Ο ολλανδικός Sinterklaas
Kris Kringle, Christkind και Weihnachtsmann
Σύμφωνα με το Oxford English Dictionary (OED), ο Kris Kringle είναι κατά κύριο λόγο το αμερικανικό όνομα του Άγιου Βασίλη. Το 1919, ο Αμερικανός δημοσιογράφος H. L. Mencken το περιέγραψε ως "παράδειγμα εξευτελισμένων γερμανικών" και ανέφερε ότι ο όρος προερχόταν από το "Christkindlein", μια λέξη που στην πραγματικότητα αναφέρεται στο "μωρό στη φάτνη", σημειώνοντας ότι ο Kris Kringle είναι "άγνωστος στη Γερμανία".
Ο Christkindlein ή Christkind αναφέρεται σε έναν άλλο άγιο που φέρνει δώρα σε ορισμένες γερμανόφωνες χώρες. Ο Christkind ξεκίνησε το 1500 ως η προτεσταντική επιλογή αντί του καθολικού Saint Nicholas. Σήμερα, απεικονίζεται ως "μια εστεμμένη γυναίκα στα λευκά και χρυσά που ρίχνει δώρα κάτω από το δέντρο την παραμονή των Χριστουγέννων". Μια άλλη φιγούρα του Άγιου Βασίλη στη Γερμανία είναι ο Weihnachtsmann, που κυριολεκτικά μεταφράζεται ως ο "Άνθρωπος των Χριστουγέννων".
St. Nicholas
Αν και ο St. Nicholas μπορεί να ακούγεται συνώνυμος του Santa Claus, ο αρχικός Καθολικός άγιος απέχει πολύ από αυτόν που γνωρίζουμε σήμερα. Γεννημένος στην Ελλάδα στα τέλη του 3ου αιώνα, έγινε επίσκοπος στη σημερινή Τουρκία με "τη φήμη του φλογερού, οξυδερκούς και υπερασπιστή του εκκλησιαστικού δόγματος". Χάρη στη γενναιοδωρία και τα ενδιαφέροντά του όσο ήταν ζωντανός, μετά τον θάνατό του, έγινε ο προστάτης άγιος των παιδιών, των κρατουμένων και των ναυτικών. Μέχρι το 1200, η εικόνα του St. Nicholas είχε εξελιχθεί σε ορισμένα μέρη του κόσμου "από μια μάλλον αυστηρή φιγούρα, στον συμπονετικό φίλο των παιδιών, που δίνει δώρα" την ημέρα της εορτής του στις 6 Δεκεμβρίου.
Sinterklaas
Κατά τη διάρκεια της αποικιακής εποχής, πιθανότατα, οι Ολλανδοί άποικοι μετέφεραν την ιδέα ενός αγίου που φέρνει δώρα στη Νέα Υόρκη -τότε γνωστή ως Νέο Άμστερνταμ. Ο Sinterklaas είναι μια συντομευμένη εκδοχή του ολλανδικού ονόματος για το St. Nicholas (Sint Nikolaas) και, σύμφωνα με το OED, "το ολλανδικό έθιμο να δίνουν δώρα στα παιδιά [την Ημέρα του St. Nicholas] οδήγησε στη λατρεία του Άγιου Βασίλη".
Πώς λοιπόν ο St. Nicholas έγινε από φλογερός, παχουλός και παιχνιδιάρης; Αυτό οφείλεται σε πολλά άτομα το 19ο αιώνα που εργάστηκαν για να μετατρέψουν τις οργιώδεις και γεμάτες αλκοόλ διακοπές που ήταν τότε τα Χριστούγεννα στις οικογενειακές ημέρες που γνωρίζουμε σήμερα, μεταξύ των οποίων ήταν συγγραφείς όπως ο Washington Irving και ο Clement Clarke Moore ("A Visit from St. Nicholas", αλλιώς γνωστός ως "Twas The Night Before Christmas") και ο πολιτικός σκιτσογράφος Thomas Nast, ο οποίος δημιούργησε την χαρούμενη εικόνα του Άγιου Βασίλη.
