Ανακαλύφθηκε τεράστιος ναός με δεκάδες τελετουργικά αγγεία σε οικισμό της Χάλκινης Εποχής – Βρέθηκαν άθικτα, όπως είχαν τοποθετηθεί από τους πρώτους κατοίκους

Ένας ναός γεμάτος αγγεία, που βρέθηκε μέσα σε οικισμό  χιλιάδων ετών οδηγεί

τους αρχαιολόγους σε νέα συμπεράσματα για το πότε κατοικήθηκε η περιοχή και πώς ήταν η ζωή σε αυτήν, έστω κι αν έχουν περάσει από τότε χιλιάδες χρόνια.

Οι αρχαιολόγοι στο Ισραήλ,  ανακάλυψαν πρώτα τον οικισμό, ηλικίας  5.000 ετών, στο σημείο του Χουρβάτ Χουσάμ, κοντά στο Μπέιτ Σεμές. Πήραν έτσι αξιοσημείωτες πληροφορίες για τα πρώιμα στάδια της αστικοποίησης της περιοχής. 

Στην συνέχεια, η Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων, διεξήγαγε ανασκαφές, εν όψει της επέκτασης της δυτικής βιομηχανικής περιοχής του Μπέιτ Σεμές. Τότε ήρθε στο φως μία αρχαία δομή της Εποχής του Χαλκού, με μοναδικά χαρακτηριστικά  που υποδηλώνουν πως ενδέχεται, ο χώρος να ήταν ναός ή  κέντρο τελετουργικών πρακτικών.

Η ανακάλυψη, χρονολογούμενη στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού Ι (τέλη της τέταρτης χιλιετίας π.Χ.), αναδεικνύει ένα σημαντικό κεφάλαιο στην αστική και πολιτιστική ανάπτυξη του Ισραήλ.

Τα εντυπωσιακά ευρήματα ανακαλύφθηκαν στην αρχική τους ακολουθία

Ένα από τα πιο εξαιρετικά ευρήματα που ανακαλύφθηκαν μέσα στον οικισμό είναι ένας μεγάλος διάδρομος που περιείχε σχεδόν 40 άθικτα τελετουργικά αγγεία, διατηρημένα στην αρχική τους διάταξη, όπως είχαν εγκαταλειφθεί από τους πρώτους κατοίκους της περιοχής.

Το μικρό μέγεθος και οι συνθήκες στις οποίες ανακαλύφθηκαν τα αγγεία, υποδηλώνουν ότι δεν χρησιμοποιούνταν για οικιακούς σκοπούς, αλλά μάλλον εξυπηρετούσαν συμβολικούς ή τελετουργικούς σκοπούς.

Σύμφωνα με τους Ariel Shatil, Maayan Hemed και Danny Benayoun, διευθυντές της ανασκαφής, αυτή η τελετουργική διάταξη υποδεικνύει μια σκόπιμη κατάθεση που έγινε λίγο πριν να εγκαταλειφθεί ο χώρος.

Τα άθικτα αγγεία ανακαλύφθηκαν στο σημείο όπου τα τοποθέτησαν οι κάτοικοι την Εποχή του Χαλκού (Φωτογραφία: Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων).

Μυστήριο με το τι συνέβη πριν εγκαταλειφθεί ο ναός

Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι, ορισμένα από τα αγγεία ανακαλύφθηκαν ανάμεσα σε σημάδια από φωτιά και ήταν αναποδογυρισμένα, πιθανώς υποδηλώνοντας ένα δραματικό συμβάν πριν από την εγκατάλειψη του χώρου.

Οι επιστήμονες σκοπεύουν τώρα να πραγματοποιήσουν περαιτέρω ανάλυση στο περιεχόμενο των αγγείων, το οποίο μπορεί να αποκαλύψει περισσότερα σχετικά με τη λειτουργία τους, ενώ τα αγγεία μπορεί να περιείχαν έλαια, σπόρους ή εξωτικά αιθέρια έλαια που τα χρησιμοποιούσαν σε τελετουργικές πρακτικές.

