Η ΜΟΝΟΓΑΜΙΑ ΕΙΝΑΙ PASSÉ

Είτε είστε υπέρμαχοι του θεσμού του γάμου, είτε πολέμιοι οι στατιστικές

δείχνουν ξεκάθαρα πως υπάρχει πρόβλημα με τις μονογαμικές (μονοσυντροφικές) σχέσεις.

Σήμερα θα μιλήσουμε για τις μη μονογαμικές σχέσεις ή πιο σωστά οι μη μονοσυντροφικές σχέσεις, οι οποίες εξελίσσονται σε παγκόσμιο trend.

Σίγουρα έχουν κερδίσει ‘έδαφος’ στις ΗΠΑ, όπου ουδόλως συμπτωματικά έγιναν άρθρα σε όλα τα μεγάλα media. Σύντομα θα τις δεις και στην τηλεόραση σου, αφού έχει ήδη να εμφανίζεται σε τηλεοπτικές σειρές.

Όπως πάντα, θα αρχίσουμε από τον προσδιορισμό της συνθήκης.

«Πρόκειται για γενικό όρο οποιαδήποτε πρακτικής ή φιλοσοφίας μη δυαδικών στενών σχέσεων που δεν τηρούν αυστηρά τα πρότυπα της μονογαμίας. Ιδιαίτερα το να υπάρχει μόνο ένα άτομο με το οποίο ‘ανταλλάσσουμε’ σεξ, αγάπη και/ή στοργή».

Δεν αφορά μια ‘κουτσουκέλα’ του ενός εκ των δυο μελών -την οποία αγνοεί το άλλο μέλος.

Υπάρχει πλήρης διαφάνεια και γίνονται όσες συζητήσεις χρειάζονται, προκειμένου να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις.

 Η συναινετική (ηθική) μη μονογαμία δίνει έμφαση στην ανοιχτή επικοινωνία, την ειλικρίνεια και τη συναίνεση μεταξύ όλων των εταίρων -που μπορεί να είναι και περισσότεροι από δύο.

Οι μελετητές εξηγούν πως τα ποσοστά των μη μονογαμικών σχέσεων αυξάνονται συνεχώς, καθώς περισσότεροι τις αντιλαμβάνονται ως τρόπο να σώσουν το γάμο τους. Όχι ως απειλή. 

Στο μυαλό αυτών των ανθρώπων, ο γάμος παύει να είναι μορφή ‘ιδιωτικής ιδιοκτησίας’ (να θυμίσω πως προέκυψε ως συνήθεια με τον Χριστιανισμό, για να επικυρώσει την γυναικεία ύπαρξη ως μηχανή αναπαραγωγής), αλλά κάτι πιο ουσιαστικό, που αξίζει να ‘σωθεί’.

Πριν ψελλίσεις το ‘δεν γίνονται αυτά’, θα ήθελα να σου πω ότι ο καθένας έχει δικαίωμα να κάνει ό,τι νιώθει πως θέλει και χρειάζεται με τον εαυτό του (εντός του νομικού πλαισίου). Μετά θα δώσω κάποια παραδείγματα που δείχνουν πως το ‘δεν γίνονται αυτά’ υπάρχει παντού γύρω μας.

Ζευγάρια που έχουν καταλήξει ότι δεν έχουν πια κάτι που να τους ‘κρατάει’ μαζί, συμφωνούν να μη χωρίσουν έως ότου τελειώσει το σχολείο το παιδί τους.

Σε άλλες περιπτώσεις, ενώ είναι δεδομένο το ρήγμα δεν υπάρχει χωρισμός ή διαζύγιο για καθαρά οικονομικούς λόγους (το ένα μέλος -συνήθως η γυναίκα- δεν εργάζεται και κάπως πρέπει να επιβιώσει, όπως μεγαλώνει το τέκνο ή τα τέκνα).

Στις καθολικές κοινωνίες, για τις οποίες το διαζύγιο είναι σίγουρο εισιτήριο για την Κόλαση ζευγάρια συμφωνούν πως το κάθε μέλος θα κάνει τη ζωή του, χωρίς όμως, να δίνουν «δικαιώματα».

Tο «τι θα πει ο κόσμος» (αυτή η μάστιγα) και δη οι συγγενείς παρατηρείται και σε άλλες κοινωνίες. Πιστεύεται πως είναι ο λόγος που πολλές σχέσεις που δίχως αμφιβολία έχουν κάνει τον κύκλο τους (και το έχουν ομολογήσει και τα δυο μέλη) δεν τελειώνουν.