Κατά τη διάρκεια της αποικιακής εποχής, πιθανότατα, οι Ολλανδοί άποικοι μετέφεραν την ιδέα ενός αγίου που φέρνει δώρα στη Νέα Υόρκη -τότε γνωστή ως Νέο Άμστερνταμ. Ο Sinterklaas είναι μια συντομευμένη εκδοχή του ολλανδικού ονόματος για το St. Nicholas (Sint Nikolaas) και, σύμφωνα με το OED, "το ολλανδικό έθιμο να δίνουν δώρα στα παιδιά [την Ημέρα του St. Nicholas] οδήγησε στη λατρεία του Άγιου Βασίλη".
Πώς λοιπόν ο St. Nicholas έγινε από φλογερός, παχουλός και παιχνιδιάρης; Αυτό οφείλεται σε πολλά άτομα το 19ο αιώνα που εργάστηκαν για να μετατρέψουν τις οργιώδεις και γεμάτες αλκοόλ διακοπές που ήταν τότε τα Χριστούγεννα στις οικογενειακές ημέρες που γνωρίζουμε σήμερα, μεταξύ των οποίων ήταν συγγραφείς όπως ο Washington Irving και ο Clement Clarke Moore ("A Visit from St. Nicholas", αλλιώς γνωστός ως "Twas The Night Before Christmas") και ο πολιτικός σκιτσογράφος Thomas Nast, ο οποίος δημιούργησε την χαρούμενη εικόνα του Άγιου Βασίλη.
Father Christmas
Ο όρος "Father Christmas" που -σύμφωνα με την OED- χρησιμοποιείται κυρίως στα βρετανικά αγγλικά, ξεκίνησε ως προσωποποίηση της γιορτής, με την παλαιότερη αναφορά του από το 1646 και σήμερα χρησιμοποιείται εναλλακτικά με τον Άγιο Βασίλη.
Pere Noël, Papa Noël, Babbo Noël, Papai Noël και Noël Baba
Αρκετές χώρες ακολουθούν τον Father Christmas. Στη Γαλλία και την Ισπανία, ο Άγιος Βασίλης είναι ο Père και ο Papa Noel, αντίστοιχα. Τα παιδιά στη Γαλλία μπορεί να τον αποκαλούν και Santa Papa Noël, που μεταφράζεται ως "Daddy Christmas". Στην Πορτογαλία είναι ο Papai Noel, στα τούρκικα λέγεται Noel Baba και στα ιταλικά Babbo Natale.
La Befana
Στην Ιταλία, πριν από τον Babbo Natale, υπήρχε ένα άλλο πρόσωπο που έφερνε δώρα. Η La Befana, που υπάρχει από τη δεκαετία του 700, είναι μια γιαγιά που πιστεύεται ότι πετάει με μια σκούπα, "δίνοντας λιχουδιές στα καλά παιδιά και κάρβουνο στα κακά", ενώ μοίραζε τα δώρα στα Θεοφάνεια και όχι στις 25 Δεκεμβρίου.
Στην Ιταλία, πριν από τον Babbo Natale, υπήρχε ένα άλλο πρόσωπο που έφερνε δώρα. Η La Befana, που υπάρχει από τη δεκαετία του 700, είναι μια γιαγιά που πιστεύεται ότι πετάει με μια σκούπα, "δίνοντας λιχουδιές στα καλά παιδιά και κάρβουνο στα κακά", ενώ μοίραζε τα δώρα στα Θεοφάνεια και όχι στις 25 Δεκεμβρίου.
