Το μυστήριο μιας αρχαίας «ξεχασμένης πόλης»: Είναι ολόιδια με την ισχυρή, δίδυμη αδελφή της, λίγο πιο μακριά

Η αρχαία πόλη Δούρα-Ευρωπός στη σύγχρονη Συρία είναι διάστημα για την εξαιρετική κατάσταση στην οποία διατηρείται. Όπως και η Πομπηία, αυτή η αρχαία πόλη έχει αποδώσει πολλές σπουδαίες ανακαλύψεις, και αποτελεί παράθυρο στον κόσμο της αρχαίας ελληνιστικής, παρθικής και ρωμαϊκής περιόδου.

Ωστόσο, παρά την εξέχουσα θέση της Δούρας-Ευρωπού στην αρχαιολογική μελέτη της Εγγύς Ανατολής, υπάρχει μια άλλη πόλη, μερικά μίλια κάτω από τον ποταμό Ευφράτη, που είναι παραμελημένη από την ακαδημαϊκή μελέτη.

Ανκα: Μια πόλη σαν την Δούρα-Ευρωπό

Μια νέα εργασία στο Περιοδικό Journal of Near Eastern Studies, με τίτλο «Η αρχαία πόλη Γκίνταν/Εντάνα  (Giddan/Eddana) (Anqua, Ιράκ), το «ξεχασμένο δίδυμο» της Δούρα-Ευρωπού,» προσδιορίζει την πόλη της Άνκα ως μια σχεδόν κατοπτρική εικόνα της Δούρας – Ευρωπού, ίδιου μεγέθους, συγκρίσιμης σύνθεσης και δυνητικά ίσης αξίας για τους μελετητές της περιοχής.

 Η Άνκα βρίσκεται λίγο πιο πέρα από τα σύνορα με τη Συρία, δηλαδή λίγο πιο μακριά από τη Δούρα-Ευρωπό, στη σημερινή επαρχία Αλ Κάιμ, του Ανμπάρ, στο Ιράκ. Τα απομεινάρια της περιλαμβάνουν ένα λόφο, στο βόρειο άκρο του χώρου, ένα πολυγωνικό εσωτερικό κύκλωμα τοίχων, και ένα μεγάλο εξωτερικό αμυντικό τείχος, ή «ανάκτορο».

Ευρισκόμενη σε ένα σημείο όπου η πλημμυρική πεδιάδα του Ευφράτη στενεύει ορατά, η πόλη μάλλον έλεγχε την κίνηση μεταξύ του πυκνοκατοικημένου τμήματος της κοιλάδας στα ανατολικά και του εμπορικού δρόμου που συνδέει τη Συρία, τη Βόρεια Μεσοποταμία και τη Βαβυλωνία. Αυτό την ανέδειξε σε μεγάλης στρατηγικής και οικονομικής σημασίας πόλη.

Γιατί παραμέλησαν την πόλη Άνκα;

Ωστόσο, η περιοχή αγνοήθηκε πλήρως από τους αρχαιολόγους μέχρι τη δημοσίευση, το 1850, μιας βρετανικής έρευνας που είχε κάνει αποστολή στον Μέσο Ευφράτη.  Μια πιο εμπεριστατωμένη μελέτη του χώρου πραγματοποιήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1930, από τον Aurel Stein. Η έρευνα περιλάμβανε και αεροφωτογραφίες των δομών της πόλης, αλλά ακόμη και μετά από αυτές τις εξερευνήσεις, μικρή επιθυμία  εκφράστηκε  να ανακαλυφθούν περισσότερα από τη γεωγραφική θέση αυτής της δίδυμης πόλης της Δούρας-Ευρωπού.

Ένας λόγος για την διαφορά ενδιαφέροντος των επιστημόνων μεταξύ της Anqua και της Δούρας- Ευρωπού, όπως αναφέρει ο συγγραφέας του άρθρου Simon James, βρίσκεται στην ιστορία της βρετανικής και γαλλικής αποικιακής παρέμβασης στην περιοχή. Το 1920, ως αποτέλεσμα της διάσκεψης του Σαν Ρέμο, το Ιράκ τέθηκε υπό  βρετανικό έλεγχο και η Συρία υπό τον έλεγχο των Γάλλων. Όπως γράφει ο James, τα «νέα πολιτικά, στρατιωτικά και διοικητικά όρια, δημιούργησαν ένα εμπόδιο στην έρευνα και την κατανόηση της προηγούμενης ιστορίας της περιοχής στο σύνολό της» .

Ωστόσο, ενώ η Δούρα-Ευρωπός και ορισμένες άλλες περιοχές στο Ιράκ και τη Συρία υπέφεραν από λεηλασίες, καταστροφές και αιματοχυσίες ως συνέπεια των συγκρούσεων στην περιοχή, η Άνκα παρέμεινε σχετικά ανέπαφη.

Καθώς διενεργείται περαιτέρω αρχαιολογική έρευνα, η Anqua μπορεί να συνεχίσει να παρέχει πολύτιμη γνώση για την ιστορία του Μέσου Ευφράτη.

Επιπλέον, καθώς οι μέθοδοι της ψηφιακής έρευνας φέρνουν τους ακαδημαϊκούς κοντά “παρά τα πολιτικά σύνορα”, η πρακτική της μελέτης τόπων σαν και αυτόν μπορεί ακόμη, σύμφωνα με τα λόγια του Simon James, να βοηθήσει “στην αντιμετώπιση των συνεπειών της αποικιοκρατίας στην αρχαιολογία”.