Τι είναι και πώς γιορτάζεται το Χανουκά

Ποιο ιστορικό γεγονός τιμάται κατά την εβραϊκή «Γιορτή των Φώτων»,

ποιο είναι το τελετουργικό και οι συμβολισμοί

Το Χανουκά είναι για την εβραϊκή θρησκεία η «Γιορτή των Φώτων». Γιορτάζεται κάθε χρόνο κατά την 25η ημέρα του Κισλέβ, του ενάτου μήνα του εβραϊκού ημερολογίου, δηλαδή σε όρους του δικού μας Γρηγοριανού ημερολογίου από τις 7 έως τις 15 Δεκεμβρίου.

Διαρκεί οκτώ ημέρες, στην διάρκεια των οποίων οι Εβραίοι συγκεντρώνονται κάθε βράδυ με την οικογένεια και τους φίλους τους και ανάβουν από ένα κερί στο χαρακτηριστικό κηροπήγιο με τις εννέα λυχνίες που ονομάζεται Χανουκιγιά.

Χανουκά στην εβραϊκή γλώσσα σημαίνει «αφιέρωση». Η γιορτή σηματοδοτεί την επανάκτηση του Ναού του Σολομώντα μετά την νικηφόρα εξέγερση των Μακκαβαίων εναντίον του βασιλείου των Σελευκιδών κατά τον 2ο αιώνα π.Χ. Οι Μακκαβαίοι βρήκαν μικρή ποσότητα αγνού λαδιού στον Ναό και άναψαν την Μενορά. Αν και η ποσότητα επαρκούσε υπό κανονικές συνθήκες για μόλις μία ημέρα, η Μενορά έμεινε αναμμένη για οκτώ, κάτι που θεωρήθηκε θαύμα.

Κεντρικό θέμα του Χανουκά είναι ο φωτισμός του κόσμου μέσω της εκδίωξης του σκοταδιού, ενώ ο συμβολισμός συνίσταται στο ότι ακόμη και μια μικρή προσπάθεια κόντρα σε όλες τις πιθανότητες μπορεί να έχει μεγάλη επίδραση - όπως οι αντάρτες Μακκαβαίοι κατάφεραν να νικήσουν την δυναστεία των Σελευκιδών και τον οργανωμένο τους στρατό.

Το τελετουργικό προβλέπει αρχικά το άναμμα του ειδικού κεριού Σαμάς που τοποθετείται στην κεντρική θέση της Χανουκιγιά. Το πρώτο βράδυ οι πιστοί ανάβουν με τον Σαμάς ένα κερί που τοποθετείται στο δεξιό άκρο της Χανουκιγιά. Το επόμενο βράδυ τοποθετείται ένα κερί δίπλα του και με τον Σαμάς ανάβεται το νέο κερί και εν συνεχεία το παλιό κ.ο.κ. Κατά την παράδοση χρησιμοποιούνται μεγάλα κεριά από παραφίνη ή κατά το άναμμα χρησιμοποιείται ελαιόλαδο, ώστε τα κεριά να μείνουν αναμμένα για τουλάχιστον μισή ώρα κάθε βράδυ.

Αν και η παράδοση επιτάσσει κανονικά κεριά, σε κάποιες περιπτώσεις για λόγους ασφαλείας προτιμούνται ηλεκτρικά κεριά.

Επιπλέον, η Μενορά τοποθετείται σε σημείο που φαίνεται από τον εξωτερικό χώρο, διότι, σύμφωνα με την παράδοση, το θέλημα του Θεού πρέπει να διαδίδεται σε όλους.

Όσον αφορά στις εξωθρησκευτικές παραδόσεις του Χανουκά, συνηθίζεται να μαγειρεύονται φαγητά με λάδι, όπως τηγανίτες πατάτας («λάτκες»), ή βουτηγμένα στο λάδι, όπως οι λουκουμάδες. Το παραδοσιακό παιχνίδι των παιδιών είναι η «σεβιβόν», μία σβούρα, με την οποία, σύμφωνα με την ιστορική παράδοση, έπαιζαν τα παιδιά, όταν κρατούσαν «τσίλιες» έξω από τα εβραϊκά σπίτια, μέσα στα οποία οι ενήλικες μελετούσαν την Τορά κατά παράβαση των εντολών των συριακών αρχών.

Μέρος του εορτασμού του Χανουκά είναι η προσφορά σε φιλανθρωπίες, κάτι που αντανακαλά την πεποίθηση ότι οι Εβραίοι εκλήθησαν από τον Θεό για να βοηθήσουν τον κόσμο να γίνει καλύτερος για όλους.