Σφραγίδα 4.000 ετών βρέθηκε σε προϊστορική παράκτια περιοχή – Τι δείχνουν τα σύμβολα στην μαλακή πέτρα

Αρχαιολόγοι ανακάλυψαν μία σφραγίδα, από μαλακή πέτρα, η οποία χρονολογείται στα τέλη της τρίτης χιλιετίας π.Χ. Το εύρημα βρέθηκε σε παράκτια περιοχή που σήμερα μοιάζει με λόφο, αλλά κάποτε ήταν ισχυρό εμπορικό κέντρο.
 Οι αρχαιολόγοι βρήκαν την σφραγίδα στην Κάλμπα, μια περιοχή της προϊστορικής περιόδου, στην περιοχή του Κόλπου του Ομάν. Η Κάλμπα ερευνήθηκε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990. Αλλά οι ανασκαφικές εργασίες διακόπηκαν. Το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών, σε συνεργασία με την Αρχή Αρχαιολογίας της Σάρτζα, ξανάρχισε ωστόσο τις ανασκαφές το 2019.

H Κάλμπα είναι μια τοποθεσία που είχε ζωή σε πολλές περιόδους. Βρίσκεται στο Εμιράτο της Sharjah, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στον Κόλπο του Ομάν, και χρονολογείται από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού ως την Εποχή του Σιδήρου (c. 2500-600 π.Χ.). Η θέση της, κοντά στο Ουάντι Χαμ, είναι τέτοια που ουσιαστικά συνδέει την ανατολική ακτή και την έρημο μέσω των βουνών. Αυτή η θέση την καθιστά εμπορικό κόμβο.

Σήμερα, είναι ορατός ένας μικρός λόφος διαμέτρου περίπου 50 μέτρων και ύψους περίπου 2,5 μέτρων. Κατά την πρώιμη εποχή του Χαλκού, την περίοδο Umm an-Nar, μια μαζική υπο-κυκλική κατασκευή σε μορφή «πύργου», χτίστηκε στην κορυφή του τύμβου περιβαλλόμενη από μια τεράστια τάφρο. Σε γενικές γραμμές, αυτή η περιοχή του χώρου ήταν το επίκεντρο των οικοδομικών δραστηριοτήτων, κάτι που πιστοποιείται από μαζικές κατασκευές που επέκτειναν την επιφάνειά του, μέχρι την Εποχή του Σιδήρου.

Θραύσμα πέτρινου αγγείου τύπου Umm an-Nar (KAL21/55/3/1) (μοντέλο 3D: Αυστριακή Ακαδημία Επιστημών, Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο & Leibniz-Zentrum für Archäologie· Börner & C. Schwall)

Περιβαλλοντικές συνθήκες

Η Κάλμπα κατοικείτο συνεχώς από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού μέχρι την Εποχή του Σιδήρου ( 2500-600 π.Χ. ), παρά τις περιβαλλοντικές αλλαγές που έκαναν την περιοχή πιο άγονη.

 Εκτός από τις ευνοϊκές καιρικές συνθήκες, η στρατηγική θέση της Κάλμπα την καθιστούσε εξαιρετικό σημείο εισόδου για διαδρομές καραβανιών που συνέδεαν στεριά και θάλασσα. Τα όρη Χατζάρ μπορούν ακόμη να διασχίζονται μέσω αυτής της διαδρομής, γεγονός που καθιστά επίσης δυνατή την εμπορική ανταλλαγή αγαθών με περιοχές  νοτιοανατολικά της Αραβικής Χερσονήσου.

Ωστόσο, οι ερευνητές υπογραμμίζουν τη σημασία του ερωτήματος ποια αντικείμενα ή πρώτες ύλες μεταφέρθηκαν στην Κάλμπα, παράχθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν στην περιοχή και ποια πιθανώς χρησίμευσαν ως εμπορεύματα. Όλες οι ενδείξεις υποδεικνύουν μια ιδιαίτερη σημασία των ορυκτών πόρων.

Σφραγίδα τύπου “Gulf type” (KAL23/709/3/1) από μαλακό λίθο (σχήμα H. David-Cuny)

Τι δείχνει η σφραγίδα

Τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν ότι μια παράκτια κοινότητα με πολλαπλές βιοτεχνίες όχι μόνο καταλαμβάνει μια ευνοϊκή οικολογική θέση αλλά και χρησιμοποιεί εξελιγμένες και προσαρμοστικές στρατηγικές προμήθειας πρώτων υλών. Επιπλέον, μια σφραγίδα τύπου “Κόλπου” πιστοποιεί τη συμμετοχή της Kalba σε εκτεταμένα δίκτυα εμπορίου και ανταλλαγών.

Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, αυτός ο τύπος σφραγίδας, που αρχικά κατασκευάστηκε στην περιοχή του Ντιλμούν, μπορεί να χρονολογηθεί στα τέλη της τρίτης χιλιετίας π.Χ. Η σφραγίδα απεικονίζει έναν ταύρο και πιθανώς ένα λιοντάρι σε στάση επίθεσης. Το μοτίβο του ταύρου, που αναγνωρίζεται ευρέως σε παρόμοιες σφραγίδες, είναι επηρεασμένο από την εικονογραφία των σφραγίδων της κοιλάδας του Ινδού ποταμού. Το λιοντάρι, ωστόσο, είναι ενδιαφέρον, καθώς δεν απεικονίζεται στις σφραγίδες του Ινδού, αλλά είναι μάλλον γνωστό ως μοτίβο στις κυλινδρικές σφραγίδες της δυτικότερης περιοχής της Μεσοποταμίας.

Τα μοτίβα στη σφραγίδα “τύπου Κόλπου” από την Kalba, καταλήγουν οι αρχαιολόγοι, φαίνεται να αντιπροσωπεύουν μια πιθανή σύνθεση της ανατολικής και δυτικής παράδοσης μοτίβων μέσα σε έναν ξεχωριστό τοπικό τύπο σφραγίδας στη νοτιοανατολική Αραβική Χερσόνησο, τονίζοντας τη συνεκτική φύση αυτού του παράκτιου εμπορικού κόμβου.