Ο συναισθηματικός δεσμός ανάμεσα στους Τζον Λένον και Πολ ΜακΚάρτνεϊ ήταν στο επίκεντρο της επιτυχίας των Beatles – ακριβώς όπως έχει συμβεί ξανά στο παρελθόν γιατί αυτές οι σχέσεις είναι που αλλάζουν την ιστορία.
Ο Τζον Λένον και ο Πολ ΜακΚάρτνεϊ συναντήθηκαν και ερωτεύτηκαν ο ένας τον άλλον το καλοκαίρι του 1957. Ο Λένον ήταν 16 ετών, ο Πολ 14. Ο Πολ ήθελε να δει τον Τζον να παίζει φολκ μουσική με την μπάντα του, τους Quarry Men, σε μια γιορτή στη βρετανική επαρχία. Μετά την εμφάνιση τους, δημιούργησαν σχεδόν αμέσως μια σύνδεση που ξεπέρασε τα όρια της κανονικής ανδρικής φιλίας.
Οι δυό τους δεν βρέθηκαν ποτέ σεξουαλικά, τουλάχιστον από όσο γνωρίζουμε, αλλά η σχέση τους ήταν πραγματικά ρομαντική γράφει ο Ian Leslie, συγγραφέας του John & Paul: Α Love Story in Songs, στον The Guardian.
Μεθυστική, τρυφερή και γλυκόπικρη. Παθιασμένες αντρικές φιλίες όπως αυτή είναι σπάνιες, αλλά όχι μοναδικές, και ένας αξιοσημείωτος αριθμός από αυτές έχουν αλλάξει τον κόσμο, μεταμορφώνοντας τις ιδέες μας για τη μουσική, την τέχνη, την ποίηση και την ανθρώπινη φύση. Απλά αυτοί που θα ήταν σε λίγο τα Σκαθάρια συνέχιζαν μια εξαιρετική παράδοση.
Αφού εντυπωσίασε τον Τζον με το παίξιμο της κιθάρας του και την ικανότητά του να θυμάται όλες τις λέξεις ενός τραγουδιού, ο Πολ αποδέχτηκε την πρόσκληση να γίνει μέλος στους Quarry Men.
Οι δυό τους άρχισαν να εμφανίζονται στη σκηνή, η μπάντα είχε γίνει κοινή υπόθεση και των δύο. Ήταν γοητευμένοι ο ένας από τον άλλον. Ο Πολ θαύμασε την απίστευτη εξυπνάδα του Τζον και τη γοητεία ενός τέντι μπόϊ που κουβαλούσε χωρίς να το επιδιώκει. Ο Τζον θαύμαζε τις μουσικές ικανότητες του Πολ και την προσεγμένη εμφάνιση του -επιπλέον έκαναν ο ένας τον άλλον να γελάσει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον.
Ήταν ένα περίεργο ζευγάρι. Ο Τζον αιχμηρός, γεμάτος θράσος και οξύθυμος, ο Πολ πιο εγκρατής και με τρόπους. Αλλά ο καθένας θεωρούσε τον άλλον το πιο λαμπρό άτομο που γνώριζε και μοιράζονταν μια ακλόνητη φιλοδοξία. Τα απογεύματα στις καθημερινές, έκαναν σκασιαρχείο από υποχρεώσεις (σχολείο για τον Πολ, κολέγιο για τον Τζον) και πήγαιναν σε ένα από τα σπίτια τους για να παίξουν τραγούδια.
Οι δυό τους δεν βρέθηκαν ποτέ σεξουαλικά, τουλάχιστον από όσο γνωρίζουμε, αλλά η σχέση τους ήταν πραγματικά ρομαντική γράφει ο Ian Leslie, συγγραφέας του John & Paul: Α Love Story in Songs, στον The Guardian
Ήθελαν να γίνουν ποπ σταρ, οπότε τα κομμάτια που μοιράζονταν μεταξύ τους ήταν τραγούδια για συναισθήματα – επιθυμία, λαχτάρα, ζήλια. Μέσω της μουσικής, ο Τζον και ο Πολ έδειξαν την ευαλωτότητα τους ο ένας στον άλλο και έβγαλαν την ψυχή τους σε κοινή θέα -στους δύο.
Ο πόνος και οι τραγωδίες της ζωής τους ένωσαν περισσότερο. Η μητέρα του Πολ, η Μαίρη, πέθανε από καρκίνο οκτώ μήνες πριν τη γνωριμία του με τον Τζον. Περίπου ένα χρόνο αργότερα, η μητέρα του Τζον, η Τζούλια, πέθανε σε τροχαίο. Αργότερα, ο ΜακΚάρτνεϊ είπε ότι αν και δεν μιλούσαν πολύ για την απώλεια της μητέρας τους, το να ξέρουν ότι ο άλλος είχε περάσει το ίδιο πράγμα τους έφερε πιο κοντά. Ενίσχυσε επίσης την αίσθηση ότι μοιράζονταν κάτι που οι άλλοι συνομήλικοι τους δεν είχαν ζήσει ακόμη -την απώλεια.
