Τι είναι οι σφαίρες του Dyson – Ίσως είναι απόδειξη ύπαρξης εξωγήινων

Οι επιστήμονες ερευνούν την ύπαρξη εξωγήινης ζωή εδώ και πάρα πολλές δεκαετίες. Τώρα, μία ομάδα

επιστημόνων αναζητά τεχνολογικές ενδείξεις αντί για ραδιοκύματα.

Ήδη από τα αρχαία χρόνια, οι άνθρωποι αναρωτιούνται αν υπάρχει ζωή πέρα από τη Γη. Και δυστυχώς απέχουμε πολύ ακόμα από την απάντηση στο ερώτημα: «Είμαστε μόνοι μας στο σύμπαν;» 

Οι ειδικοί έχουν επικεντρώσει τις προσπάθειές τους στην αναζήτηση σημαδιών ζωής σε άλλους πλανήτες, όπως ο Άρης με την παρουσία του ερευνητικού οχήματος Perseverance. Αλλά αυτές οι προσπάθειες, δεν εστιάζουν μόνο υπολείμματα ζωής που μπορεί να εμφανιστούν στην επιφάνεια του Άρη ή σε οποιονδήποτε άλλο μακρινό πλανήτη.

 Ένα άλλο πεδίο έρευνας έχει να κάνει με την ενδεχόμενη ανάπτυξη προηγμένων εξωγήινων δομών, οι οποίες ονομάζονται σφαίρες του Dyson. Αυτή είναι η αποστολή του «Προγράμματος Ήφαιστος».

Τι είναι η κλίμακα Καρντάσεφ;

Προκειμένου να μετρήσει το τεχνολογικό επίπεδο ενός υποθετικού εξωγήινου πολιτισμού, ο αστρονόμος Νικολάι Καρντάσεφ, πρότεινε μια κλίμακα στη δεκαετία του 1960. Αυτή η κλίμακα, που φέρει το επίθετό του, έγινε δημοφιλής χάρη στον αστρονόμο Carl Sagan.

Προκειμένου να ταξινομήσουν τις κατηγορίες της κλίμακας, οι επιστήμονες βασίστηκαν στην ποσότητα ενέργειας που χρησιμοποιεί ένας πολιτισμός.

Σύμφωνα με την κλίμακα Καρντάσεφ, ο δικός μας πολιτισμός δεν έχει φτάσει ακόμα στο επίπεδο πολιτισμού Τύπου I, τον χαμηλότερο από όλους, ο οποίος είναι ικανός να ελέγξει και να αξιοποιήσει όλη την διαθέσιμη ενέργεια στον πλανήτη (αιολική, γεωθερμική και σεισμική).

Όσο για τον πιο προηγμένο τύπο πολιτισμού, τον Τύπο III, αυτός ο πολιτισμός μπορεί να χειριστεί και να ελέγξει την ενέργεια όχι μόνο του ηλιακού του συστήματος αλλά ολόκληρου του γαλαξία του. Στον πιο ανεπτυγμένο τύπο, οι «κάτοικοι» αυτού του πολιτισμού, θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν την ενέργεια των άστρων.

Σύμφωνα με μια ομάδα αστρονόμων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα Ήφαιστος, θα πρέπει να είναι δυνατός ο εντοπισμός ενδείξεων υψηλής τεχνολογίας από τέτοιους προηγμένους πολιτισμούς.  Για να γίνει αυτό, αυτές οι ενδείξεις ίσως να μπορούν να παρατηρηθούν σε δεδομένα που έχουν ήδη ληφθεί από διαφορετικά τηλεσκόπια, όπως το Gaia.

Ένα τέτοιο παράδειγμα υψηλής τεχνολογίας, θα μπορούσε να είναι μία σφαίρα του Dyson, όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (MNRAS).

Υπάρχουν οι σφαίρες του Dyson;

Σύμφωνα με την κλίμακα Καρντάσεφ, για να μπορέσουν οι πολιτισμοί Τύπου II να αξιοποιήσουν όλη τη διαθέσιμη ενέργεια ενός άστρου, θα χρειάζονταν δομές για να αιχμαλωτίσουν αυτή την ενέργεια.

Αυτές οι δομές θα μπορούσαν να είναι οι σφαίρες του Dyson, που τις οραματίστηκε ο φυσικός Freeman Dyson. Κατασκευασμένες γύρω από ένα αστέρι, θα μπορούσαν να αιχμαλωτίσουν και να χρησιμοποιήσουν την ενέργειά του.

Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, αυτές οι σφαίρες, αν υπάρχουν, θα εξέπεμπαν μια χαρακτηριστική «υπογραφή». Αυτή η υπογραφή, θα μπορούσε να έχει τη μορφή υπέρυθρης εκπομπής από την αποβαλλόμενη θερμότητα, και θα είχε διαφορετικό μήκος κύματος ακτινοβολίας από αυτό του άστρου, γύρω από το οποίο περιστρέφονται οι σφαίρες.

Μέσω της ανάλυσης των οπτικών και υπέρυθρων παρατηρήσεων των τηλεσκοπίων Gaia, DR3, 2MASS και WISE, Σουηδοί αστρονόμοι υποστηρίζουν ότι είναι πιθανό να βρεθούν ενδείξεις σφαιρών του Dyson, αναλύοντας τη θέση και την ταχύτητα των άστρων και άλλων αντικειμένων.

Με βάση αυτά τα δεδομένα, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι επτά άστρα δείχνουν σημάδια που υποδηλώνουν πιθανό σήμα από μία σφαίρα του Dyson, και αξίζουν περαιτέρω έρευνα.

Ωστόσο, παρόλο που τα «αστροφυσικά φαινόμενα δεν μπορούν να εξηγήσουν την περίσσεια υπέρυθρης εκπομπής», είναι ακόμα πολύ νωρίς για να επιβεβαιωθεί η ύπαρξή της.