Σπύρος Φωκάς: Ο διεθνής έλληνας ζεν πρεμιέ

Έλληνας ηθοποιός, από τους λίγους με μακροχρόνια διεθνή καριέρα. Αρχικά

διακρίθηκε σε ρόλους ζεν πρεμιέ και με την πάροδο του χρόνου τυποποιήθηκε σε ρόλους Ανατολίτη.

Ο Σπύρος Φωκάς (καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Σπυρίδωνος Ανδρουτσόπουλου) συγκαταλέγεται στους λιγοστούς έλληνες ηθοποιούς με μακροχρόνια διεθνή καριέρα. Ιδιαίτερα γοητευτικός άνδρας, διακρίθηκε αρχικά σε ρόλους ζεν πρεμιέ και με την πάροδο του χρόνου τυποποιήθηκε από το Χόλιγουντ σε ρόλους Ανατολίτη. Έπαιξε δίπλα σε μεγάλα ονόματα του παγκόσμιου κινηματογράφου, όπως η Λάιζα Μινέλι, ο Σιλβέστερ Σταλόνε, ο Αλέν Ντελόν, η Κάθλιν Τέρνερ και ο Μάικλ Ντάγκλας.

Ο Σπύρος Φωκάς γεννήθηκε στην Πάτρα στις 17 Αυγούστου 1937 και σε ηλικία εννέα ετών εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα. Από μικρός ήθελε να γίνει ηθοποιός κι έκανε το όνειρό του πραγματικότητα, σπουδάζοντας στη δραματική σχολή του Κωστή Μιχαηλίδη.

Διεθνής καριέρα στον κινηματογράφο

Πρωτοεμφανίστηκε στον κινηματογράφο το 1959 με το βουκολικό δράμα του Ανδρέα Λαμπρινού «Ματωμένο ηλιοβασίλε­μα», όπου εντυπωσίασε με το παρουσιαστικό του, όχι μόνο τους έλληνες θεατές, αλλά και το κοινό του Φεστιβάλ Καννών, όπου η ταινία έλαβε μέρος ως επίσημη συμμετοχή και ήταν η αφετηρία για τη διεθνή καριέρα του.

Την ίδια χρονιά ο Σπύρος Φωκάς έκανε την πρώτη του εμφάνιση σε ξενόγλωσση ταινία με τον πρωταγωνιστικό του ρόλο στο δράμα του Φράνκο Ρόσι «Ο θάνατος ενός φίλου». Για την ερμηνεία του θα βραβευτεί στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο (1960). Το 1960 ήταν εκ των πρωταγωνιστών της εμβληματικής ταινίας του Λουκίνο Βισκόντι «Ο Ρόκο και τ’ αδέλφια του», δίπλα στην Κατίνα Παξινού, τον Αλέν Ντελόν και την Ανί Ζιραρντό.

Στα επόμενα χρόνια έπαιξε σε πολλές διεθνείς παραγωγές σε Ευρώπη και Αμερική, όπως την κωμική περιπέτεια «Διαμάντι του Νείλου» (1985), την ψυχροπολεμική ταινία δράσης «Ράμπο Νο 3» (1988) και τη μουσική φαντασία του Βινσέντε Μινέλι «Όταν θέλει η γυναίκα» («A Matter of Time», 1976).

Με το κύρος τής διεθνούς παρουσίας του έπαιξε σε αρκετές ελληνικές ταινίες της δεκαετίας του ’60, όπως τα νεανικά δράματα του Γιάννη Δαλιανίδη «Εγωισμός» (1964), και «Στεφανία» (1966), με συμπρωταγωνίστρια τη Ζωή Λάσκαρη και το δράμα του Γιώργου Σκαλενάκη «Ντάμα Σπαθί» (1966). Ξεχωριστοί ήταν οι ρόλοι του στην ταινία του Τάκη Κανελλόπουλου «Σόνια» και στις ταινίες του Γιώργου Καρυπίδη «Επικίνδυνο παιχνίδι» (1982) και «Πεθαμένο λικέρ» (1992).

Θέατρο και τηλεόραση

Η θεατρική του διαδρομή δεν ήταν ανάλογη της παρουσίας του στον κινηματογράφο. Πρωτοεμφανίστηκε στη σκηνή το 1962, δίπλα στη Σμαρούλα Γιούλη, στο έργο του Τζουζέπε Πατρόνι Γκρίφι «Anima Nera».

Συχνότερη ήταν η παρουσία του στη μικρή οθόνη, σε σειρές όπως «Οι κληρονόμοι» (1981), «Το μυθιστόρημα των τεσσάρων» (1981), «Δύο ξένοι» (1997), «Φιλί ζωής» (2002) και «Της αγάπης μαχαιριά» (2006).

Προσωπική ζωή και θάνατος

Στην προσωπική του ζωή είχε κάνει τέσσερις γάμους. Το 1958 με την ηθοποιό Νία Λειβαδά, στα τέλη της δεκαετίας του ’60 με την αεροσυνοδό Βέτα Ρεμπετσέρι, στα τέλη του '70 με την ελληνοαμερικανιδα διευθύντρια του Φεστιβάλ Ολυμπίας, Ρενέ Πάππας και το 2013 με την ηθοποιό Λίλιαν Παναγιωτοπούλου. Είναι χαρακτηριστικό ότι και τέσσερις γάμοι του διήρκεσαν από δέκα χρόνια έκαστος.

Ο Σπύρος Φωκάς πέθανε στις 10 Νοεμβρίου 2023 σε κέντρο αποκατάστασης στην Ελευσίνα, σε ηλικία 86 ετών. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ζούσε με τη σύζυγό του στο Καλαμάκι Κορινθίας και αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας.

«Κοσμοπολίτης, ευγενής, εργατικός, προσηνής και ταυτόχρονα διονυσιακός και απολλώνιος, ο Σπύρος Φωκάς ήταν ωραίος ως Έλληνας». Με αυτά τα λόγια συνόψισε την προσωπικότητα του δημοφιλούς ηθοποιού το Υπουργείο Πολιτισμού στην αποχαιρετιστήρια ανακοίνωσή του