεκεμβρίου, 13 ορεσίβιοι άντρες κατεβαίνουν από τα σπίτια τους στο βουνό. Κατεβαίνουν μεμονωμένα, ένας κάθε βράδυ, μέχρι την παραμονή των Χριστουγέννων, που σημαίνει 13 μέρες γεμάτες φόβο με γνώμονα την καλή συμπεριφορά.

Η Grýla και ο Leppalúði σε ένα δρόμο της πόλης Ακουρέιρι της Ισλανδίας - πηγή

Αυτοί οι 13 άντρες λέγεται ότι είναι οι γιοι των troll (κάτι σαν τους δικούς μας καλικάντζαρους) Grýla και Leppalúði, οι οποίοι παρεμπιπτόντως, τρώνε παιδιά. Καθένας απ' αυτούς έχει τις δικές του ιδιορρυθμίες, το δικό του ανόητο όνομα και τις δικές του απαιτήσεις. Για παράδειγμα, ο Þvörusleikir (Γλείφτης Κουταλιών) απαιτούσε κουτάλια καλυμμένα με κουρκούτι, ο Stekkjarstaur (αυτός που ενοχλεί πρόβατα) παρενοχλούσε τα πρόβατα, ο Ketkrókur (Τσιγκέλι Κρέατος) έκλεβε κρέας με τον γάντζο του, κλπ. Σε αντάλλαγμα για όλα αυτά, τα καλά παιδιά έπαιρναν ένα μικρό δώρο στα παπούτσια τους κάθε βράδυ. Τα άτακτα έπαιρναν μια ωμή πατάτα.

Οι jólasveinarnir δεν ήταν πάντα τόσο συνεργάσιμοι. Λίγους αιώνες πριν, αυτοί και οι φίλοι τους Krampus και η Yule Cat, παράτησαν τις ωμές πατάτες και πήγε κατ' ευθείαν στην απαγωγή των άτακτων παιδιών. Αντί να ζητούν ευγενικά, έκλεβαν γάλα και κρέας και έτρωγαν τα κεριά των ανθρώπων, αφήνοντας τις οικογένειες να παγώσουν στο σκοτάδι.

Αυτοί οι ταραξίες όμως άλλαξαν το 1932, όταν κάποιος Jóhannes frá Kötlum έγραψε ένα ευχάριστο ποίημα με τίτλο "Jólasveinavísur." Το ποίημα αναμόρφωσε τους ταραξίες και τους κατοχύρωσε με τα ανόητα ονόματα που έχουν σήμερα.

Σήμερα, είναι ντυμένοι με κόκκινα κοστούμια και έχουν μεγάλα σακιά με παιχνίδια. Με άλλα λόγια, είναι φτυστοί Άγιος Βασίλης.