Αυτή η επιστολή είναι το αρχαιότερο παράπονο από έναν γιο στη μητέρα του – Γράφτηκε πριν από σχεδόν 4.000 χρόνια

Εύκολα θα υποθέταμε ότι τα παράπονα στην μάνα, είναι συνυφασμένα με την ανθρώπινη φύση. Έτσι, η ανακάλυψη της αρχαιότερης επιστολής στην οποία ο γιος «τα χώνει στην μάνα», έρχεται να επιβεβαιώσει  ότι μερικά πράγματα ήταν και θα παραμείνουν ίδια.

Είναι αδύνατον να καταλάβουμε πώς μπορεί να ένιωσε η Zinu, μία μητέρα που έζησε στην πόλη Λάρσα της αρχαίας Μεσοποταμίας, (περίπου 32 χλμ. νοτιοανατολικά του Ουρούκ, στο σημερινό Ιράκ), όταν έλαβε ένα γράμμα με παράπονα από τον γιο της, τον Iddin-Sin.

 O νεαρός άνδρας, ο οποίος πιθανότατα σπούδαζε σε σχολείο του βασιλείου του περίφημου Χαμουραμπί, διαμαρτυρήθηκε πικρά στην μητέρα του, επειδή τα ρούχα που του έστειλε ήταν παλαιομοδίτικα (του 19ου αιώνα π.Χ.), τη στιγμή που όλοι του οι φίλοι ήταν ντυμένοι σε μοντέρνο στιλ, στο στιλ του 1790 π.Χ.

Το υπόβαθρο του αποστολέα και το περιεχόμενο της επιστολής

Πέρα από το κωμικό στοιχείο της αποκάλυψης, αυτά είναι τα λόγια που αναγράφονται σε πήλινη πλάκα της εποχής εκείνης (κάπου μεταξύ 1792 και 1750 π.Χ.), στη διάρκεια της πρώτης Βαβυλωνιακής Αυτοκρατορίας. Η πλάκα βρέθηκε στα ερείπια της Λάρσα.

Η ακριβής ημερομηνία ανακάλυψης της επιστολής δεν είναι γνωστή, αλλά μέχρι το 1922, η πινακίδα αυτή είχε περιέλθει στην περιουσία του Μουσείου του Λούβρου, όπου και στεγάζεται. Το περιεχόμενο της επιστολής δημοσιεύεται για πρώτη φορά από τον Βέλγο George Dossin, το 1934, αποκαλύπτοντας τα πικρά και όλο παράπονο λόγια του Iddin-Sin, o οποίος απευθύνεται στην μητέρα του.

Επιστολή του Iddin-Sin προς τη μητέρα του, που φυλάσσεται στο Μουσείο του Λούβρου(Φωτό: Μουσείο Louvre).

Ο Iddin-Sin, ήταν μέλος της ανώτερης τάξης της Λάρσα, και ο πατέρας του, Shamash-Hazir, ήταν υψηλόβαθμος αξιωματούχος της διοίκησης. Όπως ήταν το εθιμοτυπικό, ο γιος στάλθηκε σ’ έναν ναό για να μάθει να διαβάζει και να γράφει σε σφηνοειδή γραφή, προκειμένου να ετοιμαστεί για μια καριέρα γραφειοκράτη, ιερέα ή γραφέα. Η επιστολή, δεν πλαισιώνεται από περαιτέρω στοιχεία που θα βοηθούσαν στην καλύτερη κατανόηση των λόγων της απομάκρυνσης του Iddin-Sin από το σπίτι του. Οι  ερευνητές εικάζουν όμως ότι η εκπαίδευση είναι ο λόγος για τον οποίον ο Iddin-Sin ζούσε μακριά απ’ τους γονείς του.

Το περιεχόμενο της επιστολής στην οποία ο Iddin-Sin επιχειρεί να φορτώσει τύψεις στην μητέρα του επειδή δεν του έστειλε καινούργια ρούχα, μεταφράστηκε το 1967, απ’ τον ασσυριολόγο Adolf Leo Oppenheimer.

