Ένα σκαλισμένο οστό 130.000 ετών που βρήκαν οι αρχαιολόγοι μαρτυρά πώς σκέφτονταν οι Νεάντερταλ – Και αποκαλύπτει κάτι που δεν γνωρίζαμε

Ένα τμήμα κερκίδας από χέρι αρκούδας (οστό), με δεκαεπτά τομές (μία εξ αυτών ατελής) βρέθηκε την δεκαετία του 1950. Αυτό το αντικείμενο έχει αναφερθεί ως η πρώτη απόδειξη των γνωστικών ικανοτήτων των Νεάντερταλ στην περιοχή, αλλά δεν είχε μελετηθεί ποτέ λεπτομερώς. Τώρα, μια ομάδα ερευνητών την επανεξέτασε με τη χρήση μικροσκοπίας και υπολογιστικής τομογραφίας ακτίνων Χ. Αυτό που βρήκαν είναι τουλάχιστον εντυπωσιακό.

 Το κόκκαλο της αρκούδας βρέθηκε στο σπήλαιο Ντζιαντόβα Σκάλα, στο Υψίπεδο της Τσεστοχόβα, στη νότια Πολωνία. Ηταν μέσα σε μία εναπόθεση με υπολείμματα πανίδας από την μεσοπαγετώδη περίοδο που συχνά αναφέρεται ως «Eemian period» (μεταξύ 130.000 και 115.000 χρόνια πριν).

Σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιεύτηκε, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το οστό είναι σημαδεμένο από εργαλείο με επεξεργασμένο λίθο, και ότι οι τομές δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια ενός μόνο «επεισοδίου», από δεξιόχειρα, μέσω επαναλαμβανόμενων κινήσεων μιας κατεύθυνσης, με τη χρήση τελευταίας τεχνολογίας-για την εποχή- εργαλείων.

Η προέλευση της τομής στο οστό

Οι τομές είναι προφανώς το αποτέλεσμα  σκόπιμης δράσης, όχι  συνέπεια κάποιας άλλης πρακτικής. Η κερκίδα της αρκούδας από την σπηλιά Ντζιαντόβα Σκάλα, είναι, ως εκ τούτου, ένα ακόμα αποδεικτικό στοιχείο που μαρτυρά την εμφάνιση συμβολικής κουλτούρας, που εξελίχθηκε από ανθρωποειδή (τα μεγαλύτερα θηλαστικά),  στην Αφρική και την Ευρασία, και αντιπροσωπεύει το παλαιότερο παράδειγμα σημασμένου οστού, βόρεια των Καρπαθίων.

Αποτελέσματα της τομογραφικής ανάλυσης α: δισδιάστατη τομή, β: τρισδιάστατη άποψη, γ: περιοχή που υποβλήθηκε σε ανάλυση, δ: επιφάνεια που αναλύθηκε μετά την αφαίρεση του σχήματος του αντικειμένου και την εφαρμογή φιλτραρίσματος υψηλών διόδων, ε: τομές και αρίθμησή τους (Φωτό: G. Ziółkowski κ.ά. / Journal of Archaeological Science)

Οι ενδείξεις για τις γνωστικές ικανότητες των Νέαντερταλ

Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν ότι πρόκειται για  ένα από τα παλαιότερα συμβολικά, πολιτιστικά αντικείμενα που βρέθηκαν στην Ευρώπη, και παρέχει σημαντικές αποδείξεις των γνωστικών ικανοτήτων των Νεάντερταλ.

Η περιοχή Ντζιαντόβα Σκάλα ανασκάφηκε μεταξύ του 1952 και του 1954 από τον Waldemar Chmielewski. Το σπήλαιο που βρέθηκε το οστό, είναι μια φυσική καρστική κοιλότητα (δηλαδή σχηματισμένη από διάβρωση ή αποσάθρωση), σε ένα ορεινό τοπίο ασβεστολιθικών πετρωμάτων  που βρίσκεται στην πλαγιά ενός δασωμένου λόφου κοντά στο Łężec, στο Skarżyce, μια περιφερειακή περιοχή του Zawiercie. Το εν λόγω οστό ανακτήθηκε το 1953 και αρχικά αναγνωρίστηκε, λανθασμένα, ως  πλευρό που ανήκε σε κάποια αρκούδα σπηλαίων.

Τα συμπεράσματα από τις τομές

Η μορφολογία των τομών δείχνει ότι αυτές δεν προήλθαν εργαλείο με αιχμή πέτρας ή από εργαλείο σαν τα σκαρπέλα (γλυφίδες) των χαρατών. Όλα τα μορφολογικά και δομικά χαρακτηριστικά των τομών επιβεβαιώνουν σαφώς ότι τα σημάδια που βρέθηκαν στο οστό είναι διατεταγμένο σύνολο, η οργάνωση του οποίου δεν μοιάζει με ίχνη που σχετίζονται με τον διαμελισμό, την κοπή ή τον τυχαίο σχηματισμό ως αποτέλεσμα παραγόντων μετά την εναπόθεση. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά καταδεικνύουν σαφώς την σκοπιμότητα και την συστηματική οργάνωση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων.

Ο «συμβολικός» πολιτισμός στην Παλαιολιθική Εποχή

Τα γεγονότα υποστηρίζουν το επιχείρημα που υποστηρίζει την εμφάνιση πολιτισμού με σύμβολα,  σε πολλά μέρη κατά τη διάρκεια διαφορετικών περιόδων της Παλαιολιθικής Εποχής. Ένας μεγαλύτερος αριθμός συμβολικών εκδηλώσεων που ταυτοποιήθηκαν με τους Νεάντερταλ προέρχονται από την Ευρώπη, από την περίοδο 60.000-40.000 χρόνια πριν και αργότερα.

Παρατηρείται συσσώρευση στα συμβολικά αντικείμενα μεταξύ των κοινοτήτων των Νεάντερταλ στο Châtelperronian, γεγονός που μπορεί να σχετίζεται με την επέκταση του Homo Sapiens στην Ευρώπη.

Σημάδια στην επιφάνεια του οστού (Φωτό: T. Płonka, M. Diakowski, T. Gąsior, N. Lenkow / Journal of Archaeological Science).

Το οστό αρκούδας από το Σπήλαιο  είναι ένα παράδειγμα πρώιμης συμβολικής συμπεριφοράς από τους Νεάντερταλ. Αυτή η δραστηριότητα εκδηλώνεται σε ευρήματα απλών γεωμετρικών μοτίβων σε διαφορετικά μέσα ενημέρωσης, αποσπασματικά στοιχεία για την εμφάνιση και την εμφάνιση αυτού του συμπεριφορικού μοτίβου παγκοσμίως, ξεκινώντας από τον Homo erectus.

Το οστό αρκούδας από το Σπήλαιο στην Ντζιαντόβα Σκάλα αποτελεί  παράδειγμα πρώιμης συμβολικής (με σύμβολα) επικοινωνίας των Νεάντερταλ. Αυτή η δραστηριότητα εκδηλώνεται σε ευρήματα απλών γεωμετρικών μοτίβων σε διαφορετικά μέσα, που είναι αποσπασματική απόδειξη για την εμφάνιση αυτού του συμπεριφορικού μοτίβου παγκοσμίως, ξεκινώντας από τον Homo Erectus.