Ένα μεγάλο ποσοστό σχέσεων που έχουν ‘τελειώσει’, δεν τελειώνουν και πρακτικά, για λόγους εγωισμού (ή κακώς εννοούμενης υπερηφάνειας -που συνδέεται άρρηκτα με το ‘τι θα πει ο κόσμος’) του ενός εκ των δυο μελών.

Πάντα υπάρχει και το ενδεχόμενο το ένα μέλος (συνηθέστερα η γυναίκα) να φοβάται την αντίδραση του άνδρα.

Επίσης, μπορεί να μην υπάρχει χωρισμός ή διαζύγιο, χάριν έντονου συναισθηματικού ‘δεσμού’ μεταξύ των μελών που έχουν μεγαλώσει μαζί, αλλά η σχέση τους παραπέμπει πια σε αδελφική. Συμφωνούν έτσι να κάνουν ό,τι χρειάζονται, αλλά να μένουν στο ίδιο σπίτι ή/και να κοιμούνται κάθε βράδυ στο ίδιο κρεβάτι.

Η άβυσσος της ψυχής του ανθρώπου φωτογραφίζεται ποικιλοτρόπως στους λόγους που δυσκολευόμαστε να πούμε το ‘αντίο’. Από όσα αναφέρθηκαν πιστεύω πως γίνεται κατανοητό το πλαίσιο που έκανε φαινόμενο τις μη μονογαμικές σχέσεις, τις οποίες ασπάζονται ένας στους 20 Αμερικανούς που έχουν σχέση.

Η ΜΗ ΜΟΝΟΓΑΜΙΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΠΟΛΛΑ CONCEPTS

Ο όρος μη μονογαμία/μη μονοσυντροφικότητα αφορά ένα ευρύ φάσμα δομών και συμφωνιών σχέσεων, που εκτείνεται από τις περιστασιακές συναναστροφές έως τις αφοσιωμένες πολυγαμικές σχέσεις. Όλα όσα υπήρχαν μέχρι να επιβάλει το νόμο της (για την ακρίβεια, τη μονογαμία) η Εκκλησία.

Ας αρχίσουμε από ήδη γνωστούς όρους ή περιπτώσεις που ξέρεις, αλλά δεν γνωρίζεις πως έχουν και ‘όνομα’.

«Ανοιχτή» σχέση

Αυτός ο τύπος μη μονογαμικής σχέσης είναι γνωστός εδώ και χρόνια. Ζευγάρια συμφωνούν πως θα είναι ‘ανοιχτά’ σεξουαλικά και ρομαντικά, κάτι που σημαίνει πως είναι ΟΚ να κάνουν περιστασιακό σεξ με άλλα άτομα ή ακόμα και δευτερεύουσα σχέση.

Swinging

Είναι προϊόν της ανάγκης ανθρώπων των οποίων οι σχέσεις έχουν τελειώσει, αλλά για τον έναν ή τον άλλον λόγο δεν οδηγούνται στο χωρισμό, να νιώσουν επιθυμητοί και ‘ζωντανοί’. Τα μέλη της σχέσης συμφωνούν να κάνουν σεξ με άλλα ζευγάρια ή με άλλα, την ίδια ημέρα -ώρα ή και στον ίδιο χώρο, με πολλά clubs να φιλοξενούν σχετικές ‘εκδηλώσεις’.

Monogamish

Εστίασε στην κατάληξη και θα καταλάβεις πως δεν πρόκειται για τη μονογαμία, αλλά για δομή σχέσης που είναι μεταξύ αυτής και της πολυσυντροφικότητας. Οι σύντροφοι είναι αφοσιωμένοι ο ένας στον άλλο ψυχή τε και σώματι,, αλλά μπορεί επίσης να έχουν περιστασιακές σεξουαλικές ή ρομαντικές συναντήσεις με άλλα άτομα. Τα όρια τα θέτει το κάθε ζευγάρι. Συνήθως αυτός ο τύπος σχέσης περιλαμβάνει κάποια μορφή επικοινωνίας και συμφωνίας σχετικά με το τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται. Μάλλον δεν θα σε σοκάρω αν σου πω ότι οι περισσότεροι επιλέγουν το «το κάνε ό,τι κάνεις, αλλά μην ‘δεθείς’».