Η Λάρσα και οι πόλεις της Μεσοποταμίας την εποχή του Χαμουραμπί. (Φωτό:Sémhur / Zunkir / Rowanwindwhistler / Wikimedia Commons)

To παράπονο του γιου 

Πείτε στην κυρία Zinu ότι ο Ιντίν-Σιν στέλνει το ακόλουθο μήνυμα: Είθε οι θεοί Σαμάς, Μαρδούκ και Ιλαμπράτ να σε κρατούν πάντα σε καλή υγεία για χάρη μου. Από χρόνο σε χρόνο, τα ρούχα των νέων κυρίων εδώ βελτιώνονται, αλλά αφήνετε τα ρούχα μου να επιδεινώνονται χρόνο με τον χρόνο. Στην πραγματικότητα, επιμένετε να κάνετε τα ρούχα μου φτωχότερα και πιο λίγα. Σε μια εποχή που το μαλλί καταναλώνεται στο σπίτι μας όπως το ψωμί, με έχεις κάνει φτωχό σε ρουχισμό. Ο γιος του Adad-iddinam, του οποίου ο πατέρας είναι απλώς βοηθός του πατέρα μου, έχει δύο καινούρια ρούχα, ενώ εσύ μετά βίας νοιάζεσαι να μου φέρεις ένα. Αν και εσύ γέννησες εμένα και η  μητέρα του απλώς τον υιοθέτησε, η μητέρα του τον αγαπά, ενώ εσύ δεν με αγαπάς!

Εξαιρετική μαρτυρία 

Το έγγραφο αυτό, θεωρείται μία εξαιρετική πηγή για την κατανόηση της καθημερινής ζωής στην Μεσοποταμία, Υποδεικνύει ότι η Zinu, έφτιαχνε τα ρούχα της οικογένειάς της, με μαλλί απ’ τα κοπάδια της ή αγοραστό. Επιπλέον, έγνεθε το μαλλί, ύφαινε, έβαφε και έραβε τα ρουχα , σε μία διαδικασία που ίσως διαρκούσε από τρεις μήνες μέχρι και έναν ολόκληρο χρόνο, ανάλογα με την ποιότητα των ρούχων.

Ωστόσο, η Zinu ίσως να μην ήξερε ανάγνωση, καθώς η εισαγωγή της επιστολής «Πείτε στην κυρία Zinu», υποδηλώνει ότι κάποιος άλλος επρόκειτο να της διαβάσει, μεγαλόφωνα το γράμμα του γιου της.

Αεροφωτογραφία των ερειπίων της Λάρσα. (Φωτό: Georg Gerster / Rapho / Mission Archéologique Française de Larsa)

Όπως επίσης δεν είναι γνωστό αν ο Iddin-Sin έγραψε ο ίδιος το γράμμα ή αν το υπαγόρευσε σε κάποιον γραφέα. Το άνοιγμα «Ο Iddin-Sin στέλνει το ακόλουθο γράμμα», είναι μία τυποποιημένη φόρμουλα της αλληλογραφίας της Μεσοποταμίας, υποδηλώνοντας ότι θα μπορούσε και να έχει υπαγορευθεί. Ωστόσο, τα λάθη που έχουν εντοπίσει οι ασσυριολόγοι στο γράμμα και η σχετικά ακατέργαστη διατύπωσή του, μπορεί να υποδεικνύει ότι, ο συγγραφέας ήταν άπειρος, ενδεχομένως και σπουδαστής, όπως ήταν ο Iddin-Sin.

Επιπλέον, καθώς το μήνυμα δεν χωρούσε στην ήδη χρησιμοποιημένη πήλινη πινακίδα, και αφού αυτή είχε γεμίσει στην μπροστινή και την πίσω πλευρά, ο αποστολέας και συγγραφέας της επιστολής, αποφάσισε να συνεχίσει και στα πλάγια, αλλά και πάλι εξάντλησε τον χώρο και έπρεπε να τελειώσει στο κάτω άκρο της πλάκας. Ο Iddin-Sin, ανησυχούσε για την ποιότητα των ρούχων του, σε σύγκριση με εκείνα των συνομηλίκων του, καθώς η κοινωνική του επιφάνεια ήταν συνυφασμένη με την εμφάνιση του πλούτου.  Αυτός είναι ο λόγος της ψυχολογικής χειραγώγησης και της προσπάθειας να φορτώσει με τύψεις την μητέρα του, παραπονούμενος για την ατυχία.

Το γεγονός ότι, το γράμμα είναι 3.800 ετών, μας δείχνει ότι, κάποια πράγματα… δεν πρόκειται ν’ αλλάξουν ποτέ.