Belsnickel
Ο Belsnickel, ο οποίος μεταφέρθηκε το 1700 από Γερμανούς αποίκους, είναι μια φιγούρα που μοιάζει με τον Άγιο Βασίλη σε μέρη της Πενσυλβάνια των ΗΠΑ. Τα Χριστούγεννα ή την Πρωτοχρονιά, κάποιος ντυμένος σαν Belsnickel μπορεί τριγυρνάει για να "κάνει φάρσες ή να ζητιανέψει μικρά δώρα ή αναψυκτικά". Στη γερμανική λαογραφία, "επισκέπτεται τα παιδιά πριν από τα Χριστούγεννα για να ανταμείψει τα καλά με δώρα και να τιμωρήσει τα άτακτα".
Όσο για το όνομά του, πιστεύεται ότι είναι δάνειο από τα γερμανικά. Μια θεωρία λέει ότι προέρχεται από το "pelz", που σημαίνει "γούνα", και το "Nickel", που είναι ο St. Nicholas με μορφή κατοικίδιου. Άλλη θεωρία λέει ότι η πρώτη συλλαβή προέρχεται από το "pelzen", που σημαίνει "χτύπος".
Ο Belsnickel, ο οποίος μεταφέρθηκε το 1700 από Γερμανούς αποίκους, είναι μια φιγούρα που μοιάζει με τον Άγιο Βασίλη σε μέρη της Πενσυλβάνια των ΗΠΑ. Τα Χριστούγεννα ή την Πρωτοχρονιά, κάποιος ντυμένος σαν Belsnickel μπορεί τριγυρνάει για να "κάνει φάρσες ή να ζητιανέψει μικρά δώρα ή αναψυκτικά". Στη γερμανική λαογραφία, "επισκέπτεται τα παιδιά πριν από τα Χριστούγεννα για να ανταμείψει τα καλά με δώρα και να τιμωρήσει τα άτακτα".
Όσο για το όνομά του, πιστεύεται ότι είναι δάνειο από τα γερμανικά. Μια θεωρία λέει ότι προέρχεται από το "pelz", που σημαίνει "γούνα", και το "Nickel", που είναι ο St. Nicholas με μορφή κατοικίδιου. Άλλη θεωρία λέει ότι η πρώτη συλλαβή προέρχεται από το "pelzen", που σημαίνει "χτύπος".
Julbock and Jultomten
Σε σκανδιναβικές χώρες όπως η Σουηδία, η Julbock ή Yule Goat θεωρήθηκε ως ένα είδος πνεύματος των Χριστουγέννων που εμφανίζεται "για να βεβαιωθεί ότι οι προετοιμασίες των διακοπών έγιναν σωστά". Τελικά, η κατσίκα "ανέλαβε να φέρνει δώρα και μερικές φορές εμφανίζεται αντί ή δίπλα στον Άγιο Βασίλη, που ονομάζεται Jultomten".
Ο Jultomten ξεκίνησε ως κάτι παρόμοιο με τους καλικάντζαρους, τους οποίους ο κόσμος πίστευε ότι προστατεύουν τα παιδιά και τα ζώα και βοηθούν στις δουλειές του σπιτιού. Τελικά, όμως, η φιγούρα εξελίχθηκε σε έναν άντρα με λευκά γένια και λευκό σκουφάκι. Από ορισμένους ειδικούς, η μορφή θεωρείται ότι είναι "ένα μείγμα του παλιού ξωτικού με τις πλέον δημοφιλείς φιγούρες των Father Christmas και Santa Claus".
Υπάρχουν όμως βασικές διαφορές. Ο Jultomten έχει και αυτός έλκηθρο, το οποίο όμως δεν πετάει αλλά το έλκει η Julbock. Ακόμη, ο Jultomten αποφεύγει τις καμινάδες και δίνει τα δώρα από την μπροστινή πόρτα. Και, για να τον ευχαριστήσει ο κόσμος, αντί για μπισκότα και γάλα, αφήνει ένα είδος βουτυρένιου χυλού, το julegrøt.
Σε σκανδιναβικές χώρες όπως η Σουηδία, η Julbock ή Yule Goat θεωρήθηκε ως ένα είδος πνεύματος των Χριστουγέννων που εμφανίζεται "για να βεβαιωθεί ότι οι προετοιμασίες των διακοπών έγιναν σωστά". Τελικά, η κατσίκα "ανέλαβε να φέρνει δώρα και μερικές φορές εμφανίζεται αντί ή δίπλα στον Άγιο Βασίλη, που ονομάζεται Jultomten".
Ο Jultomten ξεκίνησε ως κάτι παρόμοιο με τους καλικάντζαρους, τους οποίους ο κόσμος πίστευε ότι προστατεύουν τα παιδιά και τα ζώα και βοηθούν στις δουλειές του σπιτιού. Τελικά, όμως, η φιγούρα εξελίχθηκε σε έναν άντρα με λευκά γένια και λευκό σκουφάκι. Από ορισμένους ειδικούς, η μορφή θεωρείται ότι είναι "ένα μείγμα του παλιού ξωτικού με τις πλέον δημοφιλείς φιγούρες των Father Christmas και Santa Claus".
Υπάρχουν όμως βασικές διαφορές. Ο Jultomten έχει και αυτός έλκηθρο, το οποίο όμως δεν πετάει αλλά το έλκει η Julbock. Ακόμη, ο Jultomten αποφεύγει τις καμινάδες και δίνει τα δώρα από την μπροστινή πόρτα. Και, για να τον ευχαριστήσει ο κόσμος, αντί για μπισκότα και γάλα, αφήνει ένα είδος βουτυρένιου χυλού, το julegrøt.
Ded Moroz και Snegurochka
Ο χειμερινός δωρητής της Ρωσίας, ο Ded Moroz ("Πατέρας Πάγος" ή "Παππούς Παγετός") είναι "αδύναμος με γένια σαν μάγου" και "φοράει μια μακριά ρόμπα σε διάφορα χρώματα, όπως το μπλε και το λευκό". Αντί για ξωτικά, τον βοηθάει η εγγονή του, η Snegurochka ("Κορίτσι του Χιονιού"), και το έλκηθρό του το σέρνουν τρία άλογα αντί για οκτώ τάρανδοι.
Santa Haraboji
Στη Νότια Κορέα, ο Άγιος Βασίλης είναι γνωστός ως Santa Haraboji ή Παππούς Άγιος Βασίλης. Αντί για κόκκινη στολή φοράει μπλε ή πράσινη και, μερικές φορές, φοράει ένα ψηλό παραδοσιακό κορεάτικο καπέλο που ονομάζεται gat.
Santa-san και Hotei
Ο Δυτικός Άγιος Βασίλης αναφέρεται ως Santa-san στην Ιαπωνία, αλλά η χώρα έχει και τον δικό της δωρητή. Ο Hotei ή Hoteioho είναι μια βουδιστική θεϊκή φιγούρα που μερικές φορές αναφέρεται ως Γελαστός Βούδας, που όμως δεν έχει καμία σχέση με τον Βούδα, αλλά μπορεί να βασίζεται σε έναν πραγματικό Κινέζο μοναχό του 10ου αιώνα ονόματι Budai.
Συχνά, απεικονίζεται να κρατά ένα σάκο (στο σύστημα γραφής kanji, σημαίνει "υφασμάτινος σάκος") και τον ακολουθούν χαρούμενα παιδιά. Το τι ακριβώς υπάρχει στον σάκο του ποικίλλει ανάλογα με το μύθο. Μπορεί να είναι "οτιδήποτε, από ρούχα μέχρι φυτό ρυζιού και όλα τα δεινά του κόσμου". Όμως, πιστεύεται ότι ο Hotei "έφερνε πλούτη και χαρά σε όσους συναντούσε, χάρη στον μαγικό σάκο του". Τέλος, πιστεύεται ότι είχε μάτια στο πίσω μέρος του κεφαλιού του ώστε να βλέπει αν κάποιος ήταν άτακτος ή καλός.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου