Σπύρος Ευαγγελάτος

 

Ο Σπύρος Ευαγγελάτος υπήρξε ένας από τους εξέχοντες σκηνοθέτες και θεωρητικούς του ελληνικού θεάτρου.

«Η συμβολή του στην ανακάλυψη χαμένων κειμένων και στη συγκρότηση μιας νεοελληνικής υποκριτικής μαζί με τις τολμηρές λύσεις στο αρχαίο δράμα είναι σημαντικά κέρδη της θεατρικής παιδείας στην Ελλάδα […] Διέθετε μία ευφορία και μία ευρηματικότητα εκπλήττουσα, οι οποίες τον οδήγησαν στην αρχή σε εντυπωσιασμούς, αλλά με την ωριμότητα τον κατεύθυναν σε ουσιαστικές και λιτές λύσεις», σύμφωνα με τον φιλόλογο και θεατρικό κριτικό Κώστα Γεωργουσόπουλο. Σημαντικό ήταν και το συγγραφικό του έργο, με φιλολογικές εργασίες του καλύπτουν σε πλάτος και βάθος το επτανησιακό και το κρητικό θέατρο.

Τα πρώτα χρόνια και οι σπουδές

Ο Σπύρος Ευαγγελάτος γεννήθηκε στην Αθήνα στις 20 Οκτωβρίου 1940 και ήταν γιος του αρχιμουσικού και μουσουργού Αντίοχου Ευαγγελάτου και της αρπίστριας Ξένης Μπουρεξάκη. Αδελφή του ήταν η διεθνούς φήμης μεσόφωνος Δάφνη Ευαγγελάτου.

Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (αποφοίτησε το 1964) και ανακηρύχθηκε διδάκτορας του ίδιου πανεπιστημίου το 1976. Σπούδασε επίσης υποκριτική στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου (αποφοίτησε το 1961) και θεατρολογία στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης (1966-1970) με αυστριακή υποτροφία, ενώ με αγγλική έκανε σπουδές θεάτρου στο Λονδίνο (1974-1975).

Ως σκηνοθέτης πρωτοεμφανίστηκε το 1962 με την κρητική κωμωδία «Φορτουνάτος» του Μάρκου-Αντωνίου Φώσκολου. Με τη «Νεοελληνική Σκηνή», που είχε ιδρύσει τον ίδιο χρόνο, παρουσίασε αργότερα τα έργα «Μαρία Δοξαπατρή» του Δημητρίου Βερναρδάκη, «Ο Χάσης» του Δημητρίου Γουζέλη και «Αίγισθος» του Πέτρου Κατσαΐτη, δημιουργώντας έτσι τις προϋποθέσεις για τη μελλοντική ενασχόλησή του με τα ξεχασμένα αλλά δυναμικά κείμενα της νεοελληνικής δραματουργίας. Το 1975 ίδρυσε το «Αμφι-Θέατρο», το οποίο λειτούργησε αδιάλειπτα έως το 2011, οπότε έριξε αυλαία, λόγω της οικονομικής κρίσης. Το δραματολόγιό του περιλάμβανε ένα ευρύ φάσμα ελληνικών και ξένων έργων.

Η σκηνοθετική καριέρα

Στα 55 χρόνια της σκηνοθετικής του καριέρας, ο Σπύρος Ευαγγελάτος ανέβασε πάνω από 200 έργα (Αισχύλο, Σοφοκλή, Ευριπίδη, Αριστοφάνη, Μένανδρο, Σενέκα, Σαίξπηρ, Μολιέρο, Γκολντόνι, Γκότσι, Ίψεν, Στρίντμπεργκ, Μπρεχτ, Πιραντέλο, Γκόρκι, Μονζεαμόν, Χάβελ, Μρόζεκ, Χάντκε, Ιονέσκο κ.ά.), στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Συνεργάστηκε με ιδιωτικούς θιάσους, κρατικά θέατρα (Εθνικό και ΚΒΘΕ) και συμμετείχε σε φεστιβάλ (Αθηνών, Επιδαύρου, Φιλίππων, Βιέννης, Ζυρίχης, Ζάλτσμπουργκ, Κάσελ, Λουκέρνης, Πρίνστον, Μαδρίτης κ.ά.). Παρουσίασε επίσης τα νεοελληνικά έργα «Ερωτόκριτος» του Βιτσέντζου Κορνάρου σε δική του διασκευή, «Φιάκας» του Δημοσθένη Μισιτζή, «Ο Γουανάκος» του Γιάννη Ψυχάρη, «Του Κουτρούλη ο γάμος» του Αλέξανδρου Ρίζου Ραγκαβή, «Δαβίδ» του άγνωστου Χίου ποιητή, «Νέαιρα» του Δημητρίου Μόσχου κ.ά.

Από το 1970 έως το 2014 συνεργάστηκε με την Εθνική Λυρική Σκηνή και σκηνοθέτησε περί τις 30 παραγωγές όπερας με μεγάλο εύρος ρεπερτορίου, από τον «Ντον Τζιοβάνι» του Μότσαρτ έως την «Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ» του Σοστακόβιτς. Διετέλεσε Γενικός Διευθυντής της (1984-1987) και Πρόεδρός της (1999-2006).

Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών

Το 1989 εξελέγη καθηγητής στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και δύο χρόνια αργότερα καθηγητής στο νεοσύστατο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ιδίου πανεπιστημίου. Το 2005 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και το 2013 πρόεδρός της.

Το 1973 γνώρισε κι αργότερα παντρεύτηκε την πρόωρα χαμένη ηθοποιό Λήδα Τασοπούλου, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά: τη σκηνοθέτιδα Κατερίνα Ευαγγελάτου και τον μουσικό Αντίοχο Ευαγγελάτο που έφυγε από τη ζωή το 2010 σε ηλικία 23 χρονών από ανακοπή καρδιάς. Το 2015 παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο την ηθοποιό Χριστιάνα Μαντζουράνη.

Ο Σπύρος Ευαγγελάτος πέθανε στην Αθήνα στις 24 Ιανουαρίου 2017, σε ηλικία 76 ετών.