Δήμος Μούτσης

Ο συνθέτης και τραγουδοποιός Δήμος Μούτσης υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους επιγόνους του Μίκη Θεοδωράκη και Μάνου Χατζιδάκι στον χώρο του έντεχνου ελληνικού τραγουδιού που αναδύθηκαν την δεκαετία του ‘60. Συνέθεσε μεγάλες και διαχρονικές επιτυχίες, όπως τα τραγούδια «Μην μου χτυπάς τα μεσάνυχτα την πόρτα», «Πειραιώτισσα», «Σ' έβλεπα στα μάτια», «Αύριο πάλι» και «Με ένα παράπονο». Τα τραγούδια του ερμήνευσαν καλλιτέχνες, όπως ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, η Βίκυ Μοσχολιού, ο Μανώλης Μητσιάς, η Δήμητρα Γαλάνη, η Σωτηρία Μπέλλου και φυσικά ο ίδιος. Είχε επίσης μελοποιήσει ποίηση και είχε ενορχηστρώσει έργα άλλων δημιουργών. Ένας από τους εμβληματικότερους δίσκους της καριέρας του ήταν ο «Άγιος Φεβρουάριος», που κυκλοφόρησε το 1972, σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου και ερμηνευτές τον Δημήτρη Μητροπάνο και την Πετρή Σαλπέα.

Ο Δήμος Μούτσης γεννήθηκε στις 2 Αυγούστου 1938 στον Πειραιά και άρχισε να σπουδάζει βιολί στο Ωδείο Αθηνών από την ηλικία των 7 ετών. Σε ηλικία 20 - 21 ετών τελείωσε τις μουσικές του σπουδές κερδίζοντας και το πρώτο βραβείο ως σολίστ στο βιολί. Κάπου στα μέσα της δεκαετίας του '60 γνώρισε τον Νίκο Γκάτσο και τον Μάνο Χατζιδάκι. Το 1967 ο Νίκος Γκάτσος άρχισε να του δίνει στίχους του και έτσι έγραψε τα πρώτα του τραγούδια, με πρώτο το «Βρέχει ο Θεός», σε ερμηνεία Σταμάτη Κόκοτα.

Η συνεργασία Γκάτσου και Μούτση συνεχίστηκε με τραγούδια όπως «Μη μου χτυπάς τα μεσάνυχτα την πόρτα», «Πειραιώτισσα» με τον ίδιο ερμηνευτή, «Σ έβλεπα στα μάτια» με την Βίκυ Μοσχολιού, και το 1969 με το «Αύριο πάλι», που ερμήνευσε ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και το «Με ένα παράπονο», με τον Μπιθικώτση και τον πρωτοεμφανιζόμενο Μανώλη Μητσιά. Το 1970 ο Μάνος Χατζιδάκις ανέθεσε στον Μούτση τη φροντίδα της ενορχήστρωσης και της μουσικής διεύθυνσης των τραγουδιών του στον δίσκο «Επιστροφή», όλα σε στίχους Νίκου Γκάτσου και ερμηνευτές τον Γρηγόρη Μπιθικώτση και την πρωτοεμφανιζόμενη τότε Δήμητρα Γαλάνη. Στον δίσκο αυτό συμπεριλήφθηκαν τα τραγούδια του Χατζιδάκι «Μίλησε μου», «Φιλντισένιο καραβάκι», «Η πίκρα σήμερα». Την ίδια εποχή ο συνθέτης συνεχίζει να γράφει επιτυχίες όπως το «Αυτά τα χέρια» (στίχοι Λευτέρη Παπαδόπουλου) και το «Στην Ελευσίνα μια φορά» (στίχοι Βασίλη Ανδρεόπουλου), που ερμήνευσε ο Μανώλης Μητσιάς.

Ύστερα από μία σειρά μεγάλων λαϊκών τραγουδιών, ερμηνευμένων από παλαιούς και νέους τραγουδιστές, όπως ο Μητσιάς και η Γαλάνη, αλλά και τα άλμπουμ «Κάποιο Καλοκαίρι» και «Ένα Χαμόγελο», στα τέλη του 1971 ηχογράφησε τον δίσκο «Άγιος Φεβρουάριος». Ο δίσκος αυτός, που κυκλοφόρησε αρχές του 1972, σε στίχους Μάνου Ελευθερίου και ερμηνευτές τους Δημήτρη Μητροπάνο και Πετρή Σαλπέα, σφράγισε όλη την πρώτη αυτή περίοδο, ανοίγοντας νέους δρόμους στην ελληνική δισκογραφία. Εκτός από το ομότιτλο τραγούδι, περιλαμβάνει κι άλλα τραγούδια που άφησαν εποχή, όπως τα «Κι αν φταίει κανείς», «Το σπίτι στην ανηφοριά», «Η σούστα πήγαινε μπροστά» και «Άλλος για Χίο τράβηξε».

