Ανακαλύφθηκε μυστηριώδες κελάρι 5.000 ετών – Οι περίπλοκες υπόγειες δομές του αλλάζουν όσα ξέραμε για τις προϊστορικές κοινωνίες

 

Μια ομάδα αρχαιολόγων με επικεφαλής τη Marie Brinch από το Μουσείο Lolland-Falster έφερε στο φως τα απομεινάρια μιας δομής που φαίνεται να είναι ένα λιθόκτιστο κελάρι, το οποίο κατασκευάστηκε σχολαστικά, πριν από περίπου 5.000 χρόνια.

Ανατροπή των υποθέσεων

Η άνευ προηγουμένου ανακάλυψη, έγινε στο νησί Φάλστερ, στην Δανία, στον αρχαιολογικό χώρο που είναι χαρακτηρισμένος ως Nygårdsvej 3. Οι εργασίες στον χώρο έχουν φέρει στο φως, εκτός από περίπλοκες υπόγειες δομές μιας περιόδου η οποία θεωρείται πρωτόγονη – ή έστω, την θεωρούσαν μέχρι τώρα –  από τις οποίες  εγείρονται ενδιαφέροντα ερωτήματα σχετικά με το επίπεδο της τεχνολογικής και κοινωνικής ανάπτυξης των Νεολιθικών κοινωνιών της βόρειας Ευρώπης.

Η ανασκαφή πραγματοποιείται στο πλαίσιο της επέκτασης και της ηλεκτροδότησης της σιδηροδρομικής γραμμής και έχει φέρει στο φως δύο ευρήματα από δύο αλληλοεπικαλυπτόμενες οικιστικές φάσεις που συνδέονται με τον Πολιτισμό του Λάγυνου, ο οποίος σηματοδοτεί την αρχή της Νεολιθικής Περιόδου στην περιοχή.

Αυτό που προκαλεί εντύπωση στους αρχαιολόγους είναι η ανακάλυψη, εντός των οικιστικών αυτών φάσεων, μιας επιμελώς κατασκευασμένης, βυθισμένης περιοχής, με βότσαλα διαφόρων μεγεθών, των οποίων η διάταξη και το σχήμα καταδεικνύουν αλάνθαστα, ανθρωπογενή προέλευση.

Οι αρχαιολόγοι έχουν ερμηνεύσει τη δομή αυτή ως κελάρι. Έχει μέγεθος 2 επί 1.5μ.,  και βρίσκεται 40 εκατοστά κάτω από το επίπεδο του εδάφους που περιβάλλει την δομή.

Αμφισβήτηση της μέχρι τώρα γνώσης

Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο είναι η λιθόστρωσή του, η οποία υποδηλώνει ένα επίπεδο αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και εκτέλεσης, μέχρι πρότινος, ασύλληπτο για την περίοδο αυτή.

Οι ερευνητές εξηγούν ότι, η ύπαρξη του κελαριού αμφισβητεί την αντίληψή μας για τις κατασκευαστικές δυνατότητες των κοινωνιών της Νεολιθικής Εποχής. Μας ωθεί ν’ αναθεωρήσουμε την περιπλοκότητα των οικιακών τους δομών και, κατ’ επέκταση, την κοινωνική τους οργάνωση.

Ο χώρος  Nygårdsvej 3, βρίσκεται σε μια στρατηγική τοποθεσία, σε απόσταση 600 μέτρων από το βόρειο άκρο του χωριού Eskilstrup, με λόφους από συγκεντρώσεις υλικών που παρασύρουν  ποτάμια, έχει αποφέρει μια πλούσια γκάμα από αρχαιολογικά στοιχεία.

Εκτός από το κελάρι, οι μελετητές έχουν καταγράψει πολλές οπές πασσάλων και λάκκους, μεταξύ των οποίων και τα ευρήματα μιας δομής που μοιάζει με φράχτη, αποτελούμενο από έως και επτά παράλληλες σειρές. 

Το δάπεδο του κελαριού (Φωτογραφία: Museum Lolland-Falster).

Η διάταξη αυτή, υποδηλώνει έναν καλά οργανωμένο και, ενδεχομένως, οχυρωμένο οικισμό. Οι αρχαιολόγοι έχουν αξιοποιήσει προηγμένα Μπεϋζιανά μοντέλα για την ανάλυση των δειγμάτων από άνθρακα, τα οποία συνέλεξαν από διαφορετικές διαστρωματώσεις στο σημείο.

Αυτό τους επέτρεψε να δημιουργήσουν μια ακριβή χρονολογία της κατασκευής και της χρήσης του κελαριού, αλλά και των συνδεόμενων με αυτό δομών της περίφραξης, αναφέρουν οι αρχαιολόγοι.

Τα πορίσματα της χρονολόγησης

Σύμφωνα με τη ραδιοχρονολόγηση της περιοχής, η σημαντικότερη περίοδος ανθρώπινης παρουσίας στην περιοχή, είναι ανάμεσα στο 3.500 και το 3.000 π.Χ.

Πρόκειται για μια περίοδο σημαντικής κοινωνικής και οικονομικής μεταρρύθμισης στη βόρεια Ευρώπη, κυρίως της εντατικοποίησης της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, καθώς και της δημιουργίας μεγαλιθικών μνημείων και περίπλοκων, δομών στις κοινότητες.

Η ανακάλυψη στο  Nygårdsvej 3, συμπληρώνει το ογκούμενο σώμα των στοιχείων που μαρτυρούν προηγμένες κατασκευαστικές τεχνικές της Νεολιθικής Εποχής. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, η ανακάλυψη ωθεί σε επανεξέταση των υποθέσεων σχετικά με τις τεχνολογικές ικανότητες των κοινωνιών της Νεολιθικής Εποχής.

Η παρουσία των λιθόστρωτων κελαριών, μαρτυρά, εκτός από προηγμένες δεξιότητες κατασκευής, και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, καθώς και ανεπτυγμένη κατανόηση της τεχνικής της αποθήκευσης και διατήρησης τροφίμων.

Τι αποκαλύπτουν τα τεχνουργήματα για την ιστορία της περιοχής

Η περιοχή έχει αποδώσει μια πλούσια συλλογή από τεχνουργήματα, μεταξύ των οποίων εργαλεία από πυριτόλιθο, κεραμικά και θραύσματα από καμένα οστά. Η συγκέντρωση των ευρημάτων μέσα και γύρω από το λιθόστρωτο κελάρι, υποδηλώνει ότι η περιοχή έπαιζε καθοριστικό ρόλο στην καθημερινή ζωή των κατοίκων.

Αν και σπάνια, τα κεραμικά θραύσματα δείχνουν τις χαρακτηριστικές διακοσμήσεις του Πολιτισμού του Λάγυνου, επιβεβαιώνοντας τη χρονολόγηση του σημείου.

Λόγω του περιορισμένου μεγέθους της τάφρου, δεν είναι σαφές αν οι φράχτες στο Nygårdsvej 3 αποτελούσαν τμήμα μιας μεγαλύτερης οχύρωσης, ή περίφραξης. Η τοποθεσία της ωστόσο, είναι ένα ιδανικό κεντρικό σημείο της Νεολιθικής περιόδου. Η μακροβιότητα της δραστηριότητας στο σημείο, είναι ακόμη μια ένδειξη αυτού, αναφέρουν οι ερευνητές.