Το μυστήριο με την κατασκευή του εμβληματικού μνημείου Στόουνχεντζ πριν 5.000 χρόνια – Τι ανακάλυψαν οι επιστήμονες

Το μυστήριο του εμβληματικού μεγαλιθικού μνημείου Στόουνχεντζ (Stonehenge) στην νότια Βρετανία

παραμένει άλυτο 5.000 χρόνια μετά την κατασκευή του.

Κάθε τεράστιος μονόλιθος του μνημείου ζυγίζει περίπου 25 τόνους. Φαίνεται να έχουν μεταφερθεί στο σημείο της κατασκευής από πολύ μεγάλες αποστάσεις. Έτσι προκύπτουν πολλά ερωτήματα. Ποιος μετέφερε αυτούς τους τεράστιους μονόλιθους, πώς και γιατί; Επίσης δεν είναι ξεκάθαρο ποια ήταν λειτουργία του μνημείου. 

Η πλειονότητα αυτών των κολοσσιαίων μονόλιθων προήλθε από ένα σημείο γνωστό ως West Woods, περίπου 25 χιλιόμετρα από την τοποθεσία του μνημείου. Ωστόσο έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Journal of Archaeological Science εντόπισε θραύσματα πέτρας από τους μονόλιθους, που προήλθαν από 123 χιλιόμετρα μακριά, από το Ανατολικό Σάσσεξ.

Οι Sarsens είναι μονόλιθοι πυριτιωμένου ψαμμίτη που βρίσκονται στους ανοιχτούς λόφους κιμωλίας της νότιας Αγγλίας. Αποτελούν τα δομικά στοιχεία αρκετών από τις πιο εμβληματικές δομές του Στόουνχεντζ, όπως το Trilithon Horseshoe, το Sarsen Circle, και το Station Stone Rectangle.

Κομμάτι sarsen το οποίο ανέλυσαν οι επιστήμονες από το μνημείο Στόουνχεντζ. Πηγή: Journal of Archaeological Science

Το μυστήριο με τους δύο μονόλιθους του Στόουνχεντζ

Ενώ οι μικρότερες (αλλά και πάλι ογκώδεις) «μπλε πέτρες» που συνθέτουν τον εσωτερικό κύκλο είναι γνωστό ότι προέρχονται από τους λόφους Preseli στην Ουαλία, η προέλευση των sarsens δεν επιβεβαιώθηκε μέχρι το 2020. Τότε η χημική σύσταση όλων των μονόλιθων, εκτός από δύο, ταυτίστηκε με το αρχικό υλικό στο Δυτικό Δάσος. Είναι ενδιαφέρον ότι οι δύο ανώμαλοι μονόλιθοι ψαμμίτη, γνωστοί ως «Λίθοι 26 και 160», δεν έχουν ακόμη ιχνηλατηθεί και δεν γνωρίζουμε από που προήλθε το υλικό τους.

Για να αποκτήσουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την προέλευση αυτών των τεράστιων λίθων, οι συγγραφείς της έρευνας ανέλυσαν τη χημική σύνθεση 54 δειγμάτων από θραύσματα sarsen. Αυτά ανακτήθηκαν από ανασκαφικές τάφρους στο Στόουνχεντζ το 2008. Χρησιμοποιώντας τεχνικές όπως η φασματοσκοπία φθορισμού ακτίνων Χ (pXRF) και η φασματομετρία μάζας επαγωγικά συζευγμένου πλάσματος (ICP-MS), οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι κανένα από αυτά τα θραύσματα δεν ταίριαζε πλήρως με τους μονόλιθους του West Wood.\\

Συγκρίνοντας τα ευρήματά τους με δεδομένα από περιοχές εμφάνισης sarsen σε ολόκληρη την νότια Αγγλία, οι συγγραφείς της μελέτης κατάφεραν να συνδέσουν 15 από τα δείγματά τους με συγκεκριμένες τοποθεσίες.

«Έντεκα από αυτά προέρχονται πιθανότατα από το Monkton Down, το Totterdown Wood και το West Woods στο Marlborough Downs (25-33 χλμ. βόρεια του Στόουνχεντζ)», γράφουν οι ερευνητές. Και συνεχίζουν: «Τρία θραύσματα προέρχονται πιθανώς από το Bramdean του Hampshire (51 χλμ. νοτιοανατολικά του Στόουνχεντζ)και ένα, από το Stoney Wish του ανατολικού Σάσσεξ (123 χλμ. νοτιοανατολικά)».

Θραύσματα από τους μονόλιθους του Στόουνχεντζ. Πηγή: Journal of Archaeological Science

Οι υποθέσεις των επιστημόνων

Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι τα θραύσματα δεν παρήχθησαν κατά την επεξεργασία των κύριων sarsens του West Wood. Αν και δεν είναι σαφές αν αντιπροσωπεύουν υλικό που αφαιρέθηκε από τις εξωτερικές επιφάνειες των Λίθων 26 ή 160. Τα θραύσματα μπορεί επίσης να ανήκαν σε άλλες πέτρες sarsen που κάποτε βρίσκονταν στο Στόουνχεντζ, αλλά έκτοτε έχουν αφαιρεθεί ή αποσυναρμολογηθεί.

«Σε αυτό το στάδιο, μπορούμε μόνο να υποθέσουμε τους λόγους για τους οποίους οι ογκόλιθοι από τόσο διαφορετικές πηγές είναι παρόντες στο Στόουνχεντζ», γράφουν οι συγγραφείς της μελέτης.

Μεταξύ των πολλών πιθανών εξηγήσεων είναι ότι τα θραύσματα αυτά ήταν κάποτε κομμάτια από σφυρόλιθους που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή του διάσημου μνημείου. Μια άλλη θεωρία είναι ότι αυτές οι ξένες (σ.σ. στην περιοχή) πέτρες μπορεί να αποτελούσαν μέρος μικρών βράχων που μεταφέρθηκαν στην τοποθεσία για τελετουργικούς σκοπούς.