ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΡΟΣ

Της Μαριάννας Αδάμ Γκρόγκου

Αν και τα τερτίπια του καιρού τις προηγούμενες ημέρες στη χώρα μας θύμιζαν περισσότερο φθινόπωρο, δημιουργώντας αμφιβολίες ότι το καλοκαίρι ξεκινάει, από αστρονομική άποψη και σε ό,τι αφορά το βόρειο ημισφαίριο, αυτό γίνεται την Παρασκευή 21 Ιουνίου, στις 15:54 ώρα Ελλάδας, με το θερινό ηλιοστάσιο.

Το θερινό ηλιοστάσιο στην ουσία εγκαινιάζει την επίσημη έναρξη του καλοκαιριού στο βόρειο ημισφαίριο, όπου ανήκει και η χώρα μας. Ταυτόχρονα, στο νότιο ημισφαίριο ξεκινά ο χειμώνας, με το χειμερινό ηλιοστάσιο. Μάλιστα, κατά το θερινό ηλιοστάσιο έχουμε τη μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας και τη μικρότερη νύχτα του έτους.

Η λέξη θέρος απαντιέται για πρώτη φορά στην Οδύσσεια του Ομήρου με τον στίχο «ουτ᾽ εν θέρει, ουδ᾿ εν οπώρη» και δηλώνει τη ζέστη και τη θερμότητα. Ειδικότερα, την εποχή του θέρους την λέμε καλοκαίρι, γιατί είναι η περίοδος του έτους που διακρίνεται από καλό και ζεστό καιρό, αντίθετα προς τον χειμώνα που επικρατεί η κακοκαιρία.

Θέρος, όμως, είναι και ο θερισμός που είναι η εργασία της συγκομιδής των ώριμων σιτηρών, που γίνεται τον Ιούνιο, τον γνωστό σε όλους μας μήνα ως Θεριστή και είναι μια σκληρή δουλειά όταν γίνεται με το πανάρχαιο μέσο θερισμού των ξανθισμένων σταχυών το δρεπάνι και όχι με τις σημερινές θεριστικές μηχανές. Ο λαός μας θέλοντας να δείξει πόσο κοπιαστική δουλειά είναι ο θερισμός τον χαρακτηρίζει ως «μαύρο θέρο» και η παροιμία λέει: «θέρος, τρύγος, πόλεμος» για τις τρεις μεγάλες αναστατώσεις της παλιάς εποχής. Όμως, ο θερισμός ως έθιμο είναι σωστό πανηγύρι με γέλια και τραγούδια για τους ανθρώπους της υπαίθρου. Οι Κινέζοι π.χ., θεωρούν το σιτάρι δώρο του Ουρανού.

Για το θέρος έχουν γράψει: ο Άγγλος ποιητής και θεατρικός συγγραφέας Ουίλλιαμ Σαίξπηρ: «μικρή είν’ του θέρους η ζωή κι ο χρόνος μετρημένος»· ο Ρώσος ποιητής και θεατρικός συγγραφέας Μαγιακόφσκι: «θα συρθώ ανάμεσα στο φλεγόμενο θέρος. Αιώνες έρωτα σα χειροπέδες»· ο Γιώργος Σεφέρης: «σαν έρθει ο θέρος προτιμά να σφυρίξουν τα δρεπάνια στ’ άλλο χωράφι»· ο Οδυσσέας Ελύτης: «η Ίος η Σίκινος η Σέριφος η Μήλος
“Κάθε λέξη κι από ‘να χελιδόνι για να σου φέρνει την άνοιξη μέσα στο θέρος” είπε» και ο Κωστής Παλαμάς: «Από το θέρος ως τις ελιές δεν απολείπουν οι δουλειές».

Σας εύχομαι από καρδιάς να έχετε ένα όμορφο, χαρούμενο, δροσερό και δημιουργικό καλοκαίρι! Να σας συνοδεύουν πάντα οι καλύτερες ευχές μου για υγεία, γαλήνη και καλές διακοπές!