Το πείραμα της Μινεσότα: έξι μήνες εθελοντικής λιμοκτονίας

 

Μερικοί από τους εθελοντές του πειράματος του 1944, στόχος του οποίου ήταν να διερευνηθούν τρόποι συνδρομής όσων Ευρωπαίων λιμοκτονούσαν λόγω του πολέμου.
Σταθερή πηγή μεταξύ των ακαδημαϊκών που ερευνούν διατροφικά θέματα



Στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, Ηνωμένες Πολιτείες και Βρετανία ζήτησαν από μη διωκόμενους αντιρρησίες συνείδησης να συμμετέχουν εθελοντικά σε διάφορα ιατρικά πειράματα. Σε ένα συγκεκριμένο πείραμα στις ΗΠΑ, όπως γράφει σε ρεπορτάζ του το βρετανικό BBC, νέοι άνδρες υποσιτίζονταν συστηματικά για έξι ολόκληρους μήνες, ώστε οι ερευνητές να βρουν ποιος ήταν ο καλύτερος τρόπος να φροντίσουν τα θύματα του λιμού που μάστιζε την Ευρώπη.

Το 1944, ο 26χρονος Μάρσαλ Σάτον, ήταν ένας ιδεαλιστής νέος, που ήθελε να αλλάξει τον κόσμο. Ως αντιρρησίας συνείδησης και Κουακέρος αρνήθηκε να συμμετάσχει στον πόλεμο, αλλά ήθελε παρ' όλα αυτά να βοηθήσει τη χώρα του. Τότε βρέθηκε στα χέρια του ένα φυλλάδιο, που στο εξώφυλλό του είχε τη φωτογραφία ενός παιδιού: «Θα πεινάσεις για να τους ταΐσουμε καλύτερα;» ρωτούσε. Ζητούσαν εθελοντές για ένα ιατρικό πείραμα στο πανεπιστήμιο της Μινεσότα.

Η Ευρώπη στο μεταξύ πεινούσε: στην Ελλάδα, την Ολλανδία, τη Σοβιετική Ένωση οι άνθρωποι πέθαιναν και ο αμερικανικός στρατός αναζητούσε αποτελεσματικό τρόπο για να τους ταΐσει. Αλλά πρώτα έπρεπε να βρουν υγιείς εθελοντές που ήθελαν να συμμετέχουν στο πείραμα. Εκατοντάδες αντιρρησίες συνείδησης προθυμοποιήθηκαν. Ο Σάτον ήταν ένας από τους 36 άνδρες που επελέγησαν και είναι υπερήφανος για αυτό. «Αισθάνθηκα πολύ χρήσιμος, ολοκληρωμένος. Εκατοντάδες άνθρωποι σαν εμένα δεν είχαν αυτή την ευκαιρία και ήμουν πολύ τυχερός που βρέθηκα εκεί» είπε ο ίδιος. Το πείραμα ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 1944 και για τους πρώτους τρεις μήνες τους έδιναν φαγητό ανάλογα με το βάρος τους και κατέγραφαν την πορεία τους.

Έπειτα περιόρισαν δραματικά τις μερίδες τους. Το φαγητό γρήγορα έγινε εμμονή. Οι άνδρες έτρωγαν δύο γεύματα την ημέρα. Το ένα γεύμα μπορεί να περιελάμβανε λάχανο, ρέβα και μισό ποτήρι γάλα. Την επόμενη, ψωμί σικάλεως και λίγα φασόλια. Όπως πολλοί άνθρωποι στην Ευρώπη δεν έτρωγαν ποτέ κρέας και οι θερμίδες που κατανάλωναν ήταν 1.800 ή και λιγότερες. Οι άνδρες επίσης έπρεπε να τρέχουν 36 χιλιόμετρα την εβδομάδα καίγοντας 1000 θερμίδες περισσότερες από όσες κατανάλωναν καθημερινά. Συχνά περνούσαν έξω από φούρνους και άλλους πειρασμούς: τρεις από αυτούς δεν άντεξαν και αποσύρθηκαν από το πείραμα.

Όσοι παρέμειναν έχασαν περίπου το 25% του βάρους τους και πολλοί έπαθαν αναιμία, ενώ φαινόντουσαν τα πλευρά τους και τα πόδια είχαν το ίδιο πάχος με τα χέρια τους. Οι επιπτώσεις ήταν και ψυχολογικές. «Δεν πονούσα. Ήμουν απλά πολύ αδύναμος. Η σεξουαλική επιθυμία είχε εξαφανιστεί» είπε ο Σάτον. Και προσέθεσε: «Όταν συνέβαινε κάτι καλό γεμίζαμε χαρά αλλά όταν ήμασταν απαισιόδοξοι είχαμε κατάθλιψη».

Το πείραμα ακόμη αναφέρεται ως πηγή μεταξύ των ακαδημαϊκών που ερευνούν διατροφικά θέματα, ενώ εγείρει πολλά ερωτήματα ως προς το κατά πόσο μπορούν τα ψυχολογικά προβλήματα να επιλυθούν αν δεν έχει λυθεί πρώτα το διατροφικό πρόβλημα. Στους τελευταίους μήνες του πειράματος οι άνδρες που συμμετείχαν σε αυτό έτρωγαν κανονικά, ώστε να επιστρέψουν στην πρότερη -υγιή- κατάστασή τους. Ο Σάτον σήμερα είναι 95 χρόνων και ζει στη Βαλτιμόρη.