Παράνομη ανασκαφή έφερε στο φως ρωμαϊκό μωσαϊκό 2.000 ετών που απεικονίζει την Τρυφή – Οι εντυπωσιακές αναπαραστάσεις του προσώπου που συνδέθηκε με την πολυτέλεια

Μία παράνομη ανασκαφή στην Ευδοκιάδα, της Μαύρης Θάλασσας,

της σημερινής πόλης Τοκάτ στην Τουρκία, οδήγησε στην ανακάλυψη ενός ρωμαϊκού μωσαϊκού 2.000 ετών που απεικονίζει την Τρυφή, την προσωποποίηση της πολυτέλειας, της φιληδονίας, της απαλότητας, της μεγαλοπρέπειας και της υπερβολής.

Ένας από τους υπόπτους, ο M.S., κατηγορείται πως αναμετέδιδε ζωντανά την παράνομη ανασκαφή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκαλώντας τις έντονες αντιδράσεις των υπεύθυνων για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.

 Τέσσερα άτομα πιάστηκαν καθώς πραγματοποιούσαν παράνομες ανασκαφές σε αμπελώνα στην επαρχία Ζέλα (Ζile) στη σημερινή Τουρκία. Οι δύο από αυτούς, ο F.S. και ο γιος του, Α.S., συνελήφθησαν και, μετά την ακροαματική διαδικασία, φυλακίστηκαν. Ο M.S. και ακόμη ένας ύποπτος, ο S.S., αφέθηκαν ελεύθεροι υπό περιοριστικούς όρους.

Το μωσαϊκό, διαστάσεων σχεδόν 3×3, ανακάλυψε η τουρκική χωροφυλακή, ενώ, στην προσπάθειά τους να το κρύψουν, οι αρχαιοκάπηλοι το είχαν καλύψει με τσουβάλια. Το τεχνούργημα τώρα, αναλύεται από εμπειρογνώμονες.

Τρυφή: Το πρόσωπο της πολυτέλειας στην αρχαιότητα

Το μωσαϊκό αναπαριστά την προτομή της Τρυφής, της ενσάρκωσης για τους Έλληνες, της κομψότητας και της πολυτέλειας. Απεικονίζεται με εξαιρετική ενδυμασία, αέρινα μαλλιά, σκουλαρίκια και θηλυκή στάση, κοιτώντας ελαφρώς προς τα αριστερά, στο ωχρό φόντο. Πίσω από το κεφάλι της, φαίνεται η επιγραφή “ΤΡΥΦΗ

Τρυφή: Η εξέλιξη της σημασίας της στον χρόνο

Η έννοια της Τρυφής, ανάγεται στην Κλασσική Εποχή της αρχαίας Ελλάδας και, αρχικά είχε αρνητικές σημασίες, όπως η μαλθακότητα και η απάθεια. Στην Ελληνιστική εποχή ωστόσο, η σημασία της άλλαξε και η Τρυφή έγινε ιδεολογία που καλλιεργείτο από το κράτος και προσδιόριζε πλέον τους πολιτικούς άρχοντες, μία έννοια συνδηλωτική του απέραντου πλούτου, των εξωτικών αγαθών, της θείας χάρης. Σε μεγαλοπρεπή συμπόσια και επιδείξεις πολυτέλειας, υπογραμμιζόταν τόσο η ισχύς, όσο και το εκλεπτυσμένο πνεύμα.

Επιγραφή και αναπαράσταση της Τρυφής σε ρωμαϊκό μωσαϊκό 1.800 ετών που ανακαλύφθηκε στην αρχαία πόλη Όλβη, στη Σελεύκεια Ισαυρίας, τον Αύγουστο του 2015. Φωτογραφία: ΙΗΑ

Το ρήμα τρυφώ που σημαίνει, ζω στην πολυτέλεια ή την αφθονία, συνδέθηκε με το γυναικείο φύλο, τα παιδιά, τους θηλυπρεπείς άνδρες και η χρήση του υποδηλώνει τόσο τον θαυμασμό, όσο και την κριτική. Σταδιακά, ο όρος Τρύφων, έγινε βασιλικός χαρακτηρισμός των Πτολεμαίων, προτού πέσει σε παραφθορά.

Περίεργες πέτρες οδήγησαν τους αρχαιολόγους σε έναν τάφο των Βίκινγκ – Τα δύο φέρετρα, το ασυνήθιστο ύφασμα και το στοιχείο για την μετάβαση στον Χριστιανισμό

Επιγραφή και αναπαράσταση της Τρυφής σε ρωμαϊκό μωσαϊκό 1.800 ετών που ανακαλύφθηκε στην αρχαία πόλη Όλβη, στη Σελεύκεια Ισαυρίας, τον Αύγουστο του 2015. Φωτογραφία: ΙΗΑ

Αναπαραστάσεις της Τρυφής στην Αντιόχεια και τη Σινώπη

Σε ρωμαϊκά μωσαϊκά από περιοχές όπως η Αντιόχεια ή η Σινώπη, εμφανίζονται παράλληλες αναπαραστάσεις της Τρυφής. Μία αξιοσημείωτη παράλληλη απεικόνιση, έχει βρεθεί στον “Οίκο του Μεθυσμένου Διονύσου”, στην αρχαία Αντιόχεια, όπου η Τρυφή ξαπλώνει επιδεικτικά σε ένα μαξιλάρι και κρατά ένα πλουσιοπάροχο δισκοπότηρο, διακοσμημένο με κοσμήματα και φορώντας  στεφάνι από άνθη.

Η επιγραφή και η αναπαράσταση της Τρυφής σε μωσαϊκό που ανακαλύφθηκε το 1930 στην Αντιόχεια. Φωτογραφία: Arkitera

Απεικονίζεται και ο Βίος, υποδηλώνοντας τη θεματική αντιπαραβολή ανάμεσα στην αδράνεια και τη ζωντάνια.

Ανακαλύφθηκαν μυστηριώδεις χάλκινοι δίσκοι με κεφάλια λιονταριών σε σφραγισμένο τάφο – Το στοιχείο που μπερδεύει τους αρχαιολόγους

H επιγραφή και η απεικόνιση της Τρυφής σε μωσαϊκό του 5ου αιώνα μ.Χ. που ανακαλύφθηκε στη Σινώπη το 2023. Φωτογραφία: Arkeofili

Έχει ανακαλυφθεί ακόμη ένα μωσαϊκό, στην Σινώπη της σημερινής Τουρκίας, όπου απεικονίζεται η Τρυφή σε στρογγυλό μοτίβο, το οποίο ταυτοποιήθηκε από την ελληνική επιγραφή.

Η φροντίδα και ο πλούτος της ενδυμασίας του μωσαϊκού της Ευδοκιάδας (Τοκάτ), υποδηλώνει καλλιτεχνικές επιρροές από πλούσιες παράκτιες πόλεις, όπως η Δάφνη, η Όλβη και η Αντιόχεια.