Η αποχή από τον αυνανισμό γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής στο διαδίκτυο

Το φαινόμενο προκαλεί πλέον έντονη ανησυχία σε γιατρούς και θεραπευτές.

«ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΜΕ ΦΟΒΙΖΕΙ».

Τίποτα δεν με πληγώνει πια», δηλώνει ένας νεαρός YouTuber στην κάμερα, καθώς νιφάδες χιονιού γεμίζουν το κάδρο.

Ο ημίγυμνος νεαρός βρίσκεται έξω εν μέσω χιονοθύελλας και ενός μηνιαίου challenge με τίτλο Michigan January, ενός ακόμη trend που ξεπήδησε από τον κυβερνοχώρο, για να αποδείξει πως, αγκαλιάζοντας τη δυσφορία, μπορεί κάποιος «να γίνει πραγματικός άντρας».

Ο YouTuber με το ψευδώνυμο iamLucid (σ.σ. είμαι διαυγής) δηλώνει στην κάμερα ότι είναι ικανός να αντέξει τις υπό του μηδενός θερμοκρασίες κάνοντας κρύο ντους κάθε μέρα. Αλλά κυρίως λόγω της αποχής του από τον αυνανισμό με πορνογραφικό υλικό εδώ και έναν χρόνο. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο αυνανισμός είναι «σημάδι αδυναμίας για κάθε αληθινό αρσενικό».

Το συγκεκριμένο βίντεο αποτελεί μόνο την κορυφή ενός γιγαντιαίου παγόβουνου – υπό τη μορφή ψηφιακού περιεχομένου, που εστιάζει στο να βοηθήσει τους άντρες να καταστείλουν την επιθυμία τους για αυτοϊκανοποίηση.

Στις διάφορες ομάδες αποχής από τον αυνανισμό, το πορνό είναι πάντα παρόν. Η χρήση πορνογραφικού υλικού από το διαδίκτυο ενοχοποιείται συχνά ως ένας σημαντικός παράγοντας της υποτιθέμενης παρακμής του αντρικού φύλου. Έτσι η αποχή από την αυτοϊκανοποίηση προβάλλεται ως «θεραπεία» του φαινομένου.

Περισσότερο από δύο δεκαετίες αυξανόμενης χρήσης του διαδικτύου έχουν φέρει στην επιφάνεια φόβους σχετικά με τις κοινωνικές και ψυχολογικές επιπτώσεις της σχεδόν απεριόριστης πρόσβασης στην πορνογραφία.

Όμως πολλοί ερευνητές και θεραπευτές ανησυχούν ότι οι διαδικτυακές κοινότητες που έχουν δημιουργηθεί ως απάντηση σε αυτούς τους φόβους συχνά αναμεταδίδουν ανακριβείς ιατρικές πληροφορίες, επιδεινώνουν τα προβλήματα ψυχικής υγείας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, συμπίπτουν με εξτρεμιστικές ομάδες που προωθούν μια ρητορική μίσους.

 Υπάρχουν διάφορες παραλλαγές σχετικά με το πώς και γιατί τα μέλη αυτών των κοινοτήτων επιλέγουν να απέχουν από τον αυνανισμό. Μια από τις βασικότερες αρχές αυτών των κοινοτήτων είναι γνωστή ως nofap, μια έννοια-παιχνίδι που αφορά τον αυνανισμό και που έγινε δημοφιλής στους διαβόητους πίνακες μηνυμάτων 4chan. Ο όρος έχει καταλήξει να περιλαμβάνει ένα σύνολο αναπόδεικτων ισχυρισμών ότι η αποχή από τον αυνανισμό προσδίδει κοινωνικά και υγειονομικά οφέλη στο άτομο.

Υπάρχει ένα μεγάλο και ενεργό φόρουμ στο Reddit που χρησιμοποιεί το όνομα, καθώς και μια εταιρεία που ονομάζεται NoFap LLC, η οποία προσφέρει ομάδες υποστήριξης έναντι αμοιβής, ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί ένα δημοφιλές φόρουμ στον ιστότοπό της. Ωστόσο αυτή η εταιρεία αποτελεί μόνο ένα μέρος μιας πολύ μεγαλύτερης κοινότητας.

Άλλοι, συμπεριλαμβανομένων των αυτοαποκαλούμενων life coachers και influencers των social media, χρησιμοποιούν επίσης τον όρο. Προσφέρουν συμβουλές, υπηρεσίες και μερικές φορές προγράμματα θεραπείας σε όσους αγωνίζονται να επιτύχουν τον στόχο τους να μην αυνανίζονται.

Ενώ ορισμένα άτομα σε αυτόν τον χώρο είναι θρησκευόμενα, οι περισσότεροι πλασάρουν τις συμβουλές τους ως επιστημονικά τεκμηριωμένες μορφές αυτοβελτίωσης ή ως θεραπεία για τον εθισμό στην πορνογραφία, μια δημοφιλή αντίληψη που αμφισβητείται από επιστήμονες και ερευνητές που μελετούν τη σεξουαλικότητα.

Σύμφωνα με μια μελέτη του International Journal of Impotence Research, μια ομάδα ουρολόγων μελέτησε το περιεχόμενο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και διαπίστωσε ότι η «κατακράτηση σπέρματος» και τα σχετικά hashtags ήταν το πιο δημοφιλές θέμα συζήτησης σχετικά με την υγεία των ανδρών στο TikTok και το Instagram το 2022.

Μάλιστα, σε αντίθεση με κάθε άλλο ανδρικό θέμα υγείας που μελέτησαν, καμία από τις σχετικές αναρτήσεις δεν προερχόταν από γιατρούς.

Για όσους πιστεύουν ότι μπορεί να είναι εθισμένοι στο πορνό, ο ιστότοπος NoFap LLC προτείνει να απέχουν από τον αυνανισμό για 90 ημέρες, κατά τη διάρκεια των οποίων ο εγκέφαλος υποτίθεται ότι επανεκκινείται, όπως ένας υπολογιστής κάνει reboot.

Η αποχή υποτίθεται πως συνοδεύεται από έξτρα οφέλη με τη μορφή «υπερδυνάμεων», όπως αυξημένη αυτοπεποίθηση και περισσότερο ενδιαφέρον από το γυναικείο φύλο.

Η NoFap LLC υποστηρίζει ότι δεν είναι κατά του αυνανισμού και του πορνό. Μάλιστα ο δημιουργός της δηλώνει ότι η NoFap LLC λειτουργεί ως ομάδας υποστήριξης ατόμων που «πάσχουν από προβληματική χρήση της πορνογραφίας». Ωστόσο ο ιστότοπος υποστηρίζει ότι η χρήση πορνό θα οδηγήσει τους ανθρώπους στην εκδήλωση όλο και πιο ακραίων φετίχ ή kinks.

Σύμφωνα με την Ashley Winter, ουρολόγο που συχνά ασκεί δημόσια κριτική για τη λογική πίσω από τα nofap challenges που κατακλύζουν το διαδίκτυο, υπάρχουν διάφοροι ισχυρισμοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πίσω από την κατακράτηση σπέρματος και την αποχή από τον αυνανισμό.

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα τεστοστερόνης των αντρών, ακόμη και να θεραπεύσει τη στυτική δυσλειτουργία και την κατάθλιψη. Συνήθως υπόσχονται να κάνουν τους άντρες πιο αρρενωπούς, πιο επιτυχημένους, πιο δυνατούς και τελικά, πιο «αρσενικούς».

Η Winter υπενθυμίζει ότι δεν υπάρχει καμιά επιστημονική βάση στους συγκεκριμένους ισχυρισμούς, ενώ ταυτόχρονα εξηγεί πως η αποχή αυτή είναι πιθανότερο να οδηγήσει σε περισσότερες ονειρώξεις παρά σε αυξημένη αυτοπεποίθηση. Για την ίδια, η δημοτικότητα πίσω από ιδέες όπως το nofap κρύβει την αποτυχία του ιατρικού κατεστημένου να βοηθήσει τα τεράστια ποσοστά αντρών που αντιμετωπίζουν πραγματικούς φόβους και ανησυχίες σε σχέση με τη σεξουαλική τους υγεία, την απόδοση αλλά και την επιθυμία.  

Από ένα αστείο σε υπαρξιακή μάχη

Οι μύθοι που σχετίζονται με τον αυνανισμό υπάρχουν εδώ και αιώνες, συμπεριλαμβανομένης της αντίληψης ότι η εκσπερμάτωση συνδέεται με κάποιο τρόπο με την εκδήλωση δύναμης.

Αρχικά, ο όρος nofap ξεκίνησε να εμφανίζεται στα μέσα στης δεκαετίας του 2000 σε φόρουμ με θέμα το bodybuilding. Σταδιακά η δημοτικότητα του όρου αυξήθηκε και έτσι το 2011 ιδρύθηκε το επίσημο φόρουμ του Reddit με τίτλο NoFap Reddit. Ο δημιουργός του ήταν ο τότε φοιτητής Alexander Rhodes, ο οποίος σε ραδιοφωνική του συνέντευξη το 2012 δήλωσε πως όλα ξεκίνησαν από μια μελέτη που βρήκε στο Reddit, σύμφωνα με την οποία τα επίπεδα τεστοστερόνης των ανδρών αυξάνονταν μετά από μια εβδομάδα αποχής από τον αυνανισμό.

Ο ίδιος δήλωσε στην συνέντευξη πως όλα ξεκίνησαν ως αστείο. Ο Rhodes και πολλοί άλλοι χρήστες του Reddit δήλωσαν σε σχόλια την επιθυμία τους να δοκιμάσουν το πείραμα. Για τον Rhodes ήταν αμέσως ξεκάθαρο ότι θα μπορούσε να συσπειρώσει τη συζήτηση γύρω από αυτό το momentum έτσι, εκτός από NoFap Reddit, δημιούργησε το NoFap.com. Στη συνέχεια κατοχύρωσε τους όρους «NoFap» και «Fapstronaut» και ίδρυσε μια δική του εταιρεία.

Οι μελετητές που εξετάζουν τον κόσμο του nofap σημειώνουν ότι εμφανίστηκε παράλληλα με αυτό που ονομάζεται «manosphere», μια συλλογή διαδικτυακών χώρων αφιερωμένων στην ιδέα ότι οι άνδρες απειλούνται από τον φεμινισμό και τη σύγχρονη ζωή.

Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση που διεξήχθη στα τέλη του 2022, 4 στους 10 Αμερικανούς πιστεύουν ότι η κοινωνία έχει γίνει πολύ «ευαίσθητη και θηλυκή». Ο πρώην παρουσιαστής του Fox News, Tucker Carlson, έκανε ένα αφιέρωμα για το Fox το 2022 με τίτλο «Το τέλος των ανδρών», εφιστώντας την προσοχή στην «παρακμή του ανδρισμού και της σωματικής υγείας των σύγχρονων αντρών, τα οποία απειλούν να καταδικάσουν τον πολιτισμό».

Στις διάφορες ομάδες αποχής από τον αυνανισμό, το πορνό είναι πάντα παρόν. Η χρήση πορνογραφικού υλικού από το διαδίκτυο ενοχοποιείται συχνά ως ένας σημαντικός παράγοντας της υποτιθέμενης παρακμής του αντρικού φύλου. Έτσι η αποχή από την αυτοϊκανοποίηση προβάλλεται ως «θεραπεία» του φαινομένου.

 Σταδιακά η δημοτικότητα του όρου αυξήθηκε και έτσι το 2011 ιδρύθηκε το επίσημο φόρουμ του Reddit με τίτλο NoFap Reddit. Ο δημιουργός του ήταν ο τότε φοιτητής Alexander Rhodes. Φωτ.: X

Η πορνογραφία στο διαδίκτυο αποτελεί ένα εξίσου περίπλοκο θέμα, και όχι μόνο λόγω της ανεμπόδιστης προσβασιμότητας που έχει ο καθένας σε αυτή. Παρόλο που πολλοί άνθρωποι καταναλώνουν πορνογραφικό υλικό καθημερινά, είναι πολλοί εκείνοι που έχουν ισχυρές αντιρρήσεις απέναντί του.

Ορισμένοι αντιτίθενται για θρησκευτικούς λόγους, άλλοι λόγω της σεξιστικής και ρατσιστικής πρακτικής, των συνθηκών εργασίας που επικρατούν στην βιομηχανία του πορνό, καθώς και της αναπαραγωγής απαρχαιωμένων και επικίνδυνων στερεοτυπών που μπορούν να έχουν ισχυρό αντίκτυπο στις ανθρώπινες σχέσεις και στην ψυχική υγεία.

Ενώ ορισμένοι υποστηρικτές nofap περιεχομένου πιστεύουν ότι διεξάγουν μια υπαρξιακή μάχη ενάντια στο πορνό, πολλοί άλλοι πειραματίζονται με την αποχή ως μια μορφή αυτοβελτίωσης. Οι συζητήσεις στα φόρουμ συχνά περιλαμβάνουν συμβουλές για καλύτερη διατροφή, άσκηση και ύπνο. Μέσα σε αυτά οι χρήστες μοιράζονται προσωπικές πληροφορίες, γράφουν για τη μοναξιά, την ανασφάλεια και την έλλειψη σεξουαλικής εμπειρίας που πολλοί από αυτούς βιώνουν.

Οι ιδέες σχετικά με την αποχή από τον αυνανισμό πήραν μεγάλη ώθηση από τον άνθρωπο που πήρε συνέντευξη από τον Rhodes το 2012, τον Gary Wilson. Ο Wilson, ένας πρώην εκπαιδευτής θεραπείας μασάζ στο Oregon που πέθανε το 2021, διατηρούσε έναν ιστότοπο με την ονομασία yourbrainonporn.com.

Παρόλο που δεν ήταν ούτε γιατρός ούτε επιστήμονας με διδακτορικό (ήταν επισκέπτης καθηγητής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Southern Oregon για τέσσερις μήνες συνολικά το 2005 και το 2010), είχε δώσει μια ομιλία TEDx που είχε γίνει viral υποστηρίζοντας ότι το πορνό στο διαδίκτυο αποτελεί κίνδυνο για τον εγκέφαλο των ανδρών.

Το «μαγικό» χάπι

Σύμφωνα με πρώην και νυν μέλη αυτών των διαδικτυακών ομάδων, όλοι τους στράφηκαν στα συγκεκριμένα φόρουμ για να συνδεθούν με άλλους ανθρώπους που αντιμετώπιζαν παρόμοια προβλήματα. Αρχικά όλοι ένιωσαν μια αίσθηση ανακούφισης μετά την εύρεση αυτών των κοινοτήτων.

Πολλοί από αυτούς αντιμετώπιζαν προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις με την οικογένειά τους, με την παρακολούθηση πορνό να παίζει κομβικό ρόλο στην κατάσταση που βίωναν. Για πολλούς από αυτούς η αποχή φαινόταν στην αρχή ως κάτι τρελό, όμως τους βοήθησε. Τα φόρουμ λειτουργούσαν ως ένας ασφαλής χώρος όπου οι χρήστες μπορούσαν να ζητήσουν ανοιχτά βοήθεια, να περιγράψουν την εμπειρία τους, να νιώσουν αποδοχή.

Όμως για πολλούς άλλους χρήστες, ειδικά νεαρής ηλικίας, η εμπειρία των φόρουμ είναι τελείως διαφορετική. Για ορισμένους, τα αισθήματα ενοχής και ματαίωσης επιδείνωναν την ψυχική τους κατάσταση, κάθε φορά που αποτύγχαναν να ακολουθήσουν τις συμβουλές και τις τελετουργίες της κοινότητας κατά γράμμα. Σε άλλους, η εμμονή με την αποφυγή της αυτοϊκανοποίησης προκάλεσε εξάντληση, έλλειψη ύπνου και αυξημένο άγχος.

Αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει επίσημη διάγνωση εθισμού στο πορνό στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μάλιστα, μια κατάσταση που ονομάζεται «υπερσεξουαλικότητα», η οποία περιελάμβανε μια υποενότητα για την πορνογραφία, εξετάστηκε και απορρίφθηκε από τους ψυχιάτρους που συντάσσουν το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών. Ο προτεινόμενος όρος δεν εγκρίθηκε επειδή το φάσμα της φυσιολογικής σεξουαλικής συμπεριφοράς είναι τόσο ευρύ που είναι δύσκολο να καθοριστεί τι βρίσκεται εκτός.

Ωστόσο, ένα τεράστιο ποσοστό χρηστών των nofap φόρουμ δηλώνει εθισμένο στην κατανάλωση πορνογραφικού υλικού στο διαδίκτυο.

Σύμφωνα με τη Silva Neves, θεραπεύτρια σεξ και σχέσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο και συγγραφέα ενός βιβλίου σχετικού με την ψυχαναγκαστική σεξουαλική συμπεριφορά, ελάχιστοι από τους θεραπευόμενούς της που πίστευαν πως έπασχαν από αυτή την διαταραχή πληρούσαν πράγματι όλα τα κριτήρια της.

Δηλώνει ότι πολλοί άνθρωποι που αναφέρουν σεξουαλικές συμπεριφορές που αισθάνονται εκτός ελέγχου είναι στην πραγματικότητα σε θέση να συγκραγήσουν μια παρόρμηση για αρκετό χρονικό διάστημα έτσι ώστε να την εκδηλώσουν σε ένα ιδιωτικό μέρος.

Η Neves ανησυχεί πως σε ό,τι αφορά τη σεξουαλική συμπεριφορά, σε αντίθεση με το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά, οι θεραπείες που επικεντρώνονται στην αποχή μπορούν στην πραγματικότητα να αυξήσουν την ερωτική διέγερση, προκαλώντας υποτροπή στο άτομο. Αντιθέτως, οι ερευνητές έχουν βρει ενδείξεις ότι η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία ή η θεραπεία αποδοχής και δέσμευσης μπορεί να είναι πολύ χρήσιμη.

Μια άλλη παράμετρος του ζητήματος της αποχής από τον αυνανισμό αφορά τον συσσωρευμένο θυμό που εμπεριέχει αυτή η πρακτική προς τις γυναίκες.

Η Kelsy Burke, κοινωνιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Νεμπράσκα και συγγραφέας του βιβλίου The Pornography Wars, υποστηρίζει ότι από τη στιγμή που κάποιος βρίσκεται σε διαδικτυακούς χώρους nofap, χρειάζεται μόνο ένα μικρό άλμα για να βρεθεί από το μονοπάτι της αυτοβοήθειας σε πιο ακραία, μισογυνίστικα αδιέξοδα. «Τo βασικό επιχείρημα πίσω από τον εθισμό στο πορνό είναι ότι οι γυναίκες σεξεργάτριες, ο βασικός πυλώνας της βιομηχανίας του πορνό, αποτελούν την πηγή του πειρασμού και τον λόγο πίσω από την καταστροφή του σύγχρονου ανδρισμού» δηλώνει η Burke.

Οι ερευνητές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης διαπίστωσαν ότι φόρουμ όπως το NoFap έχουν αρκετά κοινά με αντιφεμινιστικούς διαδικτυακούς χώρους. Σε γενικές γραμμές, αυτές οι κοινότητες επικεντρώνονται στην εξάλειψη της ανδρικής αδυναμίας, κάτι που σύμφωνα με την Burke αποτελεί εδώ και καιρό μια ελκυστική φιλοσοφία για ορισμένες εξτρεμιστικές ομάδες.

Είναι φανερό ότι οι άνθρωποι αναζητούν όλο και περισσότερο πληροφορίες και υποστήριξη για την υγεία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ταυτόχρονα, οι νέοι λαμβάνουν λιγότερη σεξουαλική εκπαίδευση σε βασικά θέματα από ό,τι τη δεκαετία του 1990. Μόνο 13 πολιτείες στις ΗΠΑ επιβάλλουν «ιατρικά ακριβή» σεξουαλική εκπαίδευση στα σχολεία.