Το Δωμάτιο των Λύτρων του τελευταίου Αυτοκράτορα των Ίνκας

 

 

Στα βόρεια υψίπεδα του Περού βρίσκεται η ιστορική πόλη της Καζαμάρκα, το μέρος όπου γράφτηκε η τελευταία σελίδα της μεγάλης αυτοκρατορίας των Ίνκα από τους Ισπανούς κατακτητές (κονκισταδόρες).

 

 

 

Εκεί ήταν που ο Ισπανός κατακτητής Φρανσίσκο Πισάρο ενορχήστρωσε την πτώση του ηγεμόνα των Ίνκας Αταουάλπα, αιχμαλωτίζοντας τον και περιορίζοντας τον σε μια μικρή αίθουσα δίπλα στη μεγάλη πλατεία. Σε μια απελπισμένη προσπάθεια για ελευθερία, ο Αταουάλπα υποσχέθηκε να γεμίσει την αίθουσα μια φορά με χρυσό και δύο με ασήμι, μέχρι που εκεί που θα έφτανε το απλωμένο χέρι του. Αυτό το υπέρογκο ποσό λύτρων είναι ένα από τα υψηλότερα που έχουν πληρωθεί ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία. Παρά τις προσπάθειές του, ο Αταουάλπα εκτελέστηκε μετά από μια ψευτοδίκη από τους απαγωγείς του. Σήμερα, ο χώρος που συνέβησαν όλα αυτά είναι γνωστό ως "El Cuarto de Rescate" (Δωμάτιο Διάσωσης), αλλά και "Δωμάτιο των Λύτρων" (Ransom Room), και είναι επισκέψιμο στην πόλη Καζαμάρκα.

 

Ο Αταουάλπα

 

Στις αρχές του 16ου αιώνα, η αυτοκρατορία των Ίνκας ήταν ένας από τους μεγαλύτερους πολιτισμούς στην αμερικανική ήπειρο, που εκτείνονταν από τα βόρεια σύνορα του σύγχρονου Ισημερινού μέχρι τον ποταμό Maule στην κεντρική Χιλή, περιλαμβάνοντας την ακτή του Ειρηνικού και τα υψίπεδα των Άνδεων. Το 1532, μετά από τρία χρόνια βίαιης εμφύλιας σύγκρουσης, ο Αταουάλπα ανέβηκε στο θρόνο αυτού του εκτεταμένου βασιλείου, έχοντας νικήσει αποφασιστικά τον ετεροθαλή αδελφό του και νυν αυτοκράτορα Ουάσκαρ. Ωστόσο, η βασιλεία του αποδείχθηκε σύντομη.

 

Ο Ισπανός κατακτητής (κονκισταδόρος) Φρανσίσκο Πισάρο - πηγή

Εν μέσω της εσωτερικής διαμάχης στην αυτοκρατορία, μια ισπανική αποστολή με επικεφαλής τον Φρανσίσκο Πισάρο ξεκίνησε μια προσπάθεια να κατακτήσει τη Νότια Αμερική. Τον Ιανουάριο του 1531, η αποστολή αποβιβάστηκε στο νησί Πούνα με μια μέτρια δύναμη αποτελούμενη από 168 στρατιώτες και περίπου 12 άλογα, και προχώρησε προς τα νότια προς την καρδιά της επικράτειας των Ίνκας. Οι Ίνκας, βρισκόμενοι στα ύψη της Καζαμάρκα με έναν τρομερό στρατό από σχεδόν 80.000 στρατιώτες, νικητές από τον πρόσφατο εμφύλιο πόλεμο εναντίον του Ουάσκαρ, εξέλαβαν ως μικρή την απειλή από το σώμα του Πισάρο παρά τα προηγμένα όπλα τους.

 

Η σύλληψη της Αταουάλπα, John Everett Millais

Σε μια χειρονομία φαινομενικά φιλική, ο Αταουάλπα τους καλωσόρισε βαθιά στην ορεινή αυτοκρατορία του, σκοπεύοντας να τους παγιδεύσει σε μια ενέδρα. Εν αγνοία του, ο Πισάρο είχε ενορχηστρώσει μια αντεπίθεση με μια μικρότερη αλλά πολύ πιο ισχυρή δύναμη εξοπλισμένη με χαλύβδινα όπλα και μακριά ξίφη, πολύ ανώτερα από τα ξύλινα, πέτρινα και χάλκινα όπλα των Ίνκας. Σε μια σύντομη και βάναυση συνάντηση, οι δυνάμεις των ιθαγενών αποδεκατίστηκαν και ο Αταουάλπα αιχμαλωτίστηκε.