Το 1972 κυκλοφόρησε το άλμπουμ «Συνοικισμός Α», σε στίχους Γιάννη Λογοθέτη, Νίκου Γκάτσου, Μάνου Ελευθερίου και Βαρβάρας Τσιμπούλη και ερμηνευτές τους Αντώνη Καλογιάννη και Βίκυ Μοσχολιού. Στον δίσκο αυτό θα ακουστούν μεγάλες επιτυχίες, όπως τα «Άσπρα, κόκκινα, κίτρινα, μπλε», «Έτσι ειν' η ζωή» με την Μοσχολιού και«Στο παράθυρο αγναντεύοντας» με τον Καλογιάννη. Ακολούθησε το 1973, το άλμπουμ «Στροφές», άλλη μια λαϊκή και συνάμα πολύ μελωδική δισκογραφική δουλειά του Δήμου Μούτση, με ερμηνεύτρια την Βίκυ Μοσχολιού, σε στίχους Πυθαγόρα, Γιάννη Λογοθέτη, Μάνου Ελευθερίου και Νίκου Γκάτσου. Μεταξύ των τραγουδιών που ξεχωρίζουν είναι και το ατμοσφαιρικό «Στους μπαξέδες», που είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Μάρκου Βαμβακάρη.

Το 1974 κυκλοφορούν οι «Μαρτυρίες», που περιλάμβαναν τα τραγούδια του Μούτση τα οποία είχε κόψει η λογοκρισία της χούντας, σε στίχους Μάνου Ελευθερίου, Γιάννη Λογοθέτη, Γιώργου Χρονά, Βαρβάρας Τσιμπούλη και του ίδιου του συνθέτη και ερμηνευτές τους Μανώλη Μητσιά, Βασιλική Λαβίνα, σε μια από τις πρώτες δισκογραφικές της συμμετοχές, και Χρήστο Λεττονό. Το 1975 κυκλοφορεί η «Τετραλογία», ένας πρωτοποριακός κύκλος μελοποιημένης ποίησης βασισμένος σε ποιήματα των Κ.Π. Καβάφη, Κώστα Καρυωτάκη, Γιώργου Σεφέρη και Γιάννη Ρίτσου, και με ερμηνευτές τον Μανώλη Μητσιά, τον Χρήστο Λεττονό και με την πρωτοεμφανιζόμενη τότε τραγουδίστρια Άλκηστη Πρωτοψάλτη. Ακολούθησε το 1976 η «Εργατική συμφωνία», μουσική από το θεατρικό έργο του Γιώργου Σκούρτη «Απεργία», ενώ το 1979 κυκλοφορεί το «Δρομολόγιο», σε στίχους Νίκου Γκάτσου και ερμηνεία Μανώλη Μητσιά.

Το 1981 κυκλοφόρησε το «Φράγμα» σε στίχους Κώστα Τριπολίτη, με τραγούδια όπως «Δε λες κουβέντα», «Delenda est (Ερηνούλα μου)», «Γράμμα από τη λεγεώνα των ξένων», «Νταλίκα» κ.λπ. Τα λαϊκά τραγούδια του δίσκου τραγουδήθηκαν από τη μεγάλη ρεμπέτισσα Σωτηρία Μπέλλου, με τον Δήμο Μούτση να τραγουδάει μόνο το ρεφρέν από το πασίγνωστο «Δε λες κουβέντα». Οι ηλεκτρικές μπαλάντες τραγουδήθηκαν από τον συνθέτη. Στην ίδια δουλειά, ο Δήμος Μούτσης τραγούδησε μαζί με τον Λουκιανό Κηλαηδόνη και την Άλκηστη Πρωτοψάλτη το «Κουβεντούλες με τον Φρόιντ».

Το 1983 με το «Ενέχυρο» εγκαινιάζει την μοναχική πορεία. Το 1987 ακολουθεί το «Να!» που περιέχει και τα πολύ γνωστά του τραγούδια «Το όνειρο» και το «Μια φυσαρμόνικα που κλαίει» και το 1990 ο «Ταξιδιώτης του παντός» με την Νανά Μούσχουρη, ο οποίος ήταν και ο τελευταίος δίσκος που έγραψε για άλλον τραγουδιστή. Το 1994 επέστρεψε με το «Για Πούλημα Λοιπόν!» πάλι με στίχους και ερμηνεία δική του. Το 1999 ο Δήμος Μούτσης συνεργάστηκε ξανά με τον Δημήτρη Μητροπάνο και τη Δήμητρα Γαλάνη σε μια μεγάλη συναυλία στο Ηρώδειο στην οποία τραγούδησαν μαζί παλαιότερες και νεότερες επιτυχίες του μεγάλου δημιουργού.

Στις ευρωεκλογές του 2019 ήταν υποψήφιος ευρωβουλευτής με το ΜέΡΑ25. Το κόμμα του Γιάννη Βαρουφάκη ανέστειλε την ιδιότητα μέλους του συνθέτη τον Φεβρουάριο του 2021 μετά την καταγγελία της τραγουδίστριας Λυδίας Σέρβου, ότι υπέστη σεξουαλική επίθεση το 1996 από τον Μούτση, όταν ήταν 15 ετών και είχε πάει στο σπίτι του για δοκιμαστικό.

Ο Δήμος Μούτσης πέθανε στις 6 Μαρτίου 2024 στην Αθήνα, σε ηλικία 85 ετών. Ο τελευταίος αποχαιρετισμός στον σπουδαίο δημιουργό δόθηκε στις 11 Μαρτίου στο αποτεφρωτήριο της Ριτσώνας. Στενοί φίλοι και συγγενείς που παραβρέθηκαν στη σεμνή τελετή, άκουσαν με συγκίνηση αποσπάσματα από την μουσική του διαδρομή, τα οποία ερμήνευσε πιανίστας, ενώ παράλληλα προβλήθηκαν φωτογραφίες από τη ζωή του.