Ζιλιέτ Γκρεκό

 

Η Ζιλιέτ Γκρεκό (Juliette Gréco) ήταν γαλλίδα ηθοποιός και τραγουδίστρια, η αποκληθείσα «Μούσα των Υπαρξιστών». Έγινε διάσημη ερμηνεύοντας τραγούδια του Λεό Φερέ, του Ζακ Πρεβέρ και του Σερζ Γκενσμπούρ.

Η Ζιλιέτ Γκρεκό γεννήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1927 στο Μονπελιέ. Ο πατέρας της, με ελληνικές ρίζες, ήταν αστυνομικός από την Κορσική, η μητέρα της από το Μπορντό. Μετά το διαζύγιο των γονιών της μεγάλωσε με τη μητέρα και τους παππούδες της, αρχικά στο Μπορντό και κατόπιν στο Παρίσι. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, η 16χρονη τότε Ζιλιέτ συνελήφθη από την Γκεστάπο και βασανίστηκε. Η μητέρα και η μεγαλύτερη αδελφή της, που συμμετείχαν στη γαλλική αντίσταση, εκτοπίστηκαν στο Ράβεσνμπρουκ αλλά η Ζιλιέτ, λόγω του νεαρού της ηλικίας της, αφέθηκε ελεύθερη. Η οικογένειά της επανενώθηκε το 1945.

Με την προτροπή της φιλολόγου της στο σχολείο Ελέν Ντικ, παρακολούθησε μαθήματα θεάτρου και στη συνέχεια κέρδισε κάποιους ρόλους κι εργάστηκε στο ραδιόφωνο. Παράλληλα, γνωρίστηκε με τη διανόηση της εποχής, έγινε φίλη του Ζαν Πολ Σαρτρ, της Σιμόν ντε Μποβουάρ, του Μπορίς Βιάν, της Αν Μαρί Καζαλίς, της Μαργκερίτ Ντιράς και σύντροφος του Μάιλς Ντέιβις. Τα βράδια σύχναζε στο θρυλικό καμπαρέ «Le Tabou», όπου αργότερα έδωσε αξέχαστες συναυλίες που εδραίωσαν τη φήμη του.

Έζησε μία έκρηξη νεότητας στο απελευθερωμένο Παρίσι, όπου γεννήθηκε ο υπαρξισμός, ανάμεσα στους τοίχους των κλαμπ. Χωρίς να έχει πετύχει κάτι σημαντικό στην καριέρα της μέχρι τότε, διαπίστωσε ότι έχει γίνει η μούσα του Σεν-Ζερμέν-ντε-Πρε και αποφάσισε ότι πρέπει να δικαιολογήσει αυτόν τον τίτλο και να αφοσιωθεί στο τραγούδι.

Η Ζιλιέτ Γκρεκό με τον Σερζ Γκενσμπούρ (Παρίσι, 1958)

Η Ζιλιέτ Γκρεκό με τον Σερζ Γκενσμπούρ (Παρίσι, 1958)

Ο Ρεϊμόν Κενό και ο Σαρτρ υπέγραψαν τις πρώτες επιτυχίες της, τα τραγούδια «Si tu t’ imagines» («Αν φαντάζεσαι») και «La Rue des Blancs-Manteaux» («Ο δρόμος των λευκών παλτών»). Διεύρυνε το ρεπερτόριό της, με τραγούδια των Λεό Φερέ («Jolie Mom»/«Όμορφη Μαμά»), Ζακ Πρεβέρ, Μπορίς Βιάν και Σαρλ Αζναβούρ. Το 1954 εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο «Ολιμπιά».

Μετά τον γάμο-αστραπή με τον ηθοποιό Φιλίπ Λεμέρ, με τον οποίο απέκτησε τη μοναχοκόρη της, ερμήνευσε τη δεκαετία του 1960 τραγούδια των μεγαλύτερων στιχουργών και συνθετών της εποχής, του Σερζ Γκενσμπούρ, του Ζακ Μπρελ και του Ζορζ Μπρασένς, της Γκαμπί Βερλόρ («Marions-les» / «Ας τους παντρέψουμε», «Déshabillez-moi» / «Γδύστε με») και Ζεράρ Ζουανέ («Je suis bien» / «Είμαι καλά»). «Γνώρισα τους πιο καταπληκτικούς ανθρώπους που υπήρχαν», έλεγε η ίδια.

Η Γκρεκό ήταν το πρότυπο της μοντέρνας γυναίκας: «Ήμουν πολύ προχωρημένη στην εποχή μου, άλλωστε ήμουν το αντικείμενο του απόλυτου σκανδάλου. Δεν το επιδίωξα ποτέ, έτσι είμαι, δεν μπορώ να κάνω κάτι», έλεγε.

Παράλληλα, είχε και μία αξιοπρόσεκτη καριέρα ως ηθοποιός του κινηματογράφου, με ταινίες όπως «Ορφέας και Ευρυδίκη» («Orphee», 1950) του Χαν Κοκτό, «Έλενα» («Εlena et les hommes», 1956) του Ζαν Ρενουάρ, «Ο ήλιος ανατέλλει ξανά» («The Sun Also Rises», 1957), «Οι ρίζες του ουρανού» («Les Racines du Ciel»,1958) του Τζoν Χιούστον και «Καλημέρα θλίψη» («Bonjour Tristesse», 1958) που βασίστηκε στο ομώνυμο μυθιστόρημα της Φρανσουάζ Σαγκάν, σε σκηνοθεσία του Ότο Πρέμινγκερ. Το 1965 θριάμβευσε στην τηλεόραση, πρωταγωνιστώντας στη μίνι σειρά «Μπελφεγκόρ ή το Φάντασμα του Λούβρου» (« Belphegor: Le Fantome du Louvre»), που μεταφέρθηκε το 2001 στον κινηματογράφο.

Καθώς τα χρόνια περνούσαν, η Ζιλιέτ Γκρεκό συνέχιζε τις επιτυχημένες περιοδείες της στο εξωτερικό, διατηρώντας πάντα τις ίδιες πεποιθήσεις και την ίδια πολιτική ιδεολογία, ταγμένη στη γαλλική Αριστερά. Το 1966 παντρεύτηκε τον ηθοποιό Μισέλ Πικολί, από τον οποίο θα πάρει διαζύγιο έντεκα χρόνια αργότερα και το 1988 τον πιανίστα Ζεράρ Ζουανέ, στενό φίλο του Ζακ Μπρελ, ο οποίος τη συνόδευε και στη σκηνή.

Την άνοιξη του 2015 ξεκίνησε από την Αθήνα τη μεγάλη αποχαιρετιστήρια παγκόσμια περιοδεία της. Ήταν 88 ετών και γνώρισε την αποθέωση. Τον επόμενο χρόνο η μοίρα τη χτύπησε σκληρά. Υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο κι έχασε από καρκίνο τη μοναχοκόρη της, Λοράνς-Μαρί.

Η Ζιλιέτ Γκρεκό πέθανε στις 23 Σεπτεμβρίου 2020 στο χωριό Ραματουέλ της νοτιοανατολικής Γαλλίας , σε ηλικία 93 ετών.