Ο ίδιος, δεν άργησε να συνειδητοποιήσει τις αληθινές προθέσεις των Ισπανών εισβολέων: Λαχταρούσαν για χρυσό και ασήμι. Πρόσεξε τη λεηλασία των καταυλισμών και των ναών των Ίνκας στην Καζαμάρκα και την αρπαγή πολύτιμων θησαυρών. Ο αυτοκράτορας αντιλήφθηκε τη σκοτεινή πραγματικότητα: Η ελευθερία του εξαρτιόταν από την ικανότητά του να πληρώσει λύτρα. Έτσι, πρότεινε στον Πισάρο μια συναλλαγή για την απελευθέρωσή του: Θα γέμιζε τον θάλαμο που τον κρατούσαν με χρυσό μία φορά και δύο φορές με ασήμι, μέχρι που εκεί που θα έφτανε το απλωμένο χέρι του. Το δωμάτιο είχε μήκος 22 πόδια και πλάτος 17. Ο ψηλός Αταουάλπα μπορούσε να απλώσει το χέρι του πάνω από 8 πόδια. Σήμερα, αυτό το ύψος σημειώνεται με μια κόκκινη γραμμή.

 

πηγή

Τους δύο επόμενους μήνες, αχθοφόροι συγκεντρώθηκαν από όλες τις γωνιές της αυτοκρατορίας, προσφέροντας τεράστιες περιουσίες για να κατευνάσουν τους εισβολείς. Ανάμεσα στα πλούτη δεν υπήρχαν μόνο χρυσά νομίσματα, αλλά και ανεκτίμητα έργα τέχνης κατασκευασμένα από χρυσό και ασήμι, μαζί με μυριάδες τόνους πολύτιμων μετάλλων με τη μορφή κοσμημάτων και διακοσμήσεων ναών. Για να επισπεύσουν τη διαδικασία, οι Ισπανοί κονιορτοποίησαν τα πιο ογκώδη αντικείμενα, εξασφαλίζοντας πιο αργή συσσώρευση εντός του θαλάμου. Στη συνέχεια, έλιωσαν τον θησαυρό, τον εξευγένισαν σε χρυσό 22 καρατίων και τον καταμέτρησαν σχολαστικά. Τα λύτρα του Αταουάλπα ανήλθαν σε πάνω από 6.000 κιλά χρυσού και διπλάσια σε ασήμι, που σήμερα ισοδυναμεί με σχεδόν μισό δισεκατομμύριο δολάρια. Το 20% των λαφύρων διατέθηκε στον βασιλιά της Ισπανίας, ενώ το υπόλοιπο μοιράστηκε στους στρατιώτες με βάση τις τάξεις τους. Ο θρύλος λέει ότι, ακόμη και ο πιο ταπεινός από τα στρατεύματα έλαβε μερίδιο 20 κιλά χρυσού και 40 κιλά ασήμι, συνολικά.

Στο μεταξύ, οι τρεις βασιλικοί στρατηγοί του Αταουάλπα -οι Quisquis, Chalcuchima και Rumiñahui- είχαν ήδη αρχίσει να κινητοποιούν έναν μεγάλο στρατό. Μετά από αρκετούς μήνες υπό τον φόβο μιας επικείμενης επίθεσης, οι Ισπανοί θεώρησαν τον Αταουάλπα υπερβολική ευθύνη και αποφάσισαν να τον εκτελέσουν. Ο Πισάρο ενορχήστρωσε μια ψευτοδίκη, κατηγορώντας τον για εξέγερση κατά των Ισπανών, για ειδωλολατρία και για την αδελφοκτονία του Ουάσκαρ. Ο Αταουάλπα καταδικάστηκε σε θάνατο με καύση στην πυρά. Ο ίδιος εξέφρασε τις ανησυχίες του ότι η ψυχή του δε θα μπορούσε να πάει στη μετά θάνατον ζωή εάν το σώμα του καιγόταν και τότε, ο μοναχός Vincente de Valverde προσφέρθηκε να μετατρέψει την ποινή σε θάνατο δια στραγγαλισμού, εάν όμως δεχόταν να ασπαστεί τον καθολικισμό. Αντιμέτωπος με ένα τρομερό τελεσίγραφο, ο Αταουάλπα συμφώνησε να βαφτιστεί και πήρε το όνομα Φρανσίσκο Αταουάλπα προς τιμή του Πισάρο. Στις 26 Ιουλίου 1533, εκτελέστηκε δια στραγγαλισμού.

 

Η εκτέλεση του Αταουάλπα

Το από ηφαιστειακή πέτρα δωμάτιο που ήταν φυλακισμένος βρίσκεται ακόμα στη μεγάλη πλατεία, ανάμεσα σε εμπορικές εγκαταστάσεις, και είναι προσβάσιμος μέσω μιας βεράντας. Οι αρχαιολόγοι έχουν ανασκάψει τα πατώματα, αλλά οι τοίχοι του κτιρίου παραμένουν σε μεγάλο βαθμό άθικτοι, ακριβώς μέχρι την κόκκινη γραμμή που δείχνει το ύψος στο οποίο ο Αταουάλπα υποσχέθηκε να γεμίσει το δωμάτιο με θησαυρούς.