Ελλάδα: Ανακαλούνται γνωστό σαμπουάν και κρέμες μαλλιών που περιέχουν απαγορευμένη και δυνητικά καρκινογόνο ουσία

Ανακλήσεις σαμπουάν και προϊόντων περιποίησης μαλλιών μετά τον

εντοπισμό απαγορευμένης φορμαλδεΰδης και σοβαρών παραβάσεων στην επισήμανση συστατικών από τους ελέγχους του ΕΟΦ

Ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων ανακοίνωσε την ανάκληση συγκεκριμένων παρτίδων καλλυντικών προϊόντων που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά, ενός σαμπουάν και δύο μασκών για τα μαλλιά, μετά από εργαστηριακούς ελέγχους οι οποίοι έδειξαν μη συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Στα δύο από τα τρία προϊόντα εντοπίστηκε φορμαλδεΰδη η χρήση της οποίας έχει απαγορευτεί στα καλλυντικά, λόγω σοβαρών κινδύνων για την υγεία.

 Η φορμαλδεΰδη είναι χημική ουσία, τοξική και δυνητικά καρκινογόνος. Για δεκαετίες χρησιμοποιήθηκε ευρέως στη βιομηχανία της ομορφιάς, όμως σήμερα η χρήση της έχει απαγορευτεί ή περιοριστεί δραστικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε πολλές άλλες χώρες. Πριν γίνει πλήρως κατανοητή η επικινδυνότητά της, θεωρούνταν ένα ιδιαίτερα χρήσιμο συστατικό για τις εταιρείες καλλυντικών, κυρίως επειδή λειτουργούσε ως ισχυρό συντηρητικό με υψηλή αποτελεσματικότητα κατά βακτηρίων και μυκήτων, παρατείνοντας σημαντικά τη διάρκεια ζωής προϊόντων με βάση το νερό, όπως σαμπουάν και αφρόλουτρα. Παράλληλα, ήταν χαμηλού κόστους σε σύγκριση με πιο σύγχρονα συντηρητικά, ενώ σε προϊόντα μαλλιών τύπου ισιώματος κερατίνης χρησιμοποιούνταν για να «κλειδώνει» τη δομή της τρίχας, και σε σκληρυντικά νυχιών για να αυξάνει τη σκληρότητα και την αντοχή τους.

Η σταδιακή απαγόρευσή της, με την ελεύθερη φορμαλδεΰδη να απαγορεύεται οριστικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2019, βασίστηκε σε ισχυρά επιστημονικά δεδομένα που τεκμηριώνουν τη σοβαρή επικινδυνότητά της. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, μέσω του IARC, την έχει κατατάξει ως καρκινογόνο για τον άνθρωπο, καθώς η εισπνοή των αναθυμιάσεών της έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο λευχαιμίας και καρκίνου της ρινικής κοιλότητας. Επιπλέον, αποτελεί έναν από τους πιο συχνούς παράγοντες πρόκλησης αλλεργικής δερματίτιδας εξ επαφής, προκαλώντας έντονους ερεθισμούς, κάψιμο, κνησμό και εξανθήματα στο δέρμα και στα μάτια, ενώ ακόμη και σε χαμηλές συγκεντρώσεις μπορεί να οδηγήσει σε αναπνευστικά προβλήματα, βήχα και ερεθισμό του λαιμού. Στο τριχωτό της κεφαλής μπορεί να προκαλέσει φαγούρα, τσούξιμο, πιτυρίδα, φλεγμονή και σε ορισμένες περιπτώσεις επιδείνωση τριχόπτωσης λόγω χρόνιου ερεθισμού. Με εισπνοή των ατμών της, ειδικά σε κλειστούς χώρους ή κατά τη χρήση προϊόντων μαλλιών, μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό στα μάτια, τη μύτη και τον λαιμό, βήχα, δύσπνοια και πονοκέφαλο

Συγκεκριμένα, ανακαλείται η παρτίδα 9513 του καλλυντικού προϊόντος XHC XPEL HAIR CARE Coconut Hair Mask, το οποίο διανέμεται από την εταιρεία GP PRODUCTS AE και παρασκευάζεται από την Xpel Marketing Ltd στην Κίνα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των ελέγχων της Διεύθυνσης Εργαστηρίων του ΕΟΦ, το προϊόν περιέχει φορμαλδεΰδη σε συγκέντρωση 273,9 mg/kg, ουσία που απαγορεύεται στα καλλυντικά βάσει του Κανονισμού (ΕΚ) 1223/2009. Η φορμαλδεΰδη είναι επικίνδυνη και δυνητικά καρκινογόνος ουσία. Επισημαίνεται ότι το προϊόν περιέχει το συστατικό DMDM Hydantoin, το οποίο είναι γνωστό ως ουσία που απελευθερώνει φορμαλδεΰδη.

Παράλληλα, ανακαλείται και η παρτίδα 9868 του καλλυντικού προϊόντος S.U.N.D.A.Y. Moisturise Shampoo, επίσης με διανομέα την GP PRODUCTS AE. Οι έλεγχοι έδειξαν αφενός ασυμφωνία ως προς την επισήμανση, καθώς το προϊόν δεν περιέχει τα αναγραφόμενα συντηρητικά Methyl-paraben και Propyl-paraben, και αφετέρου παρουσία φορμαλδεΰδης, ουσία που απαγορεύεται στα καλλυντικά προϊόντα σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Με απόφαση του ΕΟΦ, η εταιρεία GP PRODUCTS AE υποχρεούται να επικοινωνήσει άμεσα με τους πελάτες της και να προχωρήσει στην απόσυρση των συγκεκριμένων παρτίδων από την αγορά.

Η φορμαλδεΰδη είναι τοξική και δυνητικά καρκινογόνος ουσία. Σε επαφή με το δέρμα μπορεί να προκαλέσει έντονο ερεθισμό, κοκκινίλες, αίσθημα καύσου, ξηρότητα και ξεφλούδισμα. Είναι ισχυρό αλλεργιογόνο και μπορεί να οδηγήσει σε αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής, ακόμη και μετά από επαναλαμβανόμενη χρήση μικρών ποσοτήτων. Στο τριχωτό της κεφαλής μπορεί να προκαλέσει φαγούρα, τσούξιμο, πιτυρίδα, φλεγμονή και σε ορισμένες περιπτώσεις επιδείνωση τριχόπτωσης λόγω χρόνιου ερεθισμού. Με εισπνοή των ατμών της, ειδικά σε κλειστούς χώρους ή κατά τη χρήση προϊόντων μαλλιών, μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό στα μάτια, τη μύτη και τον λαιμό, βήχα, δύσπνοια και πονοκέφαλο. Σε μακροχρόνια ή επαναλαμβανόμενη έκθεση, η φορμαλδεΰδη έχει ταξινομηθεί ως καρκινογόνος για τον άνθρωπο, με συσχέτιση κυρίως με καρκίνους του ρινοφάρυγγα και του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Για τον λόγο αυτό απαγορεύεται η παρουσία της στα καλλυντικά προϊόντα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Επιπλέον, ο ΕΟΦ ανακοίνωσε την ανάκληση της παρτίδας 23291294C7 του καλλυντικού προϊόντος ORZENE Beer Recipes Μαγιά Μπύρας και Γάλα Βρώμης Κρέμα Θεραπείας Εντατικής Ενυδάτωσης. Υπεύθυνος κυκλοφορίας του προϊόντος είναι η εταιρεία ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΓΡ. ΑΒΕΕ. Σύμφωνα με την έκθεση δοκιμών της Διεύθυνσης Εργαστηρίων του ΕΟΦ, τα αποτελέσματα των ελέγχων δεν συμφωνούν με την επισήμανση του προϊόντος, καθώς διαπιστώθηκε παρουσία Benzyl Alcohol σε συγκέντρωση που υπερβαίνει το όριο 0,001% για μη εκπλενόμενα προϊόντα, γεγονός που καθιστά υποχρεωτική την αναγραφή του ως αλλεργιογόνου, σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) 1223/2009. Η εταιρεία ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΓΡ. ΑΒΕΕ υποχρεούται να ενημερώσει άμεσα τους πελάτες της και να αποσύρει τη συγκεκριμένη παρτίδα από την αγορά.

Σήμερα, παρότι η καθαρή φορμαλδεΰδη απαγορεύεται, εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται ορισμένες ουσίες γνωστές ως formaldehyde releasers, δηλαδή χημικές ενώσεις που διασπώνται σταδιακά μέσα στο προϊόν και απελευθερώνουν μικρές ποσότητες φορμαλδεΰδης με σκοπό τη συντήρησή του. Τέτοιες ουσίες είναι, μεταξύ άλλων, οι DMDM Hydantoin, Imidazolidinyl Urea, Quaternium-15 και Diazolidinyl Urea. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ισχύει ότι, αν η ποσότητα φορμαλδεΰδης που απελευθερώνεται από αυτές τις ουσίες ξεπερνά το 0,001%, η ετικέτα του προϊόντος πρέπει υποχρεωτικά να φέρει τη σαφή ένδειξη «Contains formaldehyde», ώστε ο καταναλωτής να γνωρίζει την παρουσία της.