Σχεδόν «ανοιχτή» σχέση

Πρόκειται για άτυπη συμφωνία να μην κάνουν τα μέλη της σχέσης ερωτήσεις που ξέρουν ότι μπορεί να μην τους αρέσει η απάντηση. Δεδομένα η σχέση δεν είναι αποκλειστική, αλλά δεν υπάρχει και σχετική επικύρωση μεταξύ των μελών.

Πολυπιστία

Το polyfidelity είναι τύπος παρόμοιος με την πολυσυντροφικότητα, με εξαίρεση ότι είναι ένα στιλ ‘κλειστής’ σχέσης που απαιτεί σεξουαλική και συναισθηματική πίστη σε μια οικεία ομάδα που περιλαμβάνει περισσότερα από δυο άτομα.

Πολυσυναισθηματικές σχέσεις

Ενώ οι ‘ανοιχτές’ σχέσεις είναι πολυσυντροφικές, η πολυσυντροφική σχέση δεν είναι απαραίτητα ‘ανοιχτή’ «ακριβώς ένα ορθογώνιο μπορεί να είναι τετράγωνο, αλλά ένα τετράγωνο μπορεί να μην είναι ορθογώνιο».

Οι polyaffective relationships είναι συναισθηματικά οικείες, μη σεξουαλικές συνδέσεις μεταξύ ανθρώπων που συνδέονται με μια πολυσυντροφική σχέση. Παραδείγματος χάριν, μια σχέση μεταξύ δύο ετεροφυλόφιλων ανδρών που έχουν και οι δύο σεξουαλικές σχέσεις με την ίδια γυναίκα και μια συζυγική/συντροφική σχέση μεταξύ τους. Σε αυτή την κατάσταση, οι δύο άντρες χαρακτηρίζονται ως μετασύντροφοι

Μετασύντροφος/μετασυντρόφισσα

Το metamour αφορά ένα άτομο που βρίσκεται σε ρομαντική ή σεξουαλική σχέση με ένα από τα μέλη σχέσης, αλλά δεν έχει ρομαντική ή σεξουαλική εμπλοκή με αυτό. Ο όρος προσδιορίζεται συχνά ως «παράλληλοι εταίροι» ή «δευτερεύοντες εταίροι».

Πρόκειται για περίπλοκες σχέσεις, των οποίων η δυναμική προσδιορίζεται από την πρωτεύουσα σχέση και τις προτιμήσεις της. Υπάρχει σύνδεση μέσω ενός κοινού συντρόφου. Κάτι που μπορεί να δημιουργήσει μια σειρά συναισθημάτων, συμπεριλαμβανομένης της περιέργειας, της φιλίας, της ζήλιας, ακόμη και της σύγκρουσης.

Δεν υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος για να έχετε μια σχέση μεταμόρφωσης, αρκεί όλοι οι εμπλεκόμενοι να αισθάνονται άνετα με τα όρια και τις προσδοκίες.

Αναρχικοί σχέσεων

Είναι οι άνθρωποι που αμφισβητούν τις διαφορές μεταξύ φίλων και συντρόφων και μπορεί να έχουν πολλές ‘στενές’ σχέσεις. Επιδιώκουν να εξαλείψουν συγκεκριμένες διακρίσεις μεταξύ φιλιών έναντι σχέσεων που βασίζονται στην αγάπη, ώστε οι δεύτερες να μην είναι πιο πολύτιμες από τις πλατωνικές φιλίες. Αντιστέκονται στις απαιτήσεις και τις προσδοκίες από τα άτομα με τα οποία έχουν σχέση και απορρίπτουν όλους τους κανόνες.

ΤΟ ΣΥΝΘΕΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΥΣΥΝΤΡΟΦΙΚΟΤΗΤΑΣ

Προς αποφυγή παρεξηγήσεων να πούμε πως ο επίσημος όρος του συγκεκριμένου τύπου σχέσης είναι polyamorous. Δεν σημαίνει πολυγαμία, αλλά πολυσυντροφικότητα. Είναι μια πιο σύνθετη μορφή μη μονογαμίας στην οποία τα άτομα έχουν πολλαπλές ρομαντικές σχέσεις.