Καθώς η μπάντα τους, με νέα μέλη και νέο όνομα, κατέκτησε τον κόσμο (ναι η μπάντα που όλοι γνωρίσαμε ως Beatles), οι δυο τους παρέμειναν δεμένοι. Οι φίλοι ήταν εξοικειωμένοι με τη δυναμική της σχέσης τους. Αυτά οι δύο νέοι άνδρες πορούσαν να διαβάζουν ο ένας τη σκέψη του άλλου και να τελειώνουν ο ένας τις προτάσεις του άλλου.
Όπως σε κάθε άλλη δυνατή σχέση, η χημεία ήταν εκρητική. Στον Τζον άρεσε να είναι αρχηγός, στον Πολ δεν άρεσε να του λένε τι να κάνει. Και οι δύο ήταν πεισματάρηδες. Ο Τζον, του οποίου η παιδική ηλικία σημαδεύτηκε από εγκατάλειψη και αβεβαιότητα, ένιωθε όλο και πιο ανασφαλής για την πιο ουσιαστική σχέση στη ζωή του. Αναζήτησε καταφύγιο σε ουσίες, έγινε τοξικοεξαρτημένος και δυσκολευόταν να ακολουθήσει την αδυσώπητη παραγωγικότητα του Πολ.
Με τον καιρό, στα 60s, άρχισαν να μαλώνουν περισσότερο και αυτό τους έκανε πιο δημιουργικούς, πιο εμπνευσμένους. Όσο οι Beatles προχωρούσαν προς την αναπόφευκτη διάλυση τους, τα κομμάτια τους εξελίσονταν με εντυπωσιακό τρόπο.
Αλλά όταν ο Τζον και ο Πολ συνάντησαν τις γυναίκες της ζωής τους – η Λίντα Ίστμαν, για τον Πολ, η Γιόκο Όνο και τον Τζον – οι δύο τους δυσκολεύτηκαν να διατηρήσουν το δέσιμο και την οικειότητα τους. Η αντιμαχία για το που θα έπρεπε να πάει η μπάντα των Beatles τους έσπασε. Και το έκανε με κρότο.
Και οι δύο ήταν αποπροσανατολισμένοι από τη σύγκρουση, η ρήξη μεταξύ τους τους έριξε στην κατάθλιψη. Αλλά ακόμα και όταν ο Τζον ηχογράφησε ένα μοχθηρό τραγούδι για τον πρώην συνοδοιπόρο και αδελφικό του φίλο, το How Do You Sleep?, η σχέση τους δεν είχε λήξει πραγματικά. Η φωτιά ήταν εκεί, απλά τους έκαιγε στα μέσα τους.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’70, αντάλλαξαν μηνύματα συμφιλίωσης και στοργής στα τραγούδια, και αποκατέστησαν τις σχέσεις τους από κοντά. Ενώ δυσκολεύονταν να ανακτήσουν την εύκολη οικειότητα των νεανικών τους ημερών, δεν έπαψαν ποτέ να μαγεύονται ο ένας από τον άλλον.
Δεν νομίζω ότι έχουμε καταλάβει ποτέ καλά το βάθος, τη σημασία ή τις παράξενες ποιότητες αυτής της φιλίας. Οι δυο τους ήταν τα πάντα ο ένας στον άλλον. Σύντροφοι, «αδέρφια», αντίπαλοι και εχθροί. Ωστόσο, καμία ετικέτα δεν ταιριάζει απόλυτα σε αυτό το δεσμό και αυτό ίσως εξηγεί το μουσικό τους αποτύπωμα, το πόσο τολμηρά προσέγγισαν την τέχνη της μουσικής τους.
Αυτή ήταν μια έντονη, πλατωνική φιλία μεταξύ δύο ανδρών: ερωτευμένων, φλογερών, εκρηκτικά δημιουργικών. Φιλίες όπως αυτή έχουν σημαδέψει πολλές φορές την ιστορία του πολιτισμού, είναι σαν χωνευτήρι μιας καλλιτεχνικής ή πνευματικής επανάστασης, λες και η ένταση του προσωπικού δεσμού να δημιουργεί ένα είδος προστατευμένου χώρου όπου μπορούν να επωαστούν ριζοσπαστικές νέες ιδέες.
Ο Ουίλιαμ Ουόρντσγουορθ και ο Σάμιουελ Τέιλορ Κόλεριτζ γνωρίστηκαν το 1795 όταν και οι δύο ήταν στις αρχές της δεκαετίας των 20 (ο Ουόρντσγουορθ ήταν δύο χρόνια μεγαλύτερος). Τους έφερε κοντά η απογοητευτική Γαλλική Επανάσταση και η αγάπη τους για τις πεζοπορίες στην αγγλική ύπαιθρο. Ακριβώς όπως ο Τζον και ο Πολ, οι δύο αυτοί ποιητές ήταν πολύ διαφορετικοί.
