Κατερίνα Χέλμη

Η Κατερίνα Χέλμη είναι ελληνίδα ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου, με σημαντική

διαδρομή στο σανίδι και ρόλους καρατερίστα στη μεγάλη οθόνη. Και μόνο για την εντυπωσιακή της παρουσία στα «Κόκκινα Φανάρια» (1963) του Βασίλη Γεωργιάδη, με τις υστερικές κραυγές της - «Μη φεύγεις, Ντόρη, θα φαρμακωθώ» - αλλά και την ερμηνεία της στην ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη «Νόμος 4000» (1962) - «Δεν θα πω τίποτα κύριε καθηγητή. Στην τιμή μου! Γιατί έχω κι εγώ τιμή, να εδώ μέσα!» (δείχνοντας την καρδιά της) - η Κατερίνα Χέλμη δικαιούται μία θέση στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου. Ο τρόπος που υποδύθηκε τη γυναίκα «ελευθερίων ηθών» στις δυο αυτές ταινίες ήταν ξεχωριστός και μοναδικός. Είχε αυθεντικότη,τα αλλά όχι χυδαιότητα.

Η Κατερίνα Χέλμη γεννήθηκε στις 12 Αυγούστου 1939 (ή 1937) στην Αθήνα. Ο πατέρας της, με καταγωγή από την Κεφαλονιά, διατηρούσε κατάστημα ανδρικών ειδών και εργαστήριο, όπου έραβε τους μεγάλους της εποχής.

Από παιδί της άρεσε να μιμείται και να τραγουδάει. Σε μία από τις θεατρικές εξόδους της οικογένειάς της είδε την «Αγία Ιωάννα» του Μπέρναρ Σο στο θέατρο Κοτοπούλη και αποφάσισε να ακολουθήσει το δρόμο της υποκριτικής. Μαθήτρια Γυμνασίου ακόμη, έδωσε εξετάσεις στη σχολή του Εθνικού Θεάτρου με δασκάλα τη Βάσω Μανωλίδου, η οποία την προετοίμασε με το ρόλο της Μαργαρίτας από το «Φάουστ» του Γκέτε. Η Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου ήταν η πρώτη της επιλογή, αλλά ο Βασίλης Διαμαντόπουλος την έπεισε να γνωρίσει τον Κάρολο Κουν και να φοιτήσει στη σχολή του Θεάτρου Τέχνης. Τελικά, αποφοίτησε από τη Σχολή του Πέλου Κατσέλη.

Η Κατερίνα Χέλμη έκανε το θεατρικό της ντεμπούτο το 1957 δίπλα στην Κυρία Κατερίνα με την κωμωδία του Σόμερσετ Μομ «Η λαίδη Μπέτσι εξοφλεί» («Lady Frederick»). Στον θίασο συμμετείχαν γνωστοί και σπουδαίοι ηθοποιοί, όπως ο Λάμπρος Κωνσταντάρας, ο Τίτος Βανδής, ο Νίκος Ξανθόπουλος, ο Χρήστος Τσαγανέας και η Χριστίνα Σύλβα. Από εκεί και πέρα, πρόσεξε τις συνεργασίες της και το ρεπερτόριό της, εμφανιζόμενη είτε στις σκηνές είτε στο ελεύθερο θέατρο.

Το 1962 συμμετείχε στην ιστορική παράσταση του θεατρικού έργου του Αλέκου Γαλανού «Κόκκινα Φανάρια», που ανέβηκε στο θέατρο «Πορεία» σε σκηνοθεσία Αλέξη Δαμιανού και μουσική Σταύρου Ξαρχάκου. Ερμήνευσε το ρόλο της Μαρίνας που ερωτεύεται παράφορα έναν σωματέμπορο. Τον ίδιο ρόλο ερμήνευσε και στην κινηματογραφική μεταφορά του έργου από τον Βασίλη Γεωργιάδη, που ήταν υποψήφιο για το Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας το 1964.

Τον ίδιο χρόνο με το θεατρικό της ντεμπούτο πρωτοεμφανίστηκε και στον κινηματογράφο, με τις ταινίες «Μπάρμπα-Γιάννης ο Κανατάς» και «Όπου φτώχεια και φιλότιμο», καθώς και με το ντοκιμαντέρ του Βασίλη Μάρου «Ροκ εν Ρολ». Στη συνέχεια έπαιξε σε ταινίες του παλιού και του νέου ελληνικού κινηματογράφου, όπως «Έγκλημα στο Κολωνάκι» του Τζανή Αλειφέρη (1960), «Ίλιγγος» του Γιάννη Δαλιανίδη (1963 ), «Χωρίς ταυτότητα» του Γιάννη Δαλιανίδη (1963), «Στο δρόμο του Λαμόρε» του Δημήτρη Μαυρίκιου (1979), «Άγγελος» του Γιώργου Κατακουζηνού (1982), «Ζωή ενάμισι χιλιάρικο» της Φωτεινής Σισκοπούλου (1995) και «El Greco» του Γιάννη Σμαραγδή (2007).

Η Κατερίνα Χέλμη ήταν παντρεμένη με τον ιστορικό και ακαδημαϊκό Κωνσταντίνο Σβολόπουλο (1938-2019), εκ των ιδρυτών του «Ιδρύματος Κωνσταντίνου Καραμανλή». Η ίδια είχε δραστηριοποιηθεί στο ΠΑΣΟΚ και στις δημοτικές εκλογές του 1994 είχε εκλεγεί δημοτική σύμβουλος Αθηναίων με τον συνδυασμό του Θεόδωρου Πάγκαλου.

Η Κατερίνα Χέλμη πέθανε στις 15 Απριλίου 2023 στην Αθήνα, σε ηλικία 83 ετών.