Αυτές οι σχέσεις μπορεί να είναι

ιεραρχικές (ορισμένοι εταίροι θεωρούνται πιο σημαντικοί από άλλους -υπάρχει πρώτιστη και δευτερεύουσα σχέση),

ισότιμες (όλοι οι εταίροι αντιμετωπίζονται ισότιμα -και μπορεί να ζουν όλοι μαζί) ή

solo (ένα άτομο ζει μόνο του, αλλά επισκέπτεται ή τον επισκέπτονται αρκετοί σύντροφοι).

Oι σύντροφοι μπορεί και να είναι nesting partners (να μένουν μαζί ή να μοιράζονται μια κύρια κατοικία). Όπως μπορεί να εμφανιστεί σύντροφος κομήτης (comet partner). Δηλαδή, ένα άτομο με το οποίο υπάρχει διαλείπουσα και συχνά μακρινή ρομαντική ή σεξουαλική σχέση.

Επίσης, μπορεί να έχουν συμφωνήσει στην OPP (One Penis Policy), που περιορίζει τη σύντροφο από το να έχει ρομαντικές ή σεξουαλικές σχέσεις με άλλους άνδρες.

Βασίζεται στην ιδέα ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν συναισθηματικό δεσμό με τον σύντροφο τους -η οποία ειρήσθω εν παρόδω έχει διαψευσθεί από την επιστήμη.

Τα μέλη πολυσυντροφικής σχέσης συχνά συμφωνούν και για τα όρια τους: το μέγιστο αριθμό των συντρόφων που μπορούν να διατηρήσουν άνετα και βιώσιμα -το οποίο καθορίζεται από παράγοντες όπως ο χρόνος, το συναισθηματικό εύρος και οι προσωπικές προτιμήσεις. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται polysatured (πολυκορεσμένη).

Το βασικό στοιχείο μιας επιτυχημένης πολυσυντροφικής σχέσης είναι το compresion. Περιγράφεται ως το αίσθημα χαράς ή ικανοποίησης που βιώνει κάποιος όταν βλέπει τον σύντροφό του ευτυχισμένο στις άλλες σχέσεις του.

Το αντίθετο δηλαδή, της ζήλιας που οικοδομείται πάνω στο αίσθημα ανασφάλειας ή την κτητικότητα μας.

Συχνά ξεχνάμε πως κάνουμε σχέσεις με ανθρώπους. Όχι με χωράφια ή σπίτια. Άρα δεν μας ανήκει πραγματικά, κανείς άλλος πέραν του εαυτού μας.

ΤΑ ΥΠΕΡ ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΝΕΤΙΚΗΣ ΜΗ ΜΟΝΟΣΥΝΤΡΟΦΙΚΟΤΗΤΑΣ

Πάντα σύμφωνα με επιστήμονες που μελετούν τις εξελίξεις στις ανθρώπινες σχέσεις, όπως εξελίσσεται γενικά το είδος μας και η κοινωνία, η μη μονογαμική/μη μονοσυντροφική σχέση έχει διάφορα οφέλη.

Ξεχωρίζουν

Η μεγαλύτερη ελευθερία και ευελιξία (επιτρέπει στα άτομα να εξερευνήσουν τη σεξουαλικότητα και τις σχέσεις τους με τρόπους που δεν θα ήταν δυνατοί σε μια μονογαμική σχέση).

Η βαθύτερη οικειότητα (μπορεί να ενισχύσει τις σχέσεις ενισχύοντας την ανοιχτή επικοινωνία και την εμπιστοσύνη).

Η μείωση της ζήλιας και της ανασφάλειας (βασική προϋπόθεση είναι να ‘εκτελείται’ η ηθική έκδοση της ιστορίας).

Προφανώς υπάρχουν και μειονεκτήματα.

Το πιο κοινό είναι το κοινωνικό στίγμα. Ακολουθεί η αυξημένη πολυπλοκότητα (υπάρχουν περισσότερες σχέσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη και άρα περισσότερες πιθανότητες για σύγκρουση) και οι προκλήσεις επί της οικειότητας (μπορεί να κάνει πιο δύσκολη την ανάπτυξη της βαθιάς συναισθηματικής οικειότητας που βρίσκουν πολλοί άνθρωποι στις μονογαμικές σχέσεις).

Στο τέλος της ημέρας, σημασία έχει να περνάμε εμείς καλά και να είμαστε καλά και ειλικρινείς, με τον εαυτό μας και τη σχέση μας. Οποια σύνθεση και αν έχει.