Νάντια Κομανέτσι: Η πρώτη αθλήτρια που πέτυχε το τέλειο 10άρι

Η Νάντια Κομανέτσι (Nadia Comăneci) είναι ρουμάνα αθλήτρια

της ενόργανης γυμναστικής, από τις θρυλικές μορφές του αθλήματος. Υπήρξε η πρώτη γυμνάστρια που βαθμολογήθηκε με άριστα (10) σε μεγάλους αγώνες και συγκεκριμένα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μόντρεαλ (1976). Συνολικά, στις μεγάλες διοργανώσεις (Ολυμπιακοί Αγώνες, Παγκόσμια πρωταθλήματα και κύπελλα), η μικροσκοπική αθλήτρια του 1,63 μ. κέρδισε 18 χρυσά, 8 αργυρά και 2 χάλκινα μετάλλια.

Η Νάντια Έλενα Κομανέτσι γεννήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 1961 στην πόλη Ονέστι της Δυτικής Μολδαβίας, περιοχής της Ρουμανίας. Από νήπιο ακόμη ήταν αρκετά ζωηρή και βρήκε διέξοδο στη γυμναστική από την εποχή ήδη του νηπιαγωγείου. Στα έξι της, την ανακάλυψε ο προπονητής γυμναστικής Μπέλα Κάρολι, στον οποίο οφείλει τη μετέπειτα αλματώδη εξέλιξή της.

Το 1969 ντεμπουτάρησε στους Εθνικούς Αγώνες Νέων της Ρουμανίας και κατατάχθηκε 13η, αλλά τον επόμενο χρόνο πρώτευσε στους ίδιους αγώνες. Οι πρώτοι διεθνείς αγώνες στους οποίους έλαβε μέρος ήταν οι αγώνες νέων των κομμουνιστικών χωρών το 1972, κατά τους οποίους απέσπασε τρία χρυσά μετάλλια, ενώ το 1973 και 1974 υπήρξε νικήτρια της γενικής κατηγορίας στους ίδιους αγώνες.

Το 1975 άρχισε να αγωνίζεται στη μεγάλη κατηγορία των γυναικών και στους πρώτους διεθνείς αγώνες που έλαβε μέρος τον ίδιο χρόνο (Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα) νίκησε τη Ρωσίδα Λουντμίλα Τουρίστσεβα, η οποία τα πέντε προηγούμενα χρόνια υπήρξε πρωταθλήτρια Ευρώπης, κερδίζοντας 4 χρυσά μετάλλια και 1 αργυρό. Το 1976 στη Νέα Υόρκη κέρδισε το Κύπελλο Αμερικής και υπήρξε η πρώτη γυναίκα που έκανε διπλή ανάστροφη κυβίστηση κατά την κάθοδο από το ασύμμετρο δίζυγο.

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μόντρεαλ το 1976 έλαμψε το άστρο της, καθώς ήταν η πρώτη γυμνάστρια που βαθμολογήθηκε με 10 και μάλιστα επτά φορές, αποσπώντας χρυσά μετάλλια στα αγωνίσματα της δοκού ισορροπίας και του ασύμμετρου δίζυγου, καθώς και στη γενική κατάταξη. Με τις εξωπραγματικές επιδόσεις της εξέθεσε τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) και τους Καναδούς διοργανωτές, οι οποίοι δεν είχαν προβλέψει την περίπτωση κάποιος αθλητής να βαθμολογηθεί με 10 κι έτσι ο πίνακας των αποτελεσμάτων ήταν προγραμματισμένος να δείχνει μόνο ένα ψηφίο και δύο δεκαδικά, δηλαδή μπορούσε να αναγράψει μέχρι το 9,99.

Μετά τον θρίαμβό της στο Μόντρεαλ ονομάστηκε «Ηρωίδα της Σοσιαλιστικής Εργασίας» από το κομμουνιστικό καθεστώς της χώρας της κι έγινε η νεαρότερη Ρουμάνα που τιμήθηκε με τον τίτλο αυτό. Ωστόσο, σχεδόν αμέσως ξεκίνησαν και τα προβλήματα. Οι γονείς της πήραν διαζύγιο, γεγονός που η ίδια έχει πει ότι την κλόνισε ψυχολογικά και λίγο καιρό μετά το καθεστώς Τσαουσέσκου την υποχρέωσε ν’ αλλάξει προπονητή επειδή ο Κάρολι στιγματίστηκε ως αντικαθεστωτικός.

Η νεαρή γυμνάστρια έχασε τον δάσκαλο, τον μέντορά της, τον άνθρωπο στον οποίο ως αθλήτρια χρωστούσε τα πάντα. Η ψυχολογία της διαλύθηκε, το πάθος της για τη γυμναστική εξανεμίστηκε και κάποια στιγμή ένιωσε πως έφτασε στα όριά της. Μια ημέρα διακομίστηκε εσπευσμένα στο νοσοκομείο, όπου οι γιατροί έδωσαν μάχη για να την επαναφέρουν. Η γνωμάτευσή τους ήταν πως η Κομανέτσι είχε καταπιεί σαμπουάν, αν και η ίδια αργότερα το απέδωσε σε λάθος και όχι σε πρόθεσή της να βάλει τέρμα στη ζωή της.

Στους Παγκόσμιους Αγώνες του 1978 και του 1979 δεν εντυπωσίασε, παρότι κέρδισε μετάλλια κυρίως στο ομαδικό. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας το 1980 κέρδισε δύο χρυσά και δύο ασημένια μετάλλια, παρά την απίστευτη πίεση που της ασκούσαν οι Ρώσοι, οι οποίοι αποτελούσαν την πλειονότητα των θεατών του σταδίου. «Την ώρα που προσπαθούσε να συγκεντρωθεί, οι Ρώσοι της φώναζαν: “Πέσε, Νάντια, πέσε”» είχε καταγγείλει αργότερα ο προπονητής της, ο Μπέλα Κάρολι. Ως γνωστόν, το καθεστώς της Ρουμανίας τηρούσε σαφείς αποστάσεις από την τότε Σοβιετική Ένωση και τις δορυφορικές προς αυτή χώρες του ανατολικού μπλοκ τα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου.

Η Νάντια Κομανέτσι το 1980 στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας

Η Νάντια Κομανέτσι το 1980 στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας

Την εποχή εκείνη είχαν αρχίσει να κυκλοφορούν φήμες για τη σχέση της με τον γιο του ηγέτη της χώρας Νικολάε Τσαουσέσκου, Νίκου. Πολλά χρόνια αργότερα αποκαλύφθηκε πως η 17χρονη Νάντια ζούσε εκείνη την εποχή έναν διαρκή εφιάλτη, καθώς ο υιός Τσαουσέσκου, εκμεταλλευόμενος την εξουσία του, την κακοποιούσε συστηματικά χωρίς επιπτώσεις. Κάποτε ο Νίκου έφτασε στα άκρα και της έβγαλε τα νύχια, όταν εκείνη θέλησε να αποκρούσει τον έρωτά του.

Το 1981 ο μέντοράς της Μπέλα Κάρολι αυτομόλησε στη Δύση. Οι ρουμανικές Αρχές της απαγόρευσαν τα ταξίδια στο εξωτερικό και η διαβόητη μυστική αστυνομία του καθεστώτος Σεκουριτάτε την παρακολουθούσαν διαρκώς για να μην αποδράσει από τη χώρα.

Στις 27 Νοεμβρίου 1989, λίγες εβδομάδες πριν από την πτώση του καθεστώτος Τσαουσέσκου, η Νάντα Κομανέτσι πήρε τη μεγάλη απόφαση. Μαζί με άλλους έξι Ρουμάνους κατέφυγαν αρχικά σ’ ένα ορεινό σπιτάκι, περίπου 15 μίλια από τα σύνορα, και από εκεί την ίδια νύχτα πέρασαν κρυφά στην Ουγγαρία. Τη φυγάδευσή της είχε αναλάβει ένας άλλος Ρουμάνος, ο Κονσταντίν Παναΐτ, ο οποίος ζούσε μόνιμα στην Αμερική. Με τη βοήθειά του μετέβη στην Αυστρία, όπου αμέσως πήγε στην αμερικανική πρεσβεία και ζήτησε πολιτικό άσυλο. Η είδηση έκανε το γύρο του κόσμου και τα ειδησεογραφικά πρακτορεία μετέδιδαν με έκτακτα τηλεγραφήματα πως «η Νάντια Κομανέτσι άφησε πίσω της ένα πολυτελέστατο διαμέρισμα, ένα αυτοκίνητο και την οικονομική ασφάλεια, για χάρη της ελευθερίας».

Την επομένη έφτασε στις ΗΠΑ και ο πρώτος άνθρωπος που την υποδέχθηκε ήταν ο προπονητής της, Μπέλα Κάρολι, ο οποίος δήλωνε: «Είμαι ευτυχισμένος, γιατί τελικά έκανε το μεγάλο βήμα, που θα την οδηγήσει σε μια ελεύθερη ζωή». Στην Αμερική συνάντησε κάποια στιγμή και τον πρώην γυμναστή Μπαρτ Κόνερ, με τον οποίο γνωρίζονταν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1976. Συνδέθηκε μαζί του και το 1996, όταν πλέον η Ρουμανία είχε απαλλαγεί από το καθεστώς Τσαουσέσκου και όλα αυτά ανήκαν στο παρελθόν, επέστρεψε για πρώτη φορά στην πατρίδα της και τέλεσε εκεί το γάμο της. Με τον Κόνερ απέκτησαν ένα γιο, τον Ντίλαν. Το ζευγάρι ζει στην πόλη Νόρμαν της Οκλαχόμα.