Χουάν Περόν

Ο Χουάν Ντομίνγκο Περόν (Juan Domingo Perón) ήταν αργεντινός στρατιωτικός και χαρισματικός

πολιτικός, ιδρυτής και αρχηγός του πολιτικού κινήματος που έμεινε στην ιστορία ως Περονισμός.

Γεννήθηκε στις 8 Οκτωβρίου του 1895 στην πόλη Λόμπος της επαρχίας του Μπουένος Άιρες. Σε ηλικία 16 ετών μπήκε στη στρατιωτική σχολή και μετά την αποφοίτησή του αναρριχήθηκε γρήγορα στην ιεραρχία. Στα τέλη της δεκαετίας του '30 υπηρέτησε ως στρατιωτικός ακόλουθος στην πρεσβεία της Αργεντινής στη Ρώμη και γνώρισε από κοντά την ιδεολογία και τις πρακτικές του φασισμού.

Το 1941 επέστρεψε στην Αργεντινή και δύο χρόνια αργότερα, ως συνταγματάρχης, ήταν μεταξύ των ηγετών στρατιωτικού πραξικοπήματος, που ανέτρεψε την εκλεγμένη κυβέρνηση του Ραμόν Καστίγιο. Κατέχοντας σημαντικές θέσεις στο νέο στρατιωτικό καθεστώς, ο Χουάν Περόν στήριξε την εργατική τάξη και προώθησε κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, που τον έκαναν ιδιαίτερα δημοφιλή στις λαϊκές μάζες της Αργεντινής. Όταν στις αρχές Οκτωβρίου του 1945 απομακρύνθηκε από τις θέσεις του μετά από πραξικόπημα στρατιωτικών και πολιτικών, που ζητούσαν επάνοδο στη συνταγματική ομαλότητα, και φυλακίστηκε, η στήριξη του κόσμου, σε συνδυασμό με τις οργανωμένες προσπάθειες της δυναμικής ερωμένης του Εύας Ντουάρτε, συνέβαλαν αποφασιστικά στην αποφυλάκισή του.

Εκείνη τη νύχτα της 17ης Οκτωβρίου από τον εξώστη του προεδρικού μεγάρου απευθύνθηκε σε συγκέντρωση 300.000 οπαδών του και ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για την προεδρία της Αργεντινής. Λίγες ημέρες αργότερα νυμφεύτηκε την Εύα Ντουάρτε, η οποία θα παίξει σημαντικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα της Αργεντινής μέχρι τον θάνατό της το 1952.

Στις 24 Φεβρουαρίου του 1946, ο Χουάν Περόν εξελέγη πρόεδρος της Αργεντινής με το 54,4% των ψήφων, μέσα σε κλίμα τρομοκρατίας κατά της φιλελεύθερης αντιπολίτευσης. Αμέσως ξεκίνησε ένα ευρύ πρόγραμμα εκβιομηχάνισης και κρατικού παρεμβατισμού στην οικονομία, με στόχο να παράσχει μεγαλύτερα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη στην εργατική τάξη. Κρατικοποίησε τις επιχειρήσεις κοινής ωφελείας και πραγματοποίησε μεγάλης κλίμακας δημόσια έργα.

Παράλληλα, αύξησε σημαντικά το εισόδημα των εργατών με γενναίες αυξήσεις στα ημερομίσθια και πρόσθετες κοινωνικές παροχές. Τα κεφάλαια για τις πολιτικές του προέρχονταν από το ξένο συνάλλαγμα που είχε συγκεντρωθεί από τις μεγάλες εξαγωγές της χώρας κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Περόν στηριζόταν πολύ στον στρατό, που τον κρατούσε υπό τον έλεγχό του και για να επιτύχει την πολιτική του δεν δίσταζε να καταστέλλει βίαια κάθε αντίδραση και να περιορίζει τις συνταγματικές ελευθερίες. Σύντομα, η διακυβέρνηση του Περόν δεν διέφερε σε τίποτα από μια δικτατορία.

Ο Χουάν Περόν υιοθέτησε έντονη αντιαμερικανική και αντιβρετανική στάση, κηρύττοντας τα πλεονεκτήματα της δικής του «τρίτης θέσης» μεταξύ καπιταλισμού και κομμουνισμού, τόσο στις εσωτερικές, όσο και στις εξωτερικές υποθέσεις. Τη διατύπωσε στο ομιχλώδες δόγμα του «Χουστισιαλίσμο» («Justicialismo»), που στηριζόταν σε τρεις πυλώνες: κοινωνική δικαιοσύνη, πολιτική και οικονομική ανεξαρτησία. Ο Περόν επεξέτεινε την επιρροή της Αργεντινής σε πολλά κράτη της Λατινικής Αμερικής κι επιδίωξε να εδραιώσει την πολιτική και ιδεολογική ηγεμονία του στη Νότια Αμερική.

Στις 11 Νοεμβρίου του 1951 κέρδισε εκ νέου τις εκλογές με το εντυπωσιακό 64% των ψήφων. Μεγάλο μερίδιο της νίκης το οφείλει στην Εβίτα, η οποία κινητοποίησε τον γυναικείο πληθυσμό της χώρας, που ψήφισε για πρώτη φορά.

Όμως, αμέσως μετά, άρχισαν να πληθαίνουν οι εναντίον του φωνές διαμαρτυρίας, εξαιτίας των μεγάλων οικονομικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε η χώρα. Στις 19 Σεπτεμβρίου του 1955 ανατράπηκε με στρατιωτικό πραξικόπημα από αξιωματικούς του στρατού και του ναυτικού που εμφορούνταν από δημοκρατικές ιδέες και εξέφραζαν την αυξανόμενη λαϊκή δυσαρέσκεια για τον υψηλό πληθωρισμό, τη διαφθορά, τη δημαγωγία και την καταπίεση.

Ο Χουάν Περόν διέφυγε στην Παραγουάη και το 1960 εγκαταστάθηκε στη Μαδρίτη, όπου τον επόμενο χρόνο νυμφεύτηκε την τρίτη σύζυγό του, Ιζαμπέλ Μαρτίνες, μία πρώην χορεύτρια, την οποία είχε γνωρίσει το 1956. Η δημοφιλής δεύτερη σύζυγός του, Εβίτα Ντουάρτε, είχε χάσει τη μάχη με τον καρκίνο το 1952, όπως και η πρώτη σύζυγός του Αουρέλια Τισόν το 1938.

Το Νοέμβριο του 1972 επέστρεψε για λίγο στην Αργεντινή μετά από πρόσκληση της χούντας του στρατηγού Λανούσε, που είχε εκφράσει την πρόθεση να οδηγήσει τη χώρα στη δημοκρατική ομαλότητα. Στις εκλογές του Μαρτίου του 1973 οι Περονιστές κέρδισαν τις εκλογές και τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου ο Περόν επέστρεψε οριστικά στην Αργεντινή. Στις 23 Σεπτεμβρίου του 1973 εξελέγη πρόεδρος της χώρας, με αντιπρόεδρο τη γυναίκα του Ιζαμπέλ. Όμως, τον Ιούνιο του 1974 προσβλήθηκε από πνευμονία και την 1η Ιουλίου άφησε την τελευταία του πνοή, σε ηλικία 79 ετών. Τον διαδέχθηκε στην Προεδρία της Αργεντινής η σύζυγός του Ιζαμπέλ, η οποία τελικά ανετράπη από τους στρατιωτικούς στις 24 Μαρτίου του 1976.

Ο Χουάν Περόν μπορεί να μην άλλαξε επαναστατικά τη δομή της Αργεντινής, αλλά οπωσδήποτε την αναμόρφωσε σημαντικά. Ο Περονισμός είναι το πολιτικό κίνημα που παρά τα έντονα λαϊκίστικα στοιχεία του και τις αδιαμφισβήτητες αυταρχικές πτυχές του, ενσωμάτωσε μεγάλες λαϊκές μάζες στην πολιτική ζωή της Αργεντινής.