Η δομή του ναού από μόνη της, ξεχωρίζει για το επιβλητικό της μέγεθος, τους χοντρούς τοίχους και τους πάγκους, μαρτυρώντας πως ήταν αφιερωμένος σε έναν δημόσιο, πιθανόν ιερό σκοπό.

Ήταν το πρώτο δημόσιο κτίριο;

Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, μπορεί να ήταν ένα από τα αρχαιότερα γνωστά δημόσια κτίρια του Ισραήλ, με τις συγκρίσεις να υποδηλώνουν ότι είναι ένας από τους πρώτους ναούς που αποκαλύφθηκαν στον κάμπο της σημερινής Ιουδαίας.

Η ανακάλυψη αυτή προσφέρει σπάνιες πληροφορίες σχετικά με τον αρχαίο αρχιτεκτονικό ρυθμό, αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα πρώιμα τεκμήρια ύπαρξης θρησκευτικών ή κοινοτικών κτιρίων που δείχνουν μια μετάβαση προς τις οργανωμένες κοινωνικές δομές.

Δίπλα στο δημόσιο αυτό κτίριο, οι ερευνητές ανακάλυψαν ένα σύμπλεγμα από μεγάλες, κάθετες πέτρες διατεταγμένες σε σειρές. Ο προσανατολισμός και η τοποθέτηση των λίθων, μαρτυρούν ότι η περιοχή μάλλον ήταν χώρος λατρευτικών δραστηριοτήτων, πριν ακόμη από την ανέγερση του ναού.

Οι αρχαιολόγοι φέρνουν στο φως τα αγγεία της Εποχής του Χαλκού (Φωτογραφία: Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων).

Αυτός ο υπαίθριος χώρος μπορεί να ήταν προσβάσιμος στην ευρύτερη κοινότητα, υπονοώντας τη σταδιακή μετάβαση προς ένα πιο αποκλειστικό και περίκλειστο λατρευτικό περιβάλλον.

Ο Δρ. Yitzhak Paz, ειδικός στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, εξηγεί ότι η μεταμόρφωση αυτή, αντιπροσωπεύει μια κρίσιμη φάση στην κοινωνικοπολιτική οργάνωση, όπου το Χουρβάτ Χουσάμ, αποτελεί παράδειγμα της μετακίνησης του πληθυσμού από τα χωριά προς την πρώιμη αστική κοινωνία.

Το παραπάνω τεκμηριώνεται από την ανακάλυψη δύο εκ των αρχαιότερων καμινιών στο Ισραήλ, που σηματοδοτούν τόσο τη βιομηχανική ανάπτυξη, όσο και την ανάδυση της εξειδικευμένης χειρωνακτικής εργασίας.

Ο χώρος του Χουρβάτ Χουσάμ ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 2021, όμως οι ανασκαφές έχουν επεκταθεί από τότε, ρίχνοντας φως στον ευρύτερο οικισμό και ενισχύοντας  τη σημασία του στην κατανόηση της πρώιμης αστικοποίησης.

Ο πληθυσμός αυξήθηκε ραγδαία, ενώ για πρώτη φορά, οι άνθρωποι δημιούργησαν κοινωνικές και πολιτικές δομές.  Αρχιτεκτονική των μνημείων, οχυρώσεις, ναοί και εξειδικευμένες βιομηχανίες άρχισαν να εμφανίζονται, μαρτυρώντας μια σημαντική εξέλιξη στις κοινοτικές και εμπορικές δραστηριότητες.

O πρώιμος οικισμός στο Χούρβατ Χουσάμ, δεν αποκαλύπτει μόνο έναν αρχαίο τρόπο ζωής, αλλά σηματοδοτεί τα πρώτα βήματα προς τη δημιουργία αστικής ζωής στον κάμπο της σημερινής Ιουδαίας.

Τα ευρήματα υποδηλώνουν πως, περίπου πριν από 5.000 χρόνια, η κοινωνία πειραματιζόταν ήδη με τον αστικό σχεδιασμό, οδηγώντας τελικά σε εκτεταμένες οχυρωμένες πόλεις με ανάκτορα και δημόσια κτίρια, αργότερα, κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού.