Ένας Πατρινός στο Χαράρ της Αιθιοπίας

του Αντώνη Βενέτη

Κύριε διευθυντά
Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος (1901-1982), συγγραφέας, δημοσιογράφος, ποιητής και εκπαιδευτικός, γεννημένος στο Αιτωλικό της Αιτωλοακαρνανίας, επισκέπτεται την Ανατολική Αφρική και το 1963 εκδίδει τις εντυπώσεις του σε βιβλίο με τον τίτλο «Η Αφρική αφυπνίζεται», εκδόσεις «Αστέρος». Επισκέπτεται και την πόλη Χαράρ της Αιθιοποίας, στην οποία έζησε για μερικά χρόνια ο μεγάλος Γάλλος ποιητής Αρθούρος Ρεμπώ (1854-1891). «Ο Αρθούρος Ρεμπώ, η νέα ποίηση, αυτή η αλλόκοτη φωνή, το “Μεθυσμένο καράβι”, που αναπήδησε μέσα σε μια πρόωρη έκσταση, μηνώντας τα μεταγενέστερα πεπρωμένα, του λυρικού λόγου κατά τα τέρματα του περασμένου αιώνα, και, λιγόζωη, σώπασε. Ο εκκεντρικός εραστής και ο δραματικός ποιητής με την παρθενική συνείδηση του κόσμου, ο ποιητής που μας πρόσφερε τα φωνήεντα έγχρωμα, σε μια ελκυστική φαντασμαγορία, ήρθε, τυχοδιώκτης, έμπορος όπλων, κυνηγός των τεχνητών παραδείσων, αρρωστημένος από ηδονή, να συντομέψει τον κύκλο της ζωής του σε τούτο το απίστευτο σύνορο, όπου ο παράδεισος σμίγει με την κόλαση».

Εκεί στο Χαράρ όπου «οι ύαινες είναι οι συστηματικοί και ανεπίσημοι συνάμα οδοκαθαριστές» συναντά τον Ελληνα Σταύρο Βραχάτη. Σημειώνει επί λέξει: «…ο Σταύρος Βραχάτης, άλλοτε διευθυντής της κρατικής Αιθιοπικής τράπεζας και πρόξενος της Ελλάδας στη Ντίρε Ντάουα, τώρα ερημίτης στο Χαρράρ. Πήγαμε στο σπίτι του με τον Λαζαρίδη (ο ξεναγός του στην Αιθιοπία) ώρα βραδυνή, ανάμεσα σε στενάχωρους δρόμους… άνοιξε η πόρτα, πρόβαλε ένα κεφάλι απίθανο, καθώς του Βαν Γκογκ, μου θύμισε ο Βραχάτης […] Κοντόχοντρος, αθλητικός, με μάτι αλλοπαρμένο, άνθρωπος άλλου κόσμου. Τα πάντα μαρτυρούσαν γύρω του την εγκατάλειψη. Ζει ολομόναχος, ο αδελφός του βρίσκεται στο Ντίρε Ντάουα, μονάχος κι εκείνος.


Σπανιότατα βλέπει φίλους. Σε μια εταζέρα μικρές στοίβες βιβλία, Ελληνες συγγραφείς της Λειψίας (εννοεί εκδόσεις Λειψίας), κυριότατα οι φιλόσοφοι, μερικά λεξικά. Σχολιαστής αυτοσχέδιος, έχει αφιερωθεί στη σπουδή της φιλοσοφίας. Η ματιά του ήταν οξύτατη, το πνεύμα του λαμπερό και κοφτερό. Ο Βραχάτης μου έδωσε την εντύπωση ενός ιδιόρρυθμου αλλά ίσιου ανθρώπου. Μπορεί και να είναι επίπλαστη η μισανθρωπία του, γεμάτη απωθημένη τρυφερότητα. Μιλήσαμε για τον Αριστοτέλη, τον Καρνεάδη, για τον Μπερξόν. Η μνήμη του προκαλεί εντύπωση. Ο λόγος του είναι άμεσος και σαφής. Πηγάζει από κατασταλαγμένη γνώση». Και καταλήγει ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος: «Το Χάρραρ έχει πολλές ύαινες. Ο Βραχάτης καθώς φαίνεται σπούδασε καλά τους ανθρώπους, κάποιους ανθρώπους επιτέλους! Και προτίμησε τις ύαινες».

Διερωτώμαι, διατηρεί η πόλη της Πάτρας κάτι από τη μνήμη αυτού του ιδιαίτερου Πατρινού;

ΑΡΔΗΝ