Το Δόγμα Μονρόε

Στις 2 Δεκεμβρίου του 1823 ο αμερικανός πρόεδρος Τζέιμς Μονρόε διακήρυξε απευθυνόμενος στο

Κογκρέσο ότι οι ΗΠΑ δεν θα επιτρέψουν στις ευρωπαϊκές δυνάμεις να αναμιχθούν στις υποθέσεις του δυτικού ημισφαιρίου και συγκεκριμένα στη βόρεια και νότια Αμερική. Προειδοποίησε, επίσης, τους ευρωπαίους να μην προσπαθήσουν να εγκαταστήσουν μοναρχικά καθεστώτα στα νέα κράτη της αμερικανικής ηπείρου, τα οποία είχαν αποκτήσει την ανεξαρτησία τους κυρίως από την Ισπανία.

Η διακήρυξη αυτή του αμερικανού προέδρου έμεινε γνωστή στη διπλωματική ιστορία ως «Δόγμα Μονρόε» και αποτελεί έκτοτε έναν από τους πυλώνες της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Ήταν η πρώτη μεγάλη προειδοποίηση προς τη διεθνή κοινότητα ότι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να αποτελέσουν «ουρά» των ευρωπαϊκών δυνάμεων, αλλά θα ασκήσουν τη δική τους αυτόνομη εξωτερική πολιτική που θα εξυπηρετεί τα εθνικά τους συμφέροντα.

Από την εποχή που διατυπώθηκε ως τις μέρες μας, το Δόγμα Μονρόε προσαρμόστηκε κατά καιρούς στα εκάστοτε συμφέροντα των ΗΠΑ. Το 1840 οι ΗΠΑ δια των προέδρων Τάιλερ και Πολκ χρησιμοποίησαν το δόγμα για να δικαιολογήσουν την επέκτασή τους προς δυσμάς και προς νότο.

Στη σύγχρονη εποχή και κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου, το Δόγμα Μονρόε χρησιμοποιήθηκε ως διπλωματικό εργαλείο για την αποτροπή επέκτασης της Σοβιετικής Ένωσης στην αμερικανική ήπειρο. Αφορμή στάθηκε η κουβανική επανάσταση του 1959 που έφερε στην εξουσία τον Φιντέλ Κάστρο, ένα κομουνιστικό καθεστώς υποστηριζόμενο από τη Μόσχα στο μαλακό υπογάστριο των ΗΠΑ.