Ο Κόλεριτζ ήταν εύθυμος, ευερέθιστος, έξυπνος ομιλητής, βαθιά ανασφαλής και επιρρεπής στην κατάθλιψη. Ο Ουόρντσγουορθ ήταν πιο ισορροπημένος, συγκρατημένος και μεθοδικός. Αλλά μοιράζονταν μια μεγάλη φιλοδοξία. Ήθελαν να ξαναφτιάξουν τον κόσμο μέσω της ποίησης.
Η σταθερότητα του ενός, γείωνε τον άλλον. Ο ενθουσιασμός του άλλου, ενθάρρυνε τον έναν. Έκαναν κριτική ο ένας στο έργο του άλλου και δημιουργούσαν ποίηση. Από αυτή τη φιλία δημιουργήθηκε το ρομαντικό κίνημα, και έγιναν οι Ποιητές των λιμνών ή Ποιητές της λίμνης (Lake Poets), μια ομάδα λυρικών δημιουργών που κατά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα εγκαταστάθηκαν στο Κάμπερλαντ στη Βορειοδυτική Αγγλία, περιοχή που σήμερα περιλαμβάνεται στην κομητεία Κάμπρια, και δημιούργησαν το δικό τους πέπλο από λέξεις.
Ρίχαρντ Βάγκνερ και Φρίντριχ Νίτσε
Ακολουθώντας το ίδιο μοτίβο με τα δύο Σκαθάρια, στο πέρασμα του χρόνου ο Ουόρντσγουορθ απογοητεύτηκε με την αδυναμία του Κόλεριτζ να ολοκληρώσει τα έργα του και την αυξανόμενη εξάρτηση από το όπιο. Ο Κόλεριτζ ένιωσε ότι ο Ουόρντσγουορθ ήταν πολύ επικριτικός και τον περιόριζε στη ζωή και την τέχνη του. Η ρήξη μεταξύ τους δεν άργησε να έρθει και η απώλεια της λαμπερής αυτής δημιουργικής φιλίας τους ταλαπώρησε μέχρι το θάνατο τους.
Υπάρχουν και άλλα παραδείγματα παθιασμένων και δημιουργικά ριζοσπαστικών ανδρικών φιλιών που ήταν εκρητικές και επώδυνες όπως αυτή των Ρίχαρντ Βάγκνερ και Φρίντριχ Νίτσε, ή των Πολ Γκογκέν και Βίνσεντ Βαν Γκογκ, ή των Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν και Κλάιβ Στέιπλς Λιούις ή του Αχιλλέα και Πάτροκλου όπως την αποτύπωσε ο Όμηρος στην εμβληματική Ιλιάδα -όταν ο Πάτροκλος πεθαίνει ο Αχιλλέας οδηγείται σε απαρηγόρητη θλίψη και δολοφονική οργή.
Στη Βίβλο, οι ψυχές του Ιωνάθαν και του Δαβίδ λέγεται ότι είναι «δεμένες μεταξύ τους». Όταν ο Ιωνάθαν πεθαίνει, ο Δαβίδ θρηνεί: «Νιώθω οδύνη για εσένα, αδελφέ μου Ιωνάθαν· μου ήσουν πολύ αγαπητός. Η αγάπη σου ήταν για εμένα πιο έξοχη από την αγάπη των γυναικών».
Υπάρχει μια θλίψη σε όλες αυτές τις ιστορίες. Η κοινωνία δυσκολεύεται να κατηγοριοποιήσει τις παθιασμένες ανδρικές φιλίες και αυτή η δυσκολία είναι κοινοκτημοσύνη των ίδιων των συντρόφων.
Στο Συμπόσιο του Πλάτωνα, ο Αριστοφάνης περιγράφει πώς ένα ζευγάρι φίλων μπορεί να «χαθεί σε μια έκπληξη αγάπης, φιλίας και οικειότητας» αλλά είναι ανίκανο να «εξηγήσει τι επιθυμεί ο ένας για τον άλλον. Γιατί η έντονη λαχτάρα που έχει ο καθένας τους προς τον άλλο δεν φαίνεται να είναι η επιθυμία της σεξουαλικής επαφής, αλλά η επιθυμία κάποιου άλλου, που προφανώς είναι η ψυχή».
Συνεργασίες που καθορίζουν ολόκληρες εποχές, όπως αυτή του Τζον και του Πολ, υπάρχουν στην ιστορία του πολιτισμού. Αλλά ακόμη δεν μπορεί κάποιος να τις ορίσει γιατί δεν είναι ούτε φίλοι, ούτε εραστές. Είναι αυτοί που γεννούν νέους κόσμους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου