Τζον Νας

Ο Τζον Νας ήταν αμερικανός μαθηματικός, που τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Οικονομίας το 1994

για τη συμβολή του στη θεωρία των παιγνίων. Έγινε ευρύτερα γνωστός από τη βιογραφική ταινία «Ένας υπέροχος άνθρωπος» («A Beautiful Mind»), με πρωταγωνιστή τον Ράσελ Κράου ως Τζον Νας, η οποία γνώρισε μεγάλη επιτυχία και βραβεύτηκε με τέσσερα Όσκαρ το 2002.

Ο Τζον Φορμπς Νας (John Forbes Nash) γεννήθηκε 13 Ιουνίου 1928 στο Μπλούφιλντ της Δυτικής Βιρτζίνια. Ο πατέρας του ήταν ηλεκτρολόγος μηχανικός και η μητέρα του δασκάλα. Σπούδασε μαθηματικά στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο Κάρνεγκι (νυν Πανεπιστήμιο Κάρνεγκι - Μέλον) και συμπλήρωσε τις σπουδές του στο ονομαστό Πανεπιστήμιο του Πρίνστον. Το 1950 ανακηρύχθηκε διδάκτορας με μία διατριβή σχετικά με τα μη συνεργατικά παίγνια, που περιείχε τον ορισμό και τις ιδιότητες αυτού που αργότερα θα ονομαζόταν «Ισορροπία Νας» («Nash equilibrium»).

Στη συνέχεια ακολούθησε πανεπιστημιακή καριέρα στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον και το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (MIT). To 1959 άρχισε να πάσχει από μία μορφή σχιζοφρένειας, μετά το γάμο του με την Αλίσια Λόπες (γ. 1933), φοιτήτρια φυσικής από το Σαν Σαλβαδόρ, η οποία ήταν έγκυος στο γιο τους Τζον. «Ήμουν διαταραγμένος με τον τρόπο αυτό για μια πολύ μακρά χρονική περίοδο, κάτι σαν 25 χρόνια», είχε πει ο Νας σε συνέντευξή του το 2004. Είχε υπογραμμίσει πως η περίπτωσή του ήταν πολύ ασυνήθιστη, καθώς μπορούσε κάποια στιγμή να σταματά τα φάρμακα και να επιστρέφει στις φυσιολογικές δραστηριότητες και την έρευνά του.

Η διανοητική αυτή περιπέτειά του αποτέλεσε τη βάση του βιβλίου της Σίλβιας Nασάρ «A Beautiful Mind», που σημείωσε μεγάλη κυκλοφοριακή επιτυχία στα τέλη του 20ου αιώνα και μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη με τον ίδιο τίτλο το 2001 από τον σκηνοθέτη Ρον Χάουαρντ, με πρωταγωνιστές τον Ράσελ Κράου στο ρόλο του Νας και την Τζένιφερ Κόνελι, στο ρόλο της γυναίκας του Αλίσια. Η ταινία τιμήθηκε με τέσσερα βραβεία Όσκαρ (καλύτερης ταινίας, δευτέρου γυναικείου ρόλου, διασκευασμένου σεναρίου και σκηνοθεσίας).

Εκτός από τη θεωρία των παιγνίων, ο Τζον Νας ασχολήθηκε με τη διαφορική γεωμετρία και τις μερικές διαφορικές εξισώσεις. Το επιστημονικό του έργο βρήκε εφαρμογές στην οικονομία, στη βιολογία, στην τεχνητή νοημοσύνη, στη στρατιωτική θεωρία, στην πολιτική και τη λογιστική.

Το 1994 τιμήθηκε με το Νόμπελ Οικονομίας μαζί με τους Ράινχαρτ Ζέλτεν και Τζον Χαρσάνι για τη συνεισφορά τους στη θεωρία των παιγνίων. Στις 19 Μαΐου 2015, μία εβδομάδα πριν από το θάνατό του, τιμήθηκε μαζί με τον Καναδό Λούις Νίρεμπεργκ με το βραβείο Άμπελ, που θεωρείται το Νόμπελ των Μαθηματικών, για τις «εντυπωσιακές και σημαίνουσες συνεισφορές τους στη θεωρία των μη γραμμικών μερικών διαφορικών εξισώσεων και στις εφαρμογές τους στη γεωμετρική ανάλυση».

Ο Τζον Νας σκοτώθηκε μαζί με τη σύζυγό του σε τροχαίο δυστύχημα στο Νιου Τζέρσεϊ στις 23 Μαΐου 2015, όταν ο οδηγός του ταξί στο οποίο επέβαιναν έχασε τον έλεγχο του οχήματος, με αποτέλεσμα αυτό να λοξοδρομήσει και να προσκρούσει σε προστατευτικό κιγκλίδωμα.