Γρηγόρης Φαράκος

Ηγετικό στέλεχος της Αριστεράς, που διετέλεσε γενικός γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ (1989-1991).

Ο Γρηγόρης Φαράκος γεννήθηκε στο Ναύπλιο στις 11 Ιανουαρίου του 1923. Σπούδασε στη Σχολή Χημικών Μηχανικών και τη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανολόγων του ΕΜΠ, με ειδίκευση στην ενεργειακή οικονομία. Παράλληλα με τις σπουδές του στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ανέπτυξε συνδικαλιστική και αντιστασιακή δράση, κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Εντάχθηκε στην ΟΚΝΕ, στο ΕΑΜ Νέων και την ΕΠΟΝ από την ημέρα της ίδρυσής της στις 23 Φεβρουαρίου 1943. Νωρίτερα, τον Νοέμβριο του 1941 έγινε μέλος του ΚΚΕ.

Το 1944 εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ Σπουδαστών, ως καπετάνιος του λόχου Λόρδος Μπάιρον. Στα Δεκεμβριανά προέβαλε αντίσταση μαζί με τον λόχο του στο Πολυτεχνείο, όταν τα αγγλικά τανκς γκρέμισαν την πύλη του ιδρύματος. Στο τέλος του ίδιου μήνα τραυματίστηκε σοβαρά κατά τη διάρκεια μαχών στα Εξάρχεια. Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας (12 Φεβρουαρίου 1945) ανέλαβε επικεφαλής της ΕΠΟΝ.

Το 1948, κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου κι ενώ ήδη είχε αντιμετωπίσει συλλήψεις και είχε εξοριστεί για ένα διάστημα στην Ικαρία, τραυματίστηκε στο Γράμμο, όπου υπηρετούσε ως Πολιτικός Επίτροπος Λόχου στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (ΔΣΕ). Μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου, κατέφυγε στις ανατολικές χώρες ως πολιτικός πρόσφυγας, ενώ του αφαιρέθηκε η ελληνική ιθαγένεια. Από το 1953 έως το 1956 πραγματοποίησε σπουδές στη Σχολή Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών της Μόσχας.

Το 1961, στο 8ο Συνέδριο του ΚΚΕ που διεξήχθη στην Τσεχοσλοβακία, εξελέγη μέλος της Κεντρικής Επιτροπής. Το 1968, στη 12η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, που οδήγησε στη διάσπαση του κόμματος με αφορμή την Άνοιξη της Πράγας, εξελέγη μέλος του Πολιτικού Γραφείου. Το Νοέμβριο του ίδιου έτους συνελήφθη από τη χούντα, ενώ είχε μπει παράνομα στην Ελλάδα για να συμβάλει στην αντιδικτατορική δράση και καταδικάστηκε σε ισόβια. Απελευθερώθηκε μετά την κατάρρευση της Απριλιανής Δικτατορίας, τον Ιούλιο του 1974.

Από το 1974 έως το 1987 ανέλαβε τη διεύθυνση της κομματικής εφημερίδας Ριζοσπάστης και αναδείχθηκε σ’ ένα από τα σκληροπυρηνικότερα στελέχη του ΚΚΕ, υπερασπιστής της σταλινικής  ορθοδοξίας, που κατέπνιγε κάθε φωνή κριτικής μέσα στο κόμμα. Εποχή άφησε το πόνημα της ΚΝΕ, δικής του εμπνεύσεως, με τίτλο Για μια ταξική, πατριωτική, ηθική διαπαιδαγώγηση της νεολαίας (Ιούνιος 1977), που θύμιζε κείμενο του κατηχητικού σχολείου. Το αποκαλούσαν ειρωνικά Το εγχειρίδιο του καλού κνίτη και έμεινε στην ιστορία για το τσιτάτο «πρώτοι στα μαθήματα, πρώτοι στους αγώνες».

Στο 11ο Συνέδριο του ΚΚΕ το 1982 επανεξελέγη μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος και αργότερα μέλος του Πολιτικού Γραφείου. Τις ίδιες θέσεις διατήρησε και μετά το 12ο Συνέδριο τον Μάιο του 1987. Στις 11 Ιουλίου του 1989, μετά την εκλογή του Χαρίλαου Φλωράκη στην προεδρία του ΚΚΕ, εξελέγη γενικός γραμματέας του Κόμματος.

Στις εκλογές του Ιουνίου του 1989, ΚΚΕ και ΕΑΡ (πρώην ΚΚΕ Εσωτερικού) συγκροτούν κοινό ψηφοδέλτιο υπό την ομπρέλα του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου, του οποίου ο Γρηγόρης Φαράκος υπήρξε από τους εμπνευστές. Στις 2 Σεπτεμβρίου του 1989, κατά τη διάρκεια της συγκυβέρνησης ΝΔ - ΣΥΝ, συμμετέχει ως μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Συνασπισμού και δύο μέρες αργότερα  ορίζεται μέλος της διευρυμένης Πολιτικής Επιτροπής του.

Στις 25 Φεβρουαρίου 1991, στο 13ο Συνέδριο του ΚΚΕ, επανεκλέγεται μέλος της Κεντρικής Επιτροπής, αλλά δεν θέτει υποψηφιότητα για τη θέση του Γενικού Γραμματέα του Κόμματος. Μετά την αποχώρηση του ΚΚΕ από τον Συνασπισμό, ο Γρηγόρης Φαράκος παραμένει στον Συνασπισμό, σπάζοντας οριστικά τους δεσμούς του με το ΚΚΕ, το οποίο υπηρέτησε πιστά και με προσωπικό κόστος για 50 χρόνια.

Επί 19 συνεχή χρόνια (1974-1993) εκλεγόταν πρώτος σε σταυρούς βουλευτής της Αριστεράς (του ΚΚΕ και κατόπιν του Συνασπισμού) στην Α’ Περιφέρεια της Αθήνας. Το 1985 είχε εκλεγεί και Ευρωβουλευτής, αλλά παραιτήθηκε για να μείνει στην Ελληνική Βουλή.

Από πολύ νωρίς (1943), ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, δημοσίευσε πολλά πολιτικά και επιστημονικά άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά, ενώ τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια της ζωής του αφοσιώθηκε στην ιστορική έρευνα.

Ο Γρηγόρης Φαράκος πέθανε στην Αθήνα στις 23 Μαρτίου του 2007, σε ηλικία 83 ετών, και κηδεύτηκε στη γενέτειρά του, το Ναύπλιο. Στην κηδεία του δεν παραβρέθηκε κανένα ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, ενώ ο Ριζοσπάστης του αφιέρωσε λίγες αράδες στη νεκρολογία που δημοσίευσε, τακτική που επιφυλάσσεται στους «προδότες» του κόμματος.

Εργογραφία

Ενεργειακή Οικονομία και Πολιτική (1961)

Ενας αιώνας Κεφαλαίου (1967)

Επιστημονικοτεχνική επανάσταση και εργατική τάξη» (1973)

Η Νεολαία και το εργατικό κίνημα (1977)

Η μάχη των συμβόλων (1990)

Μαρτυρίες και στοχασμοί 1940-1991 (1993)

Αρης Βελουχιώτης. Το χαμένο Αρχείο - άγνωστα κείμενα (1997)

Ο ΕΛΑΣ στην εξουσία (δύο τόμοι, 2000)

Δεκέμβρης του 44 (2000)

Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Σχέσεις ΚΚΕ και διεθνούς κομμουνιστικού κέντρου (2004)

Σχετικά με το ΚΚΕ και το Κομμουνιστικό Κίνημα (2005)