Μυστήριο με μικροσκοπικό χάλκινο πορτρέτο του Μεγάλου Αλεξάνδρου – Οι αρχαιολόγοι έχουν μπερδευτεί γιατί βρέθηκε σε χώρα που δεν περίμεναν

Ένα μοναδικό χάλκινο εύρημα ανακάλυψαν δύο ερασιτέχνες αρχαιολόγοι. Το εύρημα αποδεικνύει ότι ένας από τους μεγαλύτερους πολέμαρχους  και στρατηλάτες της ιστορίας ήταν γνωστός σε μέρη πολύ μακρινά σε σχέση με εκείνα στα οποία έδρασε. Αλλά τα μυστήρια που γεννά η ανεύρεσή του προβληματίζουν τους αρχαιολόγους.

Το εύρημα είναι ένα χάλκινο αντικείμενο στο οποίο είναι χαραγμένο το πρόσωπο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η ανακάλυψη έγινε κοντά στο Ρίνγκστεντ, στο δανικό νησί Σγιέλαν. Ο Μέγας Αλέξανδρος (356-323 π.Χ.) ήταν ο μεγαλύτερος στρατιωτικός διοικητής της αρχαιότητας, του οποίου η αυτοκρατορία εκτεινόταν από την Ελλάδα ως την Ινδία, όταν πέθανε στη Βαβυλώνα σε ηλικία μόλις 32 ετών. Παρέμεινε θρύλος πολλές εκατοντάδες χρόνια μετά το θάνατό του, και αποτέλεσε εξαιρετικό μοντέλο για τους Ρωμαίους αυτοκράτορες.

Ειδικά ο τύραννος, αυτοκράτορας Καρακάλλας (αυτοκράτορας 198-217 μ.Χ.) είδε τον εαυτό του ως μετενσάρκωση του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Καρακάλλα, έλαβε χώρα μια μεγάλη μάχη στο Illerup, κοντά στο Σκάντερμποργκ, όπου συγκρούστηκαν δύο γερμανικές στρατιές.
 

Η μάχη  αυτή στέρησε πολλές ζωές και, τα υπολείμματα της σύγκρουσης -ξίφη, τόξα, βέλη, λόγχες και ασπίδες- προσφέρθηκαν ως θυσίες στους θεούς και αποτέθηκαν σε μια λίμνη. Κατά τη διάρκεια της ανασκαφής στη λίμνη ανακαλύφθηκαν ασπίδες στολισμένες με μικρούς διακοσμητικούς δίσκους με πορτρέτα πολεμιστών.

Οι λεπτομέρειες του ευρήματος

Ένας από αυτούς τους διακοσμητικούς δίσκους φέρει πορτρέτο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, το οποίο είναι πανομοιότυπο με το πορτρέτο στο αντικείμενο που βρέθηκε πρόσφατα στο Ρίνγκστεντ. Το αντικείμενο από το Illerup, εκτίθεται στο Μουσείο Moesgård.

Η διάμετρος του αντικειμένου είναι  26-28 mm. Είναι ουσιαστικά μια μινιατούρα. Το αντικείμενο  έχει χυτευτεί με κράμα χαλκού που περιέχει μόλυβδο. Αυτό αναπαριστά τον Μέγα Αλέξανδρο, ο οποίος αναγνωρίζεται εύκολα από τις κυματιστές μπούκλες των μαλλιών και τα κέρατα του κριού στ’ αυτιά (που έχει από τον θεό Δία Άμμωνα).

Η αναπαράσταση του Μεγάλου Αλεξάνδρου με αυτιά – κέρατα (Φωτό: Preben Dehlholm / Museo Moesgaard)

«Είναι ένα μοναδικό εύρημα στη Σκανδιναβία κι έχει  διασυνδέσεις με μια από τις πιο διάσημες προσωπικότητες της παγκόσμιας ιστορίας», λέει ο Freerk Oldenburger, αρχαιολόγος στο Μουσείο Vestsjælland.

Ο Oldenburgern εξήγησε ότι τα τεχνουργήματα δημιουργήθηκαν γύρω στο 200 μ.Χ., μια εποχή γνωστή ως  Ρωμαϊκή Εποχή του Σιδήρου.  Η ανακάλυψη ήταν ιδιαίτερα συναρπαστική για τον Fin Ibsen  και τον Lars Danielsen τους δύο ερασιτέχνες αρχαιολόγους που την πραγματοποίησαν. Κανείς εκ των δύο  δεν αναγνώρισε πάντως  το πρόσωπο με τα κυματιστά μαλλιά στην κορυφή και τα στριφτά κέρατα κριού στα μάγουλα με την πρώτη ματιά.

Όπως είπαν, «στην πραγματικότητα, μόνο αφού παραδώσαμε το εύρημα, και στην συνέχεια κληθήκαμε από τον Freerk (Oldenburger, ed.) τότε δημοσιοποιήθηκε η ιστορία. Λένε ότι πηγαίνοντας πίσω 2000 χρόνια στον χρόνο  προκαλεί μεγάλο ενθουσιασμό».

Τα μυστήρια του μπρούτζινου αντικειμένου

Ωστόσο, η ανακάλυψη του μπρούτζινου αντικειμένου από το Ringsted εγείρει περισσότερα ερωτήματα από όσα οι συγκεκριμένες γνώσεις και οι άλλες μελέτες μπορούν να απαντήσουν.

Οι αρχαιολόγοι δεν γνωρίζουν ακριβώς τη λειτουργία της μπρούτζινης στολής του Ringsted. Για παράδειγμα η λειτουργία του βραχίονα – ήταν ένας διακοσμητικός δίσκος για την ασπίδα, ή ήταν ένα στήριγμα για το σπαθί στην ζώνη;  Ήταν φτιαγμένο από τους Ρωμαίους, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν το ίδιο κράμα με μόλυβδο για να φτιάχνουν αγαλματίδια, ήταν φτιαγμένο από το υλικό ενός ξαναλιωμένου αγαλματίδιου ή μήπως το είχαν φτιάξει  στο νησί Σγιέλαν, εκεί δηλαδή που βρέθηκε;

Αν το αντικείμενο προερχόταν από τους Ρωμαίους, πώς κατέληξε σε ένα χωράφι κοντά στο Ringsted; Ποιο ήταν το νόημα του πορτρέτου του Μεγάλου Αλεξάνδρου για τους Γερμανούς που ζούσαν στη Δανία, γύρω στο 2000; Πίστευαν ότι το πορτραίτο θα μπορούσε να φέρει τύχη στο πεδίο της μάχης;

Το πλήθος των ερωτήσεων προσθέτει  στην ομορφιά και τη μοναδική αξία του ευρήματος και αναμφίβολα ενθουσιάζει τους ειδικούς για να ξετυλίξουν το πέπλο του μυστηρίου που το περιβάλλει.