Το Ρέμα Πολυδρόσου, γνωστό και ως Ρέμα Χαλανδρίου, είναι μεγάλος χείμαρρος που πηγάζει από τις παρυφές της Πεντέλης και χύνεται στην πεδιάδα των Χαλανδραίων, σβήνοντας στα Τουρκοβούνια.
Γνωστό και ως ρέμα Πολυδρόσου, η ιστορία του μεγάλου χειμάρρου χάνεται στα βάθη των αιώνων, από τότε που τα νερά του προσέφεραν τις κατάλληλες συνθήκες για τον εποικισμό της περιοχής.
Από εδώ περνούσε ο αρχαίος δρόμος στον οποίο μεταφέρονταν τα μάρμαρα της Πεντέλης για το χτίσιμο της Ακρόπολης, ενώ σε όλη τη διαδρομή του είναι γεμάτο από απομεινάρια παλαιών εποχών, όπως φράγματα, νερόμυλοι και παλιά κτίρια.
Χαλάσματα σπιτιών σε πολλά σημεία του ρέματος
Το ρέμα ακολουθεί μια πορεία προς τα νότια περνώντας από τους δήμους Νέας Πεντέλης, Μελισσίων, Βριλησσίων και Χαλανδρίου πριν ακολουθήσει υπόγεια πορεία. Η διαδρομή στην οποία το ρέμα είναι ανοιχτό φτάνει τα 6 χλμ.
Εντύπωση προκαλούν, σε πολλά σημεία του, η μαιανδρική διαδρομή, η πλούσια βλάστηση και οι μικροί καταρράκτες. Στοιχεία που μοιάζουν περισσότερο να ανήκουν σε μικρό ποτάμι κάποιου ορεινού δάσους παρά σε ένα ρέμα που τρέχει παράλληλα με τους πιο πολυσύχναστους δρόμους της Αθήνας.
Περπατώντας στις όχθες του ρέματος
Οι όχθες του ρέματος είναι πυκνόφυτες από πολλά και ψηλά πλατάνια, πεύκα, λεύκες, κυπαρίσσια και πικροδάφνες. Λίγο πιο ψηλά υπάρχουν αμυγδαλιές, αγριοαχλαδιές, ευκάλυπτοι, μυρτιές, κουμαριές, δάφνες, σπάρτα, κ.ά. Ιδιαίτερα πυκνά στην περιοχή είναι τα πουρνάρια, ενώ σε πολλά σημεία φυτρώνουν καλαμιές.
Γύρω από την κοίτη δεν υπάρχουν πολλά λουλούδια, λόγω των πολλών ορμητικών νερών που περιστασιακά κατεβαίνουν τον χείμαρρο και παρασέρνουν τα πάντα.
Δίπλα από το ρέμα υπάρχουν πολλές συστάδες από τεράστιους άκανθους, το εντυπωσιακό φυτό που κατά τον Βιτρούβιο αποτέλεσε το πρότυπο για τα κορινθιακά κιονόκρανα.
Άλλα σημαντικά είδη που φυτρώνουν κοντά στο ρέμα είναι οι Ορχιδέες,
η σπάνια για την Αττική βιόλα, η μπλε ανεμώνη, το εντυπωσιακό φιδόχορτο, πολλά κυκλάμινα, η Ίριδα,η Βοϊδόγλωσσα, το Ορνιθόγαλο, το Γαϊδουρόχορτο, κ.ά.
Πλούσια είναι η παρουσία των πουλιών στο ρέμα, καθώς αυτό προσφέρει την κατάλληλη προστασία μέσα στο αφιλόξενο αστικό τοπίο.
Πάνω από το ρέμα έχει παρατηρηθεί να κυνηγάνε γερακίνες, ξεφτέρια και βραχοκιρκίνεζα, ένω μέσα και στα ανοίγματα γύρω από αυτό ζούνε κουκουβάγιες, γκιώνηδες, σπάνιες τυτούδες και χουχουριστές.
Κοινά είδη είναι οι κότσυφες, οι τσίχλες, οι μαυροτσιροβάκοι, οι θαμνοτσιροβάκοι, οι καλόγεροι, οι γαλαζοπαπαδίτσες, οι κοκκινολαίμηδες, οι καρβουνιάρηδες, τα σκαρθάκια, οι σπίνοι, οι τσαλαπετεινοί, τα ψαρόνια, οι καρδερίνες, οι τρυποφράχτες, οι μυγοχάφτες, οι φυλλοσκόποι, οι μαυροσκούφηδες και οι φοινίκουροι.
Μέσα στο ρέμα έχει παρατηρηθεί ακόμα και η παρουσία της μπεκάτσας, ενώ συχνά ακούει κανείς τις κραυγές της κίσσας.
Η ερπετοπανίδα του ρέματος παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον.
Στις περιοχές που τα νερά είναι ήρεμα ζούνε εντυπωσιακά πολλοί φρύνοι, ενώ λίγο πιο ψηλά ζούνε πρασινόφρυνοι.
Άλλα ερπετά είναι η Κρασπεδωτή χελώνα, η Γραικοχελώνα, το Λιακόνι, ο Αβλέφαρος, η Τρανόσαυρα, το Σιλιβούτι, το Σαμιαμίδι, το Σπιτόφιδο, η Δεντρογαλιά, το Αγιόφιδο και το Νερόφιδο.
Από τα θηλαστικά υπάρχουν πολλοί σκαντζόχοιροι και νυχτερίδες, ενώ βέβαιη θεωρείται η περιστασιακή παρουσία από αλεπούδες που κατεβαίνουν για να κυνηγήσουν από την Πεντέλη.
Ιστορικά στοιχεία και επιδράσεις στο περιβάλλον
Η ρεματιά αυτή υπήρξε και η αφορμή του εποικισμού του δήμου Φλύας από πολύ παλιά, καθώς τα νερά που χύνονταν έδιναν ζωή στη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής. Πλούτισε τις περιοχές που διαρρέει με πλούσια και σπάνια βλάστηση, όπως αντίστοιχα προίκισε την Κηφισιά ο ομώνυμος ποταμός.
Το ρέμα στην αρχαιότητα
Από ιστορικά στοιχεία φαίνεται πως συνέβαλε στο δεύτερο σύστημα υδροδότησης της Αττικής κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους, μετά την ύδρευση από τον Υμηττό, ενώ στάθηκε και η αφορμή για την ανάδειξη των περιοχών απ' όπου διέρχεται, ως μερικές από τις πιο όμορφες οικιστικές ζώνες του λεκανοπεδίου.
Από την αρχαιότητα, το τότε εύφορο έδαφος κοντά στα ρέματα και στους χειμάρρους, προσέλκυσε την εγκατάσταση οικισμών και ανθρώπινων δραστηριοτήτων.
Εξάλλου, από πολύ παλιά, τα ρέματα και τα ποτάμια θεωρούνταν ιεροί χώροι και πολλά ιερά έχουν βρεθεί κατά μήκος των διαδρομών τους, αλλά ήταν και περιοχές για φιλοσοφικούς περιπάτους και αναψυχή.
Παρόλα αυτά, υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες, σύμφωνα με τις οποίες το λεκανοπέδιο των Αθηνών, από αρχαιοτάτων χρόνων, λέγεται ότι στερούνταν άφθονου νερού. Κατά τον Ηρακλείδη τον Κρητικό (Έλληνας περιηγητής και γεωγράφος του 3ου π.Χ., αιώνα) ‘’ Ξηρά πάσα η γη και ουκ ένυδρος’’.
Αλλά, και ο Πλούταρχος ο Χαιρωνείας (περ. 45-120 μ.Χ., Έλληνας ιστορικός και βιογράφος) επισημαίνει την τότε ανεπάρκεια σε νερό για το λεκανοπέδιο λέγοντας ‘’Επείδε προς ύδωρ, ούτε ποταμός εστίν αενάοις, ούτε λίμνας τισίν ούτ’ αφθόνοις πηγαίς’’.
Ωστόσο, στις πλαγιές των γύρω βουνών υπήρχαν πολλά κεφαλάρια και νερομάνες (πηγές άφθονου νερού), ενώ στον πεδινό χώρο σπάνιζαν οι πηγές εκτός από τις πηγές στις πλαγιές των λόφων του Λυκαβηττού και της Ακρόπολης (Κλεψύδρα, Άγλαυρος, Ασκληπιείου, Ερεχθηίσα Θάλασσα ).
Η διαδρομή
΄Ενα κυριακάτικο μεσημέρι, ξεκινήσαμε να γνωρίσουμε το ρέμα από το Χαλάνδρι και το ξέφωτο με τα όμορφα γεφυράκια και τους πάγκους, που αρκετοί κάτοικοι κάνουν πικ-νικ.
Αφου περπατήσαμε στην αρχή δίπλα στο ρέμα μετά ο δρόμος μας πάει από το μονοπάτι που υπάρχει ακριβώς δίπλα του.
Στην συνέχεια το μονοπάτι διακόπτει ένας κεντρικός αυτοκινητόδρομος με ένα γεφυράκι, για να συνεχίσει πάλι την πορεία του δίπλα από την όχθη του ρέματος. Σε αυτό το σημείο είναι και η πρώτη μας επαφή με το ρέμα αφού μας δόθηκε η ευκαιρία να κατέβουμε μέχρι κάτω.
Συνεχίζουμε την μαγευτική διαδρομή στο μονοπάτι με την βλάστηση να γίνεται όλο ένα και πιο πυκνή.
Μετά από αρκετό περπάτημα φτάνουμε στην επόμενη γέφυρα.
Εκεί συναντάμε μια παιδική χαρά, μια εκκλησιά και μια σήραγγα υδάτων.
Περπατήσαμε αρκετά μέτρα μέσα, μέχρι που τα νερά άρχισαν να βαθαίνουν. Κάτοικοι μας είπαν ότι οδηγεί μέχρι την Δουκίσσης Πλακεντίας, επίσης ότι έχουν κάνει πολλές φορές επισήμανση στην ΕΥΔΑΠ γιατί πολλές πολυκατοικίες ρίχνουν εκεί τις αποχετεύσεις τους.
Μέσα ακούγονται χτύποι από τα αυτοκίνητα στον δρόμο σαν βροντές...
Περνάμε την γέφυρα και συνεχίζουμε την διαδρομή μας
Κάπου εδώ φτάνουμε στο θέατρο ρεματιάς.
Εκεί είναι εγκατεστημένο το Ευριπίδειο Δημοτικό Θέατρο Χαλανδρίου Δημήτρης Παπαμιχαήλ σε ένα τοπίο απαράμιλλης ομορφιάς.
Η αρχική ονομασία του θεάτρου δόθηκε προς τιμήν του Ευριπίδη, καθότι καταγόταν σύμφωνα με ιστορικές πηγές από το Δήμο Φλύας, ενώ στη δεκαετία του '90 δόθηκε η ονομασία του γνωστού καλλιτέχνη που κατοικούσε τα τελευταία χρόνια στην περιοχή, αφότου μετακόμισε από τον Πειραιά.
Πολλά και τα πάρκα που έχουν δημιουργηθεί πλησίον της ρεματιάς, όπως επίσης και πληθώρα καλαίσθητων πεζόδρομων που έχουν το προνόμιο να απολαμβάνουν οι κάτοικοι του Πολυδρόσου.
Οπτικά και ηχητικά ερεθίσματα από τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής συντάσσουν την εικόνα μιας εναλλακτικής Αθήνας, μια εικόνα που δεν έχει συνηθίσει να βλέπει ο επισκέπτης της πόλης αυτής.
Κάπου εδώ παίρνουμε τον δρόμο της επιστροφής.
Ένα παράξενο βιβλίο, τυπωμένο την δεκαετία του 60, σε πολύ καλή κατάσταση και με διάφορες ακαταλαβίστικες σημειώσεις, πεταμένο σε μια άκρη...
Ο πεζόδρομος παράλληλα με το ρέμα...
Δείτε το ρέμα στο Βίντεο που ακολουθεί.
Αποστολή - Φωτογραφίες - Βίντεο: Χάρης Ντάκ
Δημήτρης Μ
Όλγα Θ
Πληροφορίες: el.wikipedia.org
sosrematia.blogspot.gr
Όλγα Θ
Πληροφορίες: el.wikipedia.org
sosrematia.blogspot.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου