Βρέθηκε η «Αγία Τριάδα» της παλαιολιθικής εποχής: Νερό, πέτρες και ελέφαντες

Την Αγία Τριάδα της Παλαιολιθικής Εποχής ανακάλυψαν πρόσφατα οι αρχαιολόγοι και αυτή δεν είναι άλλη από «νερό, πέτρες και ελέφαντες». Γιατί αυτή η τριάδα μπορούσε να κρατήσει στην ζωή τους ανθρώπους εκείνης της εποχής.

Αρχαιολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ παρουσίασαν την ανακάλυψή τους στο περιοδικό Archaeologies και επικεφαλής της μελέτης ήταν οι Meir Finkel και Ran Barkai του Τμήματος Αρχαιολογίας και Πολιτισμών της Αρχαίας Εγγύς Ανατολής.

Οι ερευνητές μελετούν εδώ και 20 χρόνια τις θέσεις εξόρυξης πυριτόλιθου και κατασκευής λίθινων  εργαλείων στην περιοχή της Άνω Γαλιλαίας του Ισραήλ. Οι τοποθεσίες αυτές χρονολογούνται στην Κατώτερη Παλαιολιθική περίοδο, δηλαδή πριν από περίπου 3,3 εκατομμύρια χρόνια.

Αναχώματα από πυριτόλιθο (Φωτό:Meir Finkel)

Εδώ,  σε αυτές τις τοποθεσίες οι προϊστορικοί άνθρωποι, γνωστοί ως Homo erectus, έφτιαχναν εργαλεία και άφηναν προσφορές. Αλλά μέχρι στιγμής δεν ήταν σαφές γιατί επισκέπτονταν επανειλημμένα αυτές τις τοποθεσίες, καθώς ο πυριτόλιθος, που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή αυτών των εργαλείων, μπορούσε να βρεθεί και σε άλλα μέρη.

Για να μάθουν περισσότερα οι αρχαιολόγοι, διασταύρωσαν αυτές τις τοποθεσίες με τις μεταναστευτικές διαδρομές των ελεφάντων εκείνη την εποχή. Ανακάλυψαν λοιπόν ότι όλες αυτές οι τοποθεσίες βρίσκονταν ακριβώς δίπλα στις μεταναστευτικές διαδρομές των ζώων. Οι ελέφαντες ήταν μια κύρια ομάδα τροφής για αυτούς τους πρώτους ανθρώπους, οι οποίοι πρέπει να γνώριζαν να ακολουθούν τις μεταναστευτικές διαδρομές των μαστόδοντων, αναφέρει η μελέτη.

Σωρός από πέτρες, στον οποίον ξεχωρίζουν τα εργαλεία από πυροτόλιθο με πορτοκαλί χρώμα (Φωτό: Meir Finkel)

Σε δήλωσή του, ο Barkai δήλωσε: “Οι αρχαίοι άνθρωποι χρειάζονταν τρία πράγματα: νερό, τροφή και πέτρα. Ενώ το νερό και η τροφή είναι απαραίτητα για όλα τα πλάσματα, οι άνθρωποι βασίζονταν σε πέτρινα εργαλεία για να κυνηγήσουν και να σφάξουν ζώα, καθώς δεν είχαν τα αιχμηρά νύχια ή τους κυνόδοντες των άλλων θηρευτών. Το ερώτημα είναι, γιατί βρίσκουμε βράχους που χρησιμοποιήθηκαν για την παραγωγή εργαλείων από πυριτόλιθο περιτριγυρισμένους από χιλιάδες λίθινα εργαλεία, και δίπλα τους βράχους που περιέχουν πυριτόλιθο, αλλά που δεν χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή εργαλείων;”.

Τσεκούρια παλάμης ηλικίας 500.000 ετών (Φωτό: Ariel David)

Ο Barkai συνέχισε: “Μια μελέτη των ομάδων ιθαγενών που ζούσαν μέχρι πρόσφατα, με κάποιες να ζουν ακόμη και σήμερα, δείχνει ότι οι κυνηγοί-συλλέκτες αποδίδουν μεγάλη σημασία στην πηγή της πέτρας -στο ίδιο το λατομείο- προσδίδοντάς του  δύναμη και ιερότητα, άρα και πνευματική λατρεία.

“Οι άνθρωποι πραγματοποιούν προσκυνήματα σε τέτοιες τοποθεσίες για γενεές επί γενεών, αφήνοντας προσφορές στην εξόρυξη του βράχου, ενώ παρακείμενες τοποθεσίες, εξίσου κατάλληλες για την παραγωγή λίθινων εργαλείων, παραμένουν ανέγγιχτες. Επιδιώξαμε να κατανοήσουμε το γιατί- τι το ιδιαίτερο έχουν αυτές οι τοποθεσίες;”, δήλωσε ο Barkai.

Ένας ελέφαντας καταναλώνει 200-400 λίτρα νερού την ημέρα, πράγμα που σημαίνει ότι είναι σταθερός σε συγκεκριμένες μεταναστευτικές διαδρομές, ανέφερε ο Φίνκελ σε δήλωσή του.

Εργαλεία σφαγής της Παλαιολιθικής Εποχής (Φωτό: Ran Barkai)

 

Η μελέτη αποκάλυψε πολλές περιπτώσεις κυνηγιού ελεφάντων στις περιοχές που ερευνήθηκαν.  Οι ερευνητές βρήκαν επίσης εκεί κοντά ρέματα και ποτάμια, τα οποία θα προσέλκυαν τους ελέφαντες στην περιοχή.

“Ταυτόχρονα, δεδομένης της απουσίας διαθέσιμων μέσων συντήρησης και της παρουσίας αρπακτικών ζώων, το περιθώριο ευκαιρίας για μια ομάδα κυνηγών-συλλεκτών να εξαντλήσει τη λεία των ελεφάντων ήταν περιορισμένο”,  επεσήμανε ο Finkel.

“Ως εκ τούτου, ήταν επιτακτική ανάγκη να προετοιμαστούν εκ των προτέρων και σε κοντινή απόσταση κατάλληλα εργαλεία κοπής σε μεγάλες ποσότητες. Για το λόγο αυτό, βρίσκουμε θέσεις λατόμησης  και κοπής στην Άνω Γαλιλαία που βρίσκονται σε μικρή απόσταση από θέσεις σφαγής ελεφάντων, οι οποίες είναι τοποθετημένες κατά μήκος των διαδρομών κίνησης των ζώων”, είπε χαρακτηριστικά.

Θεωρητική αοεικόνιση της χρήσης των εργαλείων για τεμαχισμό του ζώου και των οστών του (Φωτό: Ran Barkai)

Περαιτέρω έρευνες έδειξαν ότι “η παλαιολιθική αγία τριάδα” ήταν καθολική κατά τη διάρκεια αυτών των αρχαίων χρόνων. Όπου υπήρχε νερό, υπήρχαν ελέφαντες, και όπου υπήρχαν ελέφαντες, οι άνθρωποι έφτιαχναν πέτρινα εργαλεία για να κυνηγούν.

“Ήταν μια παράδοση: Για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, οι ελέφαντες περιπλανιόταν στην ίδια διαδρομή, ενώ οι άνθρωποι κατασκεύαζαν πέτρινα εργαλεία σε κοντινή απόσταση”, δήλωσε ο Barkai. “Τελικά, αυτοί οι ελέφαντες εξαφανίστηκαν και ο κόσμος άλλαξε